Bakı. Trend:
TAP (Trans-Adriatik Boru Kəməri) layihəsinin gələcəkdə genişləndirilməsi planlaşdırılır və bu layihə Azərbaycanın Avropa, xüsusilə İtaliya ilə enerji əməkdaşlığının əsas sütunlarından biridir. TAP layihəsi Cənub Qaz Dəhlizinin son mərhələsidir və Azərbaycan qazını Avropa bazarına çatdırır. Gələcəkdə layihənin genişləndirilməsi enerji tədarükünü daha da artıracaq və Avropanın enerji təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verəcək.
Trend "Baku Network"-ə istinadən TAP layihəsinin genişləndirilməsinin əsas aspektlərini təqdim edir:
1. TAP-ın ötürücülük gücünün artırılması
Hal-hazırda TAP boru kəmərinin illik ötürücülük gücü təxminən 10 milyard kubmetr qazdır. Lakin, boru kəmərinin ötürücülük həcmini iki dəfə artırmaq, yəni 20 milyard kubmetr səviyyəsinə çatdırmaq planlaşdırılır. Bu genişlənmə üçün boru kəmərinin texniki tutumunu artırmaq və infrastruktur yeniləmələri həyata keçirmək lazımdır. İtaliya, Yunanıstan, Albaniya və digər Cənub-Şərqi Avropa ölkələri bu qazdan istifadə edən əsas ölkələr olacaq.
2. Artan tələbat və Avropanın enerji təhlükəsizliyi
Avropa İttifaqı enerji mənbələrini şaxələndirmək və Rusiya qazına olan asılılığı azaltmaq üçün yeni qaz tədarükçülərinə ehtiyac duyur. Bu səbəbdən TAP-ın genişlənməsi strateji əhəmiyyət kəsb edir. TAP-ın gücünün artırılması Azərbaycanın Avropa üçün daha vacib qaz tədarükçüsü olmasına və Avropa ölkələrinin enerji təhlükəsizliyini təmin etməsinə kömək edəcək.
3. Texniki imkanlar və investisiyalar
TAP boru kəmərinin genişləndirilməsi üçün böyük investisiyalar tələb olunur. TAP konsorsiumu genişlənmə planlarını dəstəkləmək üçün yeni sərmayə cəlb edir. Bu investisiyalar sayəsində boru kəmərinin infrastrukturu inkişaf etdiriləcək və ötürücülük gücü artırılacaq. TAP layihəsinin əsas səhmdarları olan BP, SOCAR (Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkəti) və digər beynəlxalq tərəfdaşlar bu genişlənmədə iştirak edəcək.
4. Gələcək qaz mənbələri
Azərbaycanın qaz ehtiyatları, xüsusilə Şahdəniz qaz yatağı, TAP vasitəsilə ixrac olunan qazın əsas mənbəyidir. Gələcəkdə Azərbaycan qazının həcmini artırmaq üçün yeni qaz yataqları və kəşfiyyat işləri həyata keçirilir. Bu, TAP-ın genişləndirilməsi nəticəsində daha çox qazın Avropaya nəql olunmasına imkan verəcək.
5. TAP-ın genişləndirilməsi nəticəsində gözlənilən faydalar
Avropa bazarında Azərbaycanın rolu güclənəcək: TAP genişləndikcə
Azərbaycan Avropa qaz bazarında daha böyük pay qazanacaq və enerji
tədarükçüsü kimi strateji əhəmiyyət kəsb edəcək.
Enerji təhlükəsizliyi artırılacaq: Avropa ölkələri üçün daha sabit
və təhlükəsiz qaz tədarükü təmin olunacaq. TAP, enerji tələbatını
qarşılamaq üçün əlavə mənbə kimi vacib rol oynayacaq.
Regional iqtisadi əməkdaşlıq genişlənəcək: TAP-ın genişlənməsi
təkcə Azərbaycan və İtaliya arasında deyil, həm də Yunanıstan,
Albaniya və digər Balkan ölkələri ilə enerji əməkdaşlığını
gücləndirəcək.
TAP layihəsinin genişləndirilməsi Azərbaycanın Avropa qaz
bazarındakı mövqeyini daha da gücləndirəcək və Avropanın enerji
təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verəcək. Gələcək illərdə TAP-ın
ötürücülük gücünün artırılması və yeni investisiyalar layihənin
strateji əhəmiyyətini daha da artıracaq.
Azərbaycan TAP (Trans-Adriatik Boru Kəməri) layihəsinin genişlənməsi istiqamətində bir sıra mühüm addımlar atmaqdadır. Bu genişlənmə Azərbaycanın qaz ixracatını artırmaq və Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. TAP-ın ötürücülük gücünün genişləndirilməsi Azərbaycanın beynəlxalq enerji bazarındakı rolunu daha da gücləndirəcək.
Azərbaycanın əsas strategiyası TAP-ın illik ötürücülük gücünü 10 milyard kubmetrdən 20 milyard kubmetrə artırmaqdır. Bu məqsədə nail olmaq üçün infrastruktur yenilənməsi və boru kəmərinin texniki modernizasiyası həyata keçirilir. TAP konsorsiumunun üzvləri, o cümlədən SOCAR (Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkəti), BP, Snam və digər tərəfdaşlar bu genişlənmə prosesini dəstəkləyir və layihəyə əlavə sərmayələr qoyurlar.
TAP-ın genişlənməsi üçün atılan addımlar
Texniki modernizasiya: Boru kəmərinin ötürücülük gücünü
artırmaq üçün kompressor stansiyaları yenilənir və genişlənir. Bu,
qazın daha yüksək təzyiqlə nəql olunmasına imkan verəcək.
Sərmayələrin cəlb edilməsi: Azərbaycanın dövlət enerji şirkəti
SOCAR və TAP konsorsiumunun digər tərəfdaşları layihənin
genişlənməsi üçün əlavə investisiyalar ayırır. Layihənin
genişləndirilməsi üçün böyük maliyyə vəsaiti tələb olunur və
tərəfdaşlar bu prosesə aktiv şəkildə sərmayə qoyur.
Yeni qaz mənbələrinin işə salınması. TAP vasitəsilə Avropaya nəql olunan qazın əsas mənbəyi Azərbaycanın Şahdəniz-2 qaz yatağıdır. Bu yataq Azərbaycanın qaz ixracını artırmaq üçün əsas rol oynayır. Azərbaycan TAP layihəsi çərçivəsində qaz tədarükünü artırmaq üçün Şahdəniz yatağında əlavə qaz hasilatı işlərini genişləndirir və yeni qaz yataqlarının kəşfiyyatını sürətləndirir.
Əsas addımlar. Şahdəniz-2 layihəsinin genişləndirilməsi: Bu
yataqda qaz hasilatı artırılaraq TAP-ın tələbini qarşılayacaq.
2024-cü ildən etibarən bu yataqdan əlavə qaz tədarükü nəzərdə
tutulur.
Yeni qaz yataqlarının kəşfiyyatı: Azərbaycanın Xəzər dənizində yeni
qaz yataqlarını kəşf etmək və inkişaf etdirmək planları da
genişlənmə strategiyasının bir hissəsidir. Bu yataqlardan hasil
olunan qaz gələcəkdə TAP vasitəsilə nəql olunacaq.
İnfrastruktur və regional əməkdaşlıq. Azərbaycan yalnız TAP
layihəsi ilə məhdudlaşmayıb, həmçinin regional əməkdaşlıq və
infrastruktur layihələri vasitəsilə enerji tədarükünü
genişləndirir. Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin digər mərhələləri
(TANAP – Trans-Anadolu Boru Kəməri kimi) də TAP-ın qaz təchizatını
dəstəkləyən əsas infrastrukturlar hesab olunur.
TANAP və digər infrastrukturlar:
TANAP layihəsi: TAP layihəsinin öncülü olan TANAP boru kəməri
vasitəsilə Azərbaycan qazı Türkiyə üzərindən Avropaya nəql olunur.
TANAP da genişləndirilərək TAP-ın tələbini qarşılayacaq. TANAP-ın
ötürücülük gücünün də artırılması planlaşdırılır.
Balkan regionunda infrastrukturun inkişafı: TAP layihəsi
Yunanıstan, Albaniya və İtaliyadan keçərək qazı nəql edir. Bu
ölkələrdə də boru kəmərlərinin genişləndirilməsi, əlavə qaz
dəhlizlərinin yaradılması və kompressor stansiyalarının inşası
TAP-ın genişlənməsini dəstəkləyəcək.
Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıq
Avropa İttifaqı, enerji təhlükəsizliyi və qaz təchizatının diversifikasiyası məsələsində Azərbaycan ilə sıx əməkdaşlıq edir. TAP layihəsinin genişləndirilməsi Avropa İttifaqının enerji strategiyasının əsas komponentlərindən biridir. Azərbaycan, Avropa ilə bu əməkdaşlığı gücləndirərək qaz ixracatını artırmağa davam edir.
Avropa ilə enerji dialoqu
Avropa İttifaqı ilə enerji sazişləri: TAP genişləndikcə,
Azərbaycan və Avropa arasında yeni enerji sazişləri və müqavilələr
imzalanır. Bu müqavilələr çərçivəsində qaz tədarükü sabit və
etibarlı şəkildə təmin olunur.
Yaşıl enerji layihələri: Azərbaycan və Avropa arasında yalnız təbii
qaz deyil, həm də bərpa olunan enerji layihələri üzrə əməkdaşlıq
güclənir. Bu əməkdaşlıq TAP layihəsi çərçivəsində enerjinin
şaxələndirilməsini dəstəkləyir.
Beynəlxalq maliyyə institutlarının dəstəyi
TAP layihəsinin genişləndirilməsi üçün beynəlxalq maliyyə institutları, o cümlədən Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (EBRD) və digər maliyyə qurumları da Azərbaycan və TAP konsorsiumuna dəstək verir. Bu maliyyə institutları layihənin genişlənməsi üçün kreditlər və sərmayələr təmin edirlər.
... Azərbaycan, TAP layihəsinin genişlənməsi üçün çoxşaxəli addımlar atır. İnfrastrukturun modernizasiyası, qaz hasilatının artırılması, regional əməkdaşlıq və beynəlxalq maliyyə dəstəyi bu genişlənmənin əsasını təşkil edir. TAP-ın ötürücülük gücünün iki dəfə artırılması ilə Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyinə daha böyük töhfə verəcək və qaz ixracatını daha da genişləndirəcək.