Azərbaycan, Bakı, 08 avqust/ Trend , müxbir İ.Xəlilova/ Azərbaycan Milli Bankının məlumatlarına görə, 2008-ci ilin ilk yarımilində ümumi ticarət dövriyyəsində neft sektoru nəzərə alınmaqla, Azərbaycanın ticarət tərəfdaşlarının valyutalarına nisbətdə, manatın məzənnəsinin nominal effektivliyi (NEM), ötən ilin dekabrı ilə müqayisədə, idxalda 9,5, ixracda 7,1 bahalaşıb, - cümə günü AMB-dən deyiblər.
Tədqiqatlar göstərib ki, 2008-ci ilin yanvar-iyunu ərzində xarici ticarətdə (neft sektoru nəzərə alınmaqla) NEM-in artımına ABŞ payının təsiri 15 faiz, Avrozonanın 8,2 faiz, İngiltərənin 8,4 faiz, Rusiyanın 4,4 faiz, Türkiyənin 16,6 faiz, İranın 8 faiz, Qazaxıstanın 11,5 faiz, Gürcüstanın 0,7 faiz, Yaponiyanın 10,1 faiz səviyyəsində olduğu halda, Ukraynanın payı məzənnəyə 3,6 faiz, İsrailin 1 faiz səviyyəsində təsir göstərib.
Yanvar-iyunda qeyri-neft sektorunda manatın ümumi ticarət dövriyyəsində NEM 2007-ci ilin dekabrına nisbətdə 8,3 faiz, idxalda 8,5 faiz azalıb və ixracda 7,3 faiz möhkəmlənib.
Lakin uzunmüddətli perspektivdə NEM enməkdə davam edəcək. İlk yarımildə ümumi ticarət dövriyyəsinin qeyri-neft sektorunda (neft sektorunu çıxmaq şərtilə) NEM-in möhkəmlənmə tempi 2000-ci ilin dekabrına nisbətdə 3,5 faiz, ixracda 16,5 faiz, idxalda 0,9 faiz təşkil edib.
Neft sektoru nəzərə alınmaqla, məzənnə müvafiq olaraq, 3 faiz, 3,4 faiz və 2 faiz möhkəmlənib.
Uzunmüddətli dövrdə NEM-in aşağı düşməsi, ticarət tərəfdaşlarındakı inflyasiyanın Azərbaycanda istehlak qiymətlərinin artım tempini ötməsi ilə izah edilir.
İlk yarımil ərzində manatın real effektiv məzənnəsinin ABŞ, Avrozona, İngiltərə, Türkiyə, Rusiya, Gürcüstan, İran, Yaponiya və Qazaxıstanın valyutalarına nisbətdə möhkəmlənmə tempi, manatın nominal məzənnəsinin artım tempini ötüb. Üstəlik, manat Avrozona, Rusiya, Ukrayna, Gürcüstan, İsrail və Yaponiya valyutalarına nisbətdə, nominal şəkildə ucuzlaşıb, Ukrayna və İsrail valyutaları istisna olmaqla, bütün valyutalara nisbətdə real şəkildə möhkəmlənib.
Avqustun 8-nə rəsmi valyuta məzənnəsi 0,8109 AZN/USD-dır.