Azərbaycan, Bakı, 27 fevral / Trend , müxbir S.Babayeva/ Trend ın Qazaxıstan Respubilkasının İnformasiya və Rabitə Agentliyinin sədr müavini Yerlan Durmaqambetovla məsahibəsi.
- Effektiv "elektron hökumət" modelinin yaradılması üçün Azərbaycana hansı məsləhətləri verərdiniz?
-Dünya cəmiyyətinin həyatında əsas faktorlardan biri informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının yaradılmasıdır. Onun geniş şəkildə yayılması ictimai həyatın simasını keyfiyyətli dəyişir və iqtisadi, sosial, mədəni və digər sahələrdə ciddi irəliləyişlər yaradır. Hazırda Qazaxıstan üçün əsas məsələlərdən biri informasiya cəmiyyəti yaratmaqdır. 2010-cu ilə qədər nəzərdə tutulan "elektron hökumət" üzrə inkişaf proqramına əsasən, Qazaxıstanda bu məsələ uğurla həyata keçirilir. Hazırda Qazaxıstanda "elektron hökumət"in formalaşdırılması üzrə bir sıra tədbirlər həyata keçirilir.
"Elektron hökumət"in formalaşdırılması üzrə tədbirlər proqramı artıq bu sahədə mühüm uğurlar əldə etmiş - Koreya, Sinqapur, Hindistan, Estoniya, ABŞ, İtaliya, Almaniya kimi ölkələrin təcrübəsinə əsasən hazırlanıb.
Qazaxıstanda "elektron hökumət"in tətbiqi dörd mərhələdə həyata keçirilir:
- İnformasiya - informasiyanın çapı və yayılması (2005-2006-cı illər)
- İnteraktiv - dövlət orqanı və vətəndaş arasında birbaşa və geri qarşılıqlı əlaqə üzrə interaktiv xidmətlərin təqdimi (2006-2007-ci illər)
- Tranzaksiya - dövlət portalı vasitəsilə maliyyə əməliyyatlarının gerçəkləşdirilməsi yolu ilə tranzaksiya qarşılıqlı əlaqəsi (2007-2008-ci illər)
- İnformasiya cəmiyyətinin formalaşdırılması, hansı ki, elektron xidmətlər kağız xidmətləri üstələyib, insan həyatını tamamilə əhatə edəcək. (2010-cu il və s.)
Hazırda 2007-2009-cu illər üçün Qazaxıstanda informasiya bərbərsizliyinin azaldılması proqramını reallaşdırma üzrə bir sıra tədbirlər görülür. Proqramın əsas məsələsini - əhalinin kompüter savadının artırılması üçün irimiqyaslı tədbirlərin keçirilməsi, ixtisaslı müəllimlərin və İT - mütəxəssislərinin hazırlanması təşkil edir. Hazırda Qazaxıstanda kompüter və İnternetin əhaliyə daha mümkün olması üçün işlər aparılır. Ölkədə dünya şəbəkəsinə qoşulma tariflərinin azaldılması məsələsi geniş vüsət tapıb. Ümumdünya şəbəkənin Qazaxıstan seqmentinin inkişafı üzrə tədbirlər keçirilir. "Elektron hökumət"in fomalaşdırılması çərçivəsində 12 İT layihə iştirak edir. Onlardan yeddisi artıq istismara verilib.
"Elektron hökumət"in formalaşdırılmasının əsas aspektlərindən biri odur ki, proqam özü strukturu idarə edir. Danimarka, Kanada və Koreyanın təcrübəsi onu göstərir ki, vəsait ayıran idarələrlə əməkdaşlıq "elktron hökumət"ə aid prinsiplərin inkişafına gətirib çıxarır. "Elektron hökumət"in uğurla həyata keçirilməsi üçün Azərbaycana Cənubi Koreyanın, Malayziyanın, Sinqapurun təcrübələrini öyərənməyi məsləhət görərdim.
- Sizin fikrinizcə, Azərbaycan və Qazaxıstan gələcəkdə hansı mühüm layihələri birgə həyata keçirə bilər?
- Hazırda Siyəzən-Aktau marşrutu üzrə Xəzər dənizinin dibi ilə əlaqə üzrə optik xəttin tikintisi layihəsi başlanğıc mərhələdədir. Eləcə də "elektron hökumət" layihəsinin reallaşdırılması təsrübəsinin məbadiləsi mümkündür.
- Sizcə, TAA (Trans-Asiya-Avropa) fibrooptik kabel magistralının Xəzər siqmentinin çəkilməsi layihəsi ölkələrə nə verə bilər?
- Bu layihə üzrə hazırda rabitə administrasiyaları tərəfindən icraçılar təyin olunub. Qazaxıstan tərəfindən şəhərlərarası və beynəlxəlq rabitə üzrə ən iri operatorlardan biri "Kaztranskom" SC çıxış edir. Hazırda layihənin texniki-iqtisadi əsaslandırılması üzrə məsləhətçinin seçilməsi prosesi gedir.
Hesab edirəm ki, hər ölkənin layihənin gerçəkləşdirilməsində öz marağı var. Qazaxıstan üçün bu əsas növbədə Avropa ilə alternativ rabitə xəttinin tədqiq edilməsi, tranzit potensialın genişləndirilməsidir.
Müəlliflə əlaqə: [email protected]