Azərbaycan, Bakı, 24 aprel /Trend, müxbir E.İsmayılov/
"Şahdəniz" layihəsinin birinci və ikinci mərhələsi çərçivəsində Türkiyəyə Azərbaycan qazının tədarükünün həcmi və dəyərinə dair danışıqlar, həmçinin Azərbaycan qazının Avropaya tədarükü üçün tranzit müqaviləsinin imzalanması tamamlanma mərhələsindədir. Bu barədə şənbə günü ARDNŞ prezidenti Rövnəq Abdullayev bildirib.
Hazırda Azərbaycan qazı Türkiyəyə 1000 kubmetri 120 dollar dəyərində tədarük edilir. Bununla yanaşı, Türkiyənin daxili bazarında istehlakçılar üçün qazın 100 kubmetri 300 dollardan çox təşkil edir.
Türkiyə tərəfi ilə imzalanan müqavilədə göstərildiyi kimi, "Şahdəniz" yatağından hasil edilən qazın qiymətinə tədarükə başlanandan bir il sonra baxıla bilər, yəni yeni qiymətlər 2008-ci il aprelin 15-dən tətbiq edilə bilər.
Qaz üzrə danışıqların iştirakçısı olan ARDNŞ nümayəndələrinin qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan və Türkiyə arasındakı qaz məsələsi vahid paketdə müzakirə olunur. Buraya "Şahdəniz" yatağının işlənməsinin ikinci mərhələsində qazın qiyməti, həmin layihənin ikinci mərhələsindən etibarən Türkiyə üçün qazın qiyməti, Azərbaycan qazının Türkiyə ərazisindən Avropaya tranzitinin razılaşdırılması daxildir.
Hazırda tərəflər arasındakı müzakirənin mövzusu "Şahdəniz" yatağının işlənməsinin ikinci mərhələsi çərçivəsində qazın qiyməti və Azərbaycan qazının Türkiyə ərazisi vasitəsilə tranzitidir. Azərbaycan və Türkiyə arasında tranzit məsələsinə dair razılığın əldə olunması Azərbaycan tərəfinə Avropaya qaz ixrac etməyə imkan verəcək.
Azərbaycan qazının Avropaya tədarükü üçün ən perspektivli marşrut Cənub energeji dəhlizidir. Buraya Nabukko, ITGI və Transadriatik qaz kəməri layihəsi daxildir.
Müqaviləyə əsasən, layihənin ilkin işlənmə mərhələsi çərçivəsində Türkiyə "Şahdəniz" yatağından 6,6 milyard kubmetr qaz almalıdır. Bu yatağın işlənməsinin ikinci mərhələsində hər il 20 milyard kubmetr qazın əlavə olunması planlaşdırılır.
"Şahdəniz" yatağı üzrə müqavilə 1996-cı il iyunun 4-də imzalanıb. Müqavilə iştirakçıları bunlardır: BP (operator) - 25,5%, Statoil - 25,5%, NICO - 10%, Total - 10%, LukAgip - 10%, TPAO - 9%, ARDNŞ - 10%.