Bakı.Trend:
Dünyanın ən böyük qapalı su hövzəsi olan Xəzər dənizi coğrafi məkandan daha çox şeydir. O, həyat xəttidir - biomüxtəlifliyin beşiyi, dolanışıq mənbəyi və toxunduğu xalqlar üçün birlik simvoludur.
Trend xəbər verir ki, bunu QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyinin icraçı direktoru Aygün Əliyeva COP29 çərçivəsində keçirilən "Xəzər dənizi və davamlı inkişaf: Ətraf mühitin mühafizəsi" adlı forumda deyib.
O bildirib ki, biz böyük bir fəlakətin uçurumunda dayanmışıq.
“İqlim dəyişikliyi və ehtiyatsız insan fəaliyyəti öz təsirini göstərir və sübutlar gözümüzün qabağındadır.
Azərbaycanda Xəzər dənizinə nəzər saldıqda iqlim dəyişikliyinin təsiri danılmazdır. İldən-ilə dəniz daha da çəkilir, sahilləri daralır.
Bu vəziyyət bizim ixtiyarımızda deyil - Xəzəri qidalandıran çaylar başqa yerlərdən qaynaqlandığı üçün bu, bizim sərhədlərimizdən kənarda qüvvələr tərəfindən idarə olunur. Bununla belə, hərəkət etmək bizim borcumuzdur. Təcili tədbirlər görülməlidir.
Kiçilən Xəzər dənizi təkcə ətraf mühiti deyil, həm də ondan asılı olan milyonlarla insanı təhdid edən, yaxınlaşan fəlakətdir. Biz insan böhranı ilə üz-üzəyik. Saysız-hesabsız insanların yaşayışı, mədəniyyəti və gələcəyi təhlükə altındadır.
Azərbaycanda biz bu problemi həll etmək üçün əlimizdən gələni edirik. Biz daha çox su toplamaq və dənizə çatdırmaq üçün yeni bəndlər və su anbarları tikirik. Ancaq gəlin açıq deyək: bu tədbirlər vacib olsa da, tək başına kifayət deyil. Xəzəri qidalandıran əsas mənbələr bizim nəzarətimizdən kənardadır. Bu əvəzedilməz resursu xilas etmək üçün bizim kollektiv fəaliyyətə - regional əməkdaşlıq və qlobal həmrəyliyə ehtiyacımız var.
Vətəndaş cəmiyyəti, xüsusən də qeyri-hökumət təşkilatları bu mübarizədə mühüm rol oynayır. QHT-lər xalqın səsi, hesabatlılığın keşikçiləri və kütləvi aksiyaların aparıcılarıdır. Siyasətləri tərəqqiyə, öhdəlikləri isə dəyişikliyə çevirmək üçün onların işi çox vacibdir.
İndi hərəkət etməliyik. Biz cəsarətlə hərəkət etməliyik. Xəzər dənizi icmaları, iqtisadiyyatları və ekosistemləri saxlayan həyat xəttidir. Onun yaşaması bizim birliyimizdən, cəsarətimizdən və daha yaxşı sabah üçün bu gün çətin seçimlər etmək istəyimizdən asılıdır”,- deyə o qeyd edib.
Qeyd edək ki, noyabrın 11-də BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (COP29) Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının açılışı olub.
COP29 çərçivəsində ən yüksək səviyyəli tədbir – Dünya Liderlərinin İqlim Fəaliyyəti Sammiti noyabrın 12-13-də təşkil olunub.
Noyabrın 22-dək Bakı Stadionunda keçiriləcək COP29 Azərbaycanın bu günədək təşkil etdiyi ən nəhəng tədbirdir və regionda ilk dəfə Azərbaycanda baş tutur.
COP29-dan əsas gözlənti iqlim maliyyəsi ilə bağlı ədalətli və ambisiyalı Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfinin (NCQG) razılaşdırılmasından ibarətdir.
COP29 Sədrliyi tərəfindən iqlim fəaliyyəti ilə dayanıqlı inkişaf məqsədləri arasında əlaqəni ehtiva edən, yaşıl enerji dəhlizləri, yaşıl enerji saxlancları, iqlim dayanıqlılığı üçün harmoniya, təmiz hidrogen, orqanik tullantılarda metanın azaldılması, yaşıl rəqəmsal fəaliyyət və digər mövzuları əhatə edən 14 təşəbbüs irəli sürülüb.
İqlim maliyyəsinin yaradılması fəaliyyət üçün şərait yaradan əsas prioritet olmaqla yanaşı, hamını bir araya gətirməklə 1,5°C öhdəliyinin yerinə yetirilməsinə töhfə verəcək.