...

İraq və ABŞ arasında saziş hər iki ölkənin regionda uğurunun rəhnidir

Dünya xəbərləri Materials 9 Oktyabr 2008 20:37 (UTC +04:00)

Azərbaycan, Bakı, 09 oktyabr/ Trend , müxbir Ü.Sadıqova/ İraq və ABŞ arasında imzalanan saziş xarici sərmayələrin cəlb edilməsi üçün Bağdada, hərbi kampaniyanın uğuru üçün Vaşinqtona faydalı olacaq.

Maydan etibarən, Bağdad, təhlükəsizlik haqqında sazişin bağlanılması üçün Vaşinqtonla danışıqlar aparır. Məhz bu saziş ABŞ - ın kütləvi qırğın silahını məhv etmək məqsədilə beş il əvvəl başladığı müharibəyə son qoymalıdır. ABŞ - ın bu müharibədə yeganə nailiyyəti Səddam Hüseyn rejiminin devrilməsidir. Lakin İraqın təhlükəsizliyi məsələsi Amerika qüvvələrinn nəzarətindən çıxıb. Bununla əlaqədar, Vaşinqton Nuri əl - Malik hökumətinə terror qruplarının aktiv fəaliyyət göstərdikləri ölkədə vəziyyəti sabitləşdirməkdə onlara yardım edəcək saziş hazırlamağı və imzalamağı təklif edib. Bu sənəd Amerika qoşunlarına 2011 - ci  ilədək İraqda qalmaq hüququ verir.

їİraq iqtisadiyyatında cüzi irəliləyişlərə baxmayaraq, təhlükəsizliklə bağlı problemi həll edə bilməmişik. Tezliklə təhlükəsizlik haqqında sazişin bağlanılması yeganə ümiddirї, - ABŞ Dövlət Katibi Kondoliza Rays İraqdakı ABŞ qüvvələrinin keçmiş komandanı Devid Petreus və ABŞ - ın Bağdaddakı səfiri Rayan Krokerlə görüşdə bildirib, - CNN xəbər verib.

Bu sazişin vacib məqamı İraqın hələ keçmiş prezident Səddam Hüseynin vaxtından olduğu beynəlxalq təcriddən çıxmasıdır.

Ölkə nəhəng neft ehtiyatlarına malik olsa da, ABŞ  öz müdaxiləsinə başlayanadək Avropa və Qərbin digər ölkələrinin ona marağı o qədər də yüskək deyildi. Cari ilin yayında Avropanın əksər iri neft şirkətləri İraqda öz nümayəndəliklərini açmaq və ölkədə neft hasil etmək istəklərini ifadə ediblər.

Britaniyalı analitik Yossi Mekelberq hesab edir ki, Qərb ölkədə təhlükəsizliyin olduğunu hiss edərsə, İraqla əməkdaşlıq edəcək. İraqı Qərbin digər ölkələri ilə bağlayan tel Birləşmiş Ştatlardır.

їƏlbəttə, İraq ABŞ  ilə əməkdaşlıqdan həm iqtisadi, həm də siyasi baxımdan fayda qazanacaqї, - Britaniyanın Siyasi Araşdırmalar Mərkəzi Çatham Hausun (Chatham House) üzvü Mekelberq Londondan telefonla Trend - a bildirib.

Yaxşı təşkil edilmiş ordu və əl - Maliki hökumətinə güclü siyasi alternativin olmamasını nəzərə almaqla, bu halda ABŞ İraqdakı daxili vəziyyəti tam nəzarəti altına ala bilər.

İraqın xarici işlər naziri Xoşyar Zibari ABŞ Dövlət Katibinin müavini Con Neqroponte ilə görüşdə bildirib ki, İraqdakı Amerika qoşunları ölkədə sabitlik və terror qruplarına qarşı mübarizədə daimi dəstək deməkdir, - CNN xəbər verib.

Lakin sazişin tam uğur qazanması üçün, tərəflər Amerika əsgərlərinin İraq şəhərlərinə çıxmasına icazə və ABŞ qüvvələrinin İraqın əyalət rəhbərləri ilə münasibətləri kimi vacib bəndlər haqqında razılığa gəlməlidirlər.

Bu razılaşmalar olmasa, Bağdad ona faydalı olmayan sazişi imzalamayacaq, Kərkük Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Əhməd Tağı hesab edir.

Amerikalı ekspert Antoni Sallivan (Anthony Sullivan) hesab edir ki, hazırda ABŞ - da maliyyə böhranının olduğu vəziyyətdə, həmçinin, qarşıdakı prezident seçkiləri ilə əlaqədar, Buş administrasiyası bu sazişi özünün İraqdakı fəlakətli siyasətinə qəti şəkildə nöqtə qoymaq məqsədilə imzalayır.

їBelə imkan var ki, Buş, prezident vəzifəsini tərk etməmişdən əvvəl bu sazişi imzalamaqla gələcək prezidentin їəllərini bağlayacaqї. Buna görə də, Vaşinqton, hələ ki, İraqdakı siyasətini dəqiq müəyyənləşdirməyibї, - Miçiqan Univeristetinin professoru Sallivan telefonla Trend - a bildirib.

O bildirib ki, İraqda 1518 Amerika bazası var və buna görə də ABŞ bu sazişin yardımı ilə ölkədəki bazalarını saxlayacaq ї yəni, bu saziş, hərbi bazalarının fəaliyyətlərini davam etdirmələri üçüb ABŞ - a faydalıdır ki, bu da Amerika qoşunlarının sabitliyini təmin edəcək.

ABŞ Müdafiə Nazirliyinin məlumatlarına əsasən, İraqda müharibənin beş ili ərzində Pentaqonun itkiləri 3988 əsgər və zabit təşkil edib, - PRAYM - TASS xəbər verib. Britaniyanın İctimai Rəyin Araşdırılması Mərkəzinin (Вritish Opinion Research Business (ORB)) məlumatlarına əsasən, 2003 ї 2008 - ci illərdə İraq əhalisi arasında qurbanların sayı 1 milyon 200 min nəfərdən çox olub.

Öz evlərini tərk etməyə məcbur olan iraqlıların sayı təxminən dörd milyon nəfər olub.

Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]

Xəbər lenti

Xəbər lenti