Azərbaycan, Bakı, 16 iyul/ Trend müxbir E.Tariverdiyeva/ Rusiyanın Çexiyada radarın quraşdırılmasına dair müqavilənin imzalanması və Amerika RƏM-in Polşada yerləşdirilməsinin, demək olar ki, həll edilməsi ilə bağlı bir müddət əvvəlki ümidsizliyi aradan qalxıb.
Bir çoxları əvvəllər də güman edirdilər ki, Barak Obama hakimiyyətə gəldiyi halda, Rusiya sərhədlərində Amerikanın raketdən müdafiə sisteminin yaradılması layihəsi
dondurulacaq. Belə ki, o, əsasən, respublikaçılar tərəfindən dəstəklənir. Daha nikbin fikirlər isə, hətta konqres üzvlərinin demokrat əksəriyyətinin RƏMmeylli Makkeyn hakimiyyətə gəldiyi halda da bu layihəni dondurulacağını vəd edirdi.
Obama dəfələrlə deyib ki, prezident seçkilərində qələbə qazanarsa, RƏM-in maliyyələşdirilməsini dayandıracaq. "Mən milyardlarla artıq xərcləri azaldacağam. Mən sınaqdan keçirilməmiş raketdən müdafiə sistemlərinə sərmayələri azaldacaq və kosmosda silah yerləşdirməyəcəyəm", - Obama 2007-ci ilin oktyabrında açıq çıxışlarının birində bəyan edib.
Çexiyada radarın quraşdırılması barədə müqavilənin imzalanması ABŞ -ın Demokratlar Partiyasında narazılığa səbəb olub. Ötən bazar demokratlar RƏM ilə bağlı mövqelərini açıqcasına bəyan ediblər.
"Biz müxtəlif üsullarla Rusiyanı uzaqlaşdırmaqda davam edirik. Hər şeydən əvvəl, bu ,İran raketlərindən müdafiə olmayan Avropada raketdən müdafiə sistemidir", - Senatın silahlı qüvvələr üzrə komitəsinin sədri demokrat senator Karl Levin Si-bi-es telekanlanda bildirib və əlavə edib ki, Corc Buş administrasiyası "rusların gözünə dəyənək soxmamalıdır".
Senatorun sözlərinə görə, İranın nüvə problemlərinin həll edilməsində dünya ictimaiyyətinin uğurlu səyləri Rusiyanın mövqeyindən asılıdır. Lakin ABŞ -ın hərəkətləri Rusiyanın dəstəyinin qazanmağa kömək etmir.
"Biz İrana qarşı sanksiyaları gücləndirməliyik. Lakin bunun üçün bizə dünya ictimaiyyətinin birliyi və o cümlədən, Rusiyanın da bu qarşıdurmanın bir hissəsi olması lazımdır. Lakin bizim bir sıra hərəkətlərimiz Rusiyanı uzaqlaşdırıb", - silahlı qüvvələr üzrə Senat komissiyasının sədri vurğulayıb.
Bir çox amerikalıların Obamanı, prezident Buşun başçılığı ilə respublikaçıların təkidlə həyata keçirdiyi bu layihənin əsas düşməni hesab edirlər. "Ağ Evə demokrat prezident gəldiyi halda, raket əleyhinə müdafiə üzrə işlər dayandırıla bilər", - ABŞ - da RƏM-in qızğın tərəfdarı olan respublikaçı senator Con Kayl xəbərdarlıq edib.
Belə yanaşmanı "təhlükəli siyasət" adlandıran Kayl bəyan edib ki, prezidentliyə namizədlərdən yalnız respublikaçı senator Con Makkeyn RƏM Proqramını tamamilə dəstəkləyəcək.
Belə görünərdi ki, Ağ Evə demokratın gəlməsi Rusiyanın Avropada Amerika RƏM-inin yerləşdirilməsi probleminin həllidir. Lakin seçkiqabağı çıxışlar zamanı deyilən sözlərin prezidentlik dövründə qüvvədə qalacağına zəmanət vermir.
Obama xarici müdafiə siyasətində köklü dəyişikliklər edə bilməz. Qoşunların İraqdan çıxarılması ciddi qərardır və İllinoysdan olan senator prezident olarsa,Pentaqonla açıq münaqişəyə girə bilməyəcək.
Bundan əlavə, sadə amerikalılar nüvə terrorizmi, raket və 11 sentyabrdan qorxurlar - bu, Amerikanın şüurunda sağalmayan yaradır. Buna görə də, heç bir Amerika prezidenti bu yeni təhlükələrin dəf edilməsində zəif görünə bilməz. 11 sentyabrın təkrarlanacağına mində bir şans varsa, amerikalılar onu istisna etmək üçün hər şeyi edəcəklər.
Amerika xalqının şüurunda İrana qarşı qorxu və inamsızlıq mövcuddur. Onlar qorxurlar ki, nüvə texnologiyaları beynəlxalq terrorizmin əlinə düşəcək. Buna görə də, amerikalılar ümumilikdə Avropada strateji müdafiə divarının lehinədirlər. Kimin ABŞ prezidenti olacağından asılı olmayaraq və Rusiyanın etirazlarına baxmayaraq, Avropada RƏM sisteminin quraşdırılması, yəqin ki, davam edəcək.Heç də az vacib olmayan faktı da unutmaq lazım deyil; beynəlxalq siyasət üzrə Obamanın məsləhətçiləri - böyük və kiçik Bjezinski və Maykl Makfo. Hər üçü Rusiyaya münasibətdə kifayət qədər tənqidi əhvaldadır və şübhəsiz ki, Rusiya ilə heç bir münasibəti və rəsmi Moskva qarşısında hər hansı bir öhdəliyi olmayan Obamanın rəyinə təsir edəcəklər.
Bütün bu amillər RƏM-in demokrat prezident tərəfindən dondurulacağı ümidlərini kövrək və şübhəli edir.