Azərbaycan, Bakı, 23 yanvar/ Trend , müxbir D.İbrahimova/ İran Xalq Mücahidləri Təşkilatının (İXMT) Avropa İttifaqının terror təşkilatlarının siyahısından çıxarılması İran və Aİ arasında gərginliyin artmasına, eləcə də Aİ-nin İrana siyasi təzyiq göstərmək istəyinə dəlalət edir.
"Avropa ölkələri bu hərəkəti Avropa məhkəməsinin qərarına riayət kimi təqdim etməyə cəhd göstərdilər, - terrorizm və mücahidlər üzrə amerikalı ekspert Qavdat Bahqat (Gawdat Bahgat) Trend -a bildirib. - Lakin o Tehranın nüvə proqramının inkişafı ilə əlaqədar Aİ və İran arasında artan gərginliyə dəlalət edir".
Avropa İttifaqı bazar ertəsi ilk dəfə olaraq, İran Xalq Mücahidləri Təşkilatını (İXMT) terrorçu təşkilatlar siyahısından çıxarıb.
Avropa İttifaqı 2002-ci ildə İXMT-ni terrorçu təşkilatlar siyasıhına daxil edib. Lakin Avropa Ədalət Məhkəməsi dəfələrlə İXMT-nin terrorçu təşkilatlar siyahısına aid edilməsinin "əsaslandırılmaması" barədə qərar çıxardıb. Yekunda təşkilat bu siyahından çxarılıb.
İXMT İranda şah rejiminin devrilməsi və sosialist islam respublikasının yaradılması məqsədilə yaradılıb. 1979-cu ildə islam inqilabından sonra tez bir zamanda İranda onun fəaliyyəti qadağan edildi və o İraqda fəaliyyət göstərməyə başladı. 1981-ci ildə İXMT-nin yaraqlıları İranın prezidenti və Baş nazirinin həlak olması ilə nəticələnən terror aktı təşkil etdilər. Təşkilatın üzvləri İranda hökumətin dəyişməsinin lehinə çıxış edirlər.
Ekspertlər hesab edirlər ki, Aİ İXMT-nin terrorçu təşkilatlar siyahısından çıxarılması üçün "uğursuz vaxt" seçib.
Müşahidəçilərin rəyinə görə, Aİ İXMT-nin terrorçu təşkilatlar siyahısından çıxarılması üçün "uğursuz vaxt" seçib. "ABŞ İranla əməkdaşlığa hazır olduğunu bildirdikdən sonra, Birləşmiş Ştatlar və Avropa İttifaqına İİR-ə qarşı vahid mövqe tutmaq lazım idi", - ekspert Qavdat elektron poçtla Trend -a bildirib.
ABŞ - ın yeni prezidenti Barak Obama İranla əməkdaşlığa hazır olduğunu bəyan edib. İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 1980 - ci ildə kəsilib.
Tehranın nüvə proqramının inkişafı ilə əlaqədar İran, ABŞ və Avropa arasında münasibətlər kəskinləşir. Avropa Tehranın nüvə silahı alacağından qorxur, İran onun inkişafının istisna şəkildə dinc xarakterli olmasına təkid edir. BMT Təhlükəsizlik Şurası İrana qarşı beş Qətnamə qəbul edib. Qətnamələrdən üçü iqtisadi sanksiyaları nəzərdə tutur.
Lakin bəzi ekspertlər Aİ - nin İrana yalnız iqtisadi deyil, həm də siyasi təsir göstərmək istəyinin İXMT - nin terrorçu təşkilatların siyahısından çıxarılmasının əsl səbəbi olduğunu hesab edirlər.
Aİ İrana təzyiqi artırmağa can atır və Avropa İttifaqının bu addımı onun Tehrana təsir göstərmək üçün yeni layihələr hazırladığını göstərir, - İran parlamenti yanında Təhlükəsizlik Komitəsinin üzvü Həsən İbrahimi telefonla Trend - a bildirib. Aİ bunu Bağdad və Tehranın ötən ay mücahidlərin İraq ərazisindən deportasiyası barədə saziş imzalamasından sonra edib, - o deyib.
Lakin iran mənşəli alman ekspert Mehran Barati (Mehran Barati) hesab edir ki, İXMT-in terrorçu təşkilatlar siyahısından çıxarılmasının siyasi motivi yoxdur. Onun sözlərinə görə, bu, İXMT-nin dəfələrlə Avropa Məhkəməsinə qeyri - qanuni olaraq terrorçu təşkilat tanınması barədə şikayəti ilə əlaqədar baş verib və məhkəmə onun bu siyahıya aid edilməsinin "əsaslandırılmaması" qərarını qəbul edib. "Aİ Avropa Məhkəməsinin qərarına tabe olmaya bilməz", - o, telefonla Trend - a bildirib.
Ekspertlərin rəyinə görə, İXTM - in terrorçu təşkilatlar siyahısından çıxarılması İran üçün xoşagəlməz siyasi nəticələrə gətirə bilər.
İran üzrə ekspert Baratinin (Mehran Barati) sözlərinə görə, yalnız İranla qonşu olan İraqda 2900 mücahid var və onlar, 30 il əvvəl olduğu kimi, bu ölkədən İrana basqınlar edə bilərlər.
İranda İXMT - nin fəaliyyətinə qadağa qoyulduqdan sonra, təşkilat İraqda yerləşib və buradah hərbi basqınlar həyata keçirib.
Lakin amerikalı ekspert Qavdat Mücahidlər Təşkilatının İrana hərbi hücumunu mümkün hesab etmir. Hazırda Bağdad Tehranın müttəfiqi olduğu üçün, İraq öz ərazisindən İrana hücum üçün istifadə etməyə imkan verməyəcək, - o qeyd edib.
Mücahidlər təşkilatın fəaliyyətini aktivləşdirsələr, İranın müxalifət qüvvələrinə təzyiq artacaq, - "Berlin" Elmi -Tədqiqat Mərkəzinin sədri Barati telefonla Trend - a bildirib.
İXMT məsələsi İran üçün çox vacib olduğundan, ola bilsin, bu hadisədən sonra Aİ və İran arasında münasibətlər daha da kəskinləşəcək, - Qavdat Trend - a bildirib.
Məqalənin yazılmasında T.Cəfərov və E.Tariverdiyeva (Bakı) da iştirak ediblər.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]