Azərbaycan, Bakı, 26 aprel /Trend/
Emil İsmayılov, Trend
Mayda ARDNŞ (Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti) Ukraynada öz brendi altında 30 yanacaqdoldurma stansiyasından (YDS) ibarət şəbəkənin istismarına başlayacaq ki, bununla da şirkət Avropa ilə enerji əməkdaşlığının tamamilə yeni səviyyəsinə çıxır.
İndiki halda Ukrayna ARDNŞ-in öz məhsullarını Mərkəzi və Şərqi Avropa bazarlarında satması üçün meydan qismində çıxış edir. ARDNŞ-in Avropanın məqsədli bazarlarında vertikal-inteqrasiya olunmuş zəncirvari formada görünməsi vacibdir: neft hasilatı, nəql, neft məhsullarının emalı və satışı. Bu mənada Ukrayna bu vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün perspektiv istiqamətlərdən biridir.
Layihə Ukraynanın tutumlu bazarlarından Mərkəzi, Şərqi Avropa və Baltik ölkələrinin likvid bazarlarına, həmçinin, daim yanacaq qıtlığı olan bazarlara açıq çıxış baxımından cəlbedicidir. Bu, ARDNŞ-in Avropada möhkəmlənməsinə və bu ölkələrin Aİ iqtisadiyyatına inteqrasiyası şəraitində öz yerini tutmasına imkan verəcək.
ARDNŞ həmin bazarlarda həm Ukraynaya ixrac olunacaq öz məhsullarını sata bilər, həm də Ukrayna NEZ-dən neft məhsulları ala bilər. Bu zaman Ukraynanın daha yüksək keyfiyyətli və daha aşağı qiymətə neft məhsulları təqdim edən istənilən zavodu mənbə ola bilər. Həmçinin, şirkətin Ukraynada NEZ-in birinin işində iştirakı da mümkündür.
Hələ Ukraynada YDS şəbəkəsi alınmazdan əvvəl Azərbaycan nefti Kremençuq NEZ-ə tədarük olunmağa başlanıb. Nəql, boru kəməri ilə Azeri Light neft sortunun nəql olunduğu Qara və Aralıq dənizi limanlarından tender əsasında həyata keçirilir.
ARDNŞ Odessada neft bazası alıb ki, bu da şirkətə Ukrayna bazarında yanacaqdoldurma şəbəkəsi vasitəsilə neft məhsullarının həm topdan, həm də pərakəndə satışına imkan verir. Neft bazası birbaşa tədarüklərdən asılılığı azaldaraq və bazardakı vəziyyətə vaxtında reaksiya verərək məhsulların müxtəlif növlərinin saxlanılmasını təmin edəcək.
ARDNŞ rəhbəri Rövnəq Abdullayevin əvvəl bildirdiyinə görə, Ukraynada YDS almaq bu ölkənin bazarının öyrənilməsinə istiqamətlənmiş pilot layihədir. Bu layihə şirkətin Ukrayna bazarında neft məhsullarının irimiqyaslı pərakəndə satışı üzrə geniş fəaliyyət proqramının bir hissəsidir.
Həmçinin, ARDNŞ-in neft məhsullarının pərakəndə satışı vasitəsilə Ukrayna bazarına daxil olması böyük enerji layihələrinin həyata keçirilməsində gələcəkdə öz rolunu oynayacağı imkanını istisna etmir. Həmin layihələr arasında Xəzər neftinə istiqamətlənən Avro-asiya neft nəqli dəhlizinin yaradılması yer alır.
Bu marşrutda (Odessa-Brodı-Plots-Qdansk) Azərbaycan əsas tədarükçülərdən biri rolunu oynayır. Lakin Azərbaycan həmçinin tranzit ölkə kimi işləyə bilər. Azərbaycan bu boru kəməri vasitəsilə yalnız öz neftini deyil, həmçinin Mərkəzi Asiyanın, məsələn, Qazaxıstan neftini tədarük edə bilər. Bu, Azərbaycanın nəinki enerji tədarükçü ölkə kimi, həm də tranzit ölkə kimi əhəmiyyətini artırmağa imkan verəcək, ölkəni enerji təhlükəsizliyi ilə təmin edəcək, əlavə dividend cəlb edəcək.
Ukrayna ARDNŞ-in YDS şəbəkəsinin işə saldığı ilk ölkə deyil. ARDNŞ həmçinin Gürcüstanda da 30-dan çox yanacaqdoldurma stansiyasına malikdir. Gürcüstan bazarına çıxış obyektiv addımdır, məhz Gürcüstan Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının böyük hissəsinin tranzitinə əhəmiyyət verir. Hazırda ARDNŞ həmçinin Azərbaycanda 26 vahid YDS-nın açılmasına hazırlaşır.