Azərbaycan, Bakı, 07 may / Trend , müxbir N.İsmayılova /
Azərbaycan Mərkəzi Bankı (MB) real sektora dəstək sahəsində yeniliklərin tətbiq edilməsi üzrə təkliflər hazırlayır. Bu barədə bankın idarə heyətinin sədri Elman Rüstəmov bildirib.
"O cümlədən ipoteka sisteminin fəaliyyətə başlayacağı gözlənilir", - deyə Rüstəmov əlavə edib.
Onun sözlərinə görə, ipotekanın maliyyələşdirilməsinə təkcə büdcə vəsaitləri deyil, həmçinin daxili bazarın qiymətli kağızlardan əldə etdiyi vəsaitlər yönəldiləcək.
"Biz hesab edirik ki, bu, daha davamlı modeldir. Hazırda Azərbaycan bankları kifayət qədər likvidlik səviyyəsindədir və zəmanətli qiymətli kağızlar buraxır, biz bu vəsaitlər hesabına ipoteka sisteminin maliyyələşdirilməsini həyata keçirmək istəyirik", - deyə o bildirib.
Rüstəmovun sözlərinə görə, ipoteka kreditlərinin faiz dərəcələri dəyişməyəcək və əvvəlki səviyyədə qalacaq.
Hazırda Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasının (BMK) texniki yardımı ilə MB ipoteka istiqrazları haqqında qanun layihəsi hazırlayır.
2009-cu ilin dövlət büdcəsində sosial ipotekanın maliyyələşdirilməsi üçün 14,5 mln. manat nəzərdə tutulub.
Ölkədə MB nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan İpoteka Fondu (AİF) standartları ilə ipoteka kreditləşməsi 2006-cı il 25 mart tarixindən, sosial ipoteka isə fevralın 7-dən başlayıb. İpoteka kreditlərinə tələbat büdcədən ayrılmış vəsaitləri ötüb və iyunun ortalarından AİF öz standartları üzrə ipoteka kreditlərinin maliyyələşdirilməsini dayandırıb. Fond 2005 -2007-ci illərin dövlət büdcəsindən 46 mln. manat alıb, 2008-ci ilin dövlət büdcəsində isə ipoteka kreditləşməsi üçün daha 34 mln. manat nəzərdə tutulub. Fondun banklara verdiyi kreditlərin maliyyələşdirilməsi üçün bu vəsaitlərdən 22 mln. manat həcmində iki tranş ayrılıb və bütün daxil olan vəsaitlər əvvəllər Fondun standartları üzrə verilmiş kreditlərin təkrarmaliyyələşdirilməsi yolu ilə yerləşdirilib . AİF standartları üzrə kredit portfeli (1800) 67,8 mln. manat təşkil edir. Bankların ümumi ipoteka portfelinin həcmi 250 - 300 mln. manat təşkil edir.
Kreidtlər üzrə dərəcələr kommersiya banklarında 8 - faizlə 18 - 20 faiz aralığında (AİF-in standartları üzrə), müddət isə 10 ildən 25 ilədək dəyişir. 23 bank Fondun agentidir.
AİF ipoteka təcrübəsinin kommersiyalaşdırılmasından sonra ipoteka kreditləşdirməsini bərpa etmək niyyətindədir. Bu işdə Fonda Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası yardım göstərir. Hazırda Almaniya Banklar Akademiyası İpoteka Fondu üçün gələcək fəaliyyət strategiyasını hazırlayır və noyabrda onu AMB-yə təqdim edəcək.
Hazırda AİF-də subsidiyalaşdırılmış ipoteka modeli tətbiq olunur ki, bu da ehtiyatlarda ipoteka maliyyələşdirməsini məhdudlaşdırır. İmkanların genişləndirilməsi və əlavə vəsaitlərin cəlb edilməsi üçün, Fondun kommersiya ipoteka kreditləşdirməsi modelini tətbiq etməsi lazımdır.
AİF kreditləşdirməni dayandırdıqdan sonra, kommersiya bankları fəal surətdə ipoteka üçün xarici borc cəlb etməyə başlayıblar. Lakin dünya maliyyə böhranı ilə əlaqədar bu fəallıq əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Qara Dəniz Ticarət və İnkişaf Bankından 8 mln. dollar məbləğində ilk krediti 2007-ci ildə Texnika Bank alıb. 2008-ci ildə Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası mənzil maliyyələşdirməsi üçün UniBank-a 15 mln. dollar ayırıb. 5 mln. dollar həcmində itkinci kredit xətti , Azerdemiryolbank üçün açılıb. BMK Texnika Bank və Mugan Bank-a da ipoteka kreditləşdirməsi üçün kreditin verilməsi imkanlarını nəzərdən keçirir.
Mayın 7-nə olan rəsmi məzənnə 0,8036 AZN/USD təşkil edir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]