Azərbaycan, Bakı, 13 sentyabr /Trend, müxbir E.Ostapenko/
Avropa İttifaqı, Azərbaycan və Türkmənistan arasında Transxəzər boru kəməri üzrə üçtərəfli danışıqların başlanması həmin Xəzəryanı ölkələr arasında energetika əlaqələrinin qurulması prosesini tezləşdirəcək. Bu barədə Trend-ə Aİ-nin Bakı nümayəndəliyindən bildirilib.
Danışıqlar aparmaq üçün mandat bazar ertəsi verilib. Aİ ilk dəfə olaraq infrastruktur layihələrinə dəstək üzrə saziş təklif edir.
"Aİ daim Transxəzər layihəsini dəstəkləyib. Amma əvvəllər bu, siyasi dəstək xarakteri daşıyırdısa, indi Aİ öz üzərinə hüquqi öhdəliklər götürüb ki, bu da Aİ-nin layihənin həyata keçirilməsinə cəlb olunma səviyyəsini artırıb", - Aİ-nin Bakı nümayəndəliyinin müvəqqəti işlər vəkili Jerom Ponz Trend-ə bildirib.
Azərbaycanla Türkmənistan arasında danışıqlar zamanı Aİ Transxəzər boru kəmərinin tikinti və istismarı üçün Türkmənistan və Azərbaycana lazım olan tərəflərin hüquqi öhdəlikləri, ikitərəfli müqavilələrin hazırlanması ilə bağlı sazişi müzakirə etmək niyyətindədir. Həmçinin, Aİ boru kəmərinin Türkmənistan qazı ilə doldurulması üçün tətbiq olunacaq hüquqi bazanın, o cümlədən ticarət sazişlərinin tanınmasını müzakirə etməyi planlaşdırır.
Türkmənistanın Aİ və digər ölkələrlə Transxəzər qaz boru kəmərinin tikintisinə dair danışıqları 1990-cı illərin sonundan aparılır. Kəmərin tikintisi Xəzər dənizinin statusunun həll olunmamasına görə çətinləşib.
Ponz bildirib ki, Xəzərin həll olunmamış statusu layihənin həyata keçirilməsinə mane ola bilməz, çünki cəlb olunan tərəflər arasındakı ikitərəfli müqavilələr bunun üçün kifayət edir.
"Boru kəməri layihələrinin həyata keçirilməsi üçün hüquqi status zəruri deyil, tərəflər arasında ikitərəfli müqavilələr kifayət edir. Bənzər problemlər Aİ ərazisində Şimal dənizində də olmuşdu və nəticədə bütün tərəfləri qane edən həll tapıldı", - Ponz deyib.
1998-ci ilin iyulunda Qazaxıstanla Rusiya arasında yeraltı sərvətlər üzrə suveren hüquqların həyata keçirilməsi məqsədi ilə Xəzərin şimal hissəsində dəniz dibinin bölünməsi haqqında saziş imzalanıb, 2002-ci ilin mayında isə həmin sazişə müvafiq protokol imzalanıb.
2001-ci il noyabrın 29-da və 2003-cü il fevralın 27-də Qazaxıstanla Azərbaycan arasında Xəzər dənizinin dibinin bölünməsi haqqında saziş və ona müvafiq protokol imzalanıb.
Həmçinin, 2003-cü il mayın 14-də Qazaxıstan, Azərbaycan və Rusiya arasında Xəzər dənizinin həmsərhəd hissələrinin bölünməsi xəttinin qovuşma nöqtəsinə dair saziş imzalanıb.
Uzunluğu 300 kilometrə yaxın olan Transxəzər boru kəməri Xəzərin Türkmənistan sahillərindən Azərbaycana qədər uzanacaq və burada "Nabukko" ilə birləşəcək. Aİ və digər ölkələrlə Transxəzər boru kəmərinin tikintisi barədə danışıqlar ötən əsrin 90-cı illərindən aparılır. Bu gün boru kəmərinin tikintisi Xəzərin statusunun müəyyən edilməməsi səbəbindən çətinləşib.
"Boru kəmərinin həyata keçirilməsi üçün ekoloji cəhətlər sahilyanı ölkələr üçün narahatlığa səbəb olmamalıdır", - Ponz İran və Rusiyanın dünənki bəyanatını şərh edib.
"Aİ ekoloji məsələlərə çox ciddi yanaşır və sahilyanı ölkələr əmin ola bilərlər ki, Xəzər dənizi üzrə bütün infrastruktur beynəlxalq ekoloji standartlara uyğun olacaq", - Ponz vurğulayıb.