Azərbaycan, Bakı, 19 yanvar/ Trend , müxbir Y.Ostapenko/ Trend - un Avropa redaksiyasının Avropa İttifaqının hazırki sədri, Çexiya Respublikasının Baş naziri Mirek Topolaneklə (Mirek Topolanek) eksklüziv müsahibəsi.
- Çexiya prezidenti Vatslav Klausun Aİ - də islahatlar haqqında Lissabon müqaviləsinə mənfi münasibətini nəzərə alınarsa, Çexiyanın Avropa İttifaqına sədrliyi bu müqavilənin qəbul edilməsinə necə təsir göstərə bilər?
- Bizim "Üç E"prioritetlərimizdə ["Three Czech E's" - iqtisadiyyat, energetka və Avropa İttifaqı dünyada] nəzərə aldığımız Lissabon strategiyasından fərqli olaraq, Çexiyanın sədrliyi və Lissabon müqaviləsinin təsdiqlənməsi arasında birbaşa əlaqə yoxdur.
Mən Lissabon müqaviləsini imzalamışam və indi onun qəbul edilməsi parlamentdən asılıdır. Mən təsdiqlənmə prosesinə müdaxilə etmək niyyətində deyiləm.
- Çexiya Respublikası həm İsrail, həm də HƏMAS - ın Aİ nümayəndələrinin təkliflərini dinləmək istəməməsini nəzərə alaraq, İsrail - Fələstin münaqişəsinin həlli üçün hansı addımlar atmağı planlaşdırır? Bu ölkə münaqişənin həlli yolunu tapmaq üçün Ərəb Dövlətləri Liqası ilə əməkdaşlıq etməyi planlaşdırırmı?
- Sədrliyi dövründə Çexiyanın son 60 il ərzində davam edən münaqişənin həllinə ambisiyaları yoxdur. Aydındır ki, bu, ilk növbədə, Yaxın Şərq regionu ölkələrinin əlindədir. İqtisadi artıma gəldikdə isə, Avropa İttifaqı əməkdaşlıq edə bilər və etməlidir. Çexiya diplomatiyası bu məsələni də diqqətə alıb.
- Rusiya və Ukrayna arasında qaz mübahisəsinə görə, Avropa qaz çatışmazlığından əziyyət çəkir. Hesab etmirsiniz ki, Avropa alternativ qaz kəmərlərinin çəkilişi ilə gecikib? Avropaya qaz tədarüklərinin diversifikasiyasının sürətləndirilməsi üçün hansı addımları atmaq lazımdır? Məsələn, Nabukko boru kəmərini yalnız 2013 - cü ilə açmaq planlaşdırılır ki, bu da ən azı dörd il ərzində Avropanın enerji təhlükəsizliyinin Rusiya -Ukrayna razılaşmalarından asılı olacağı deməkdir.
- Çox ehtimal ki, sizə məlumdur: enerji təhlükəsizliyi "Üç E"yə daxil olan prioritetlərimizdən biridir. Təəssüf ki, son günlər mənim "Avropada gecə yarıdan beş dəqiqə keçmiş həllər axtarmağa başlayıblar" sözlərimin düzgün olduğunu sübut edib.
Aydındır ki, enerji tədarüklərinin real təhlükəsizliyi həm tədarükçünün, həm də nəql edənin müstəqilliyi ilə bağlıdır. Çexiyanın sədrliyinin işçi proqramı, hazırki böhranın həllindən başqa, Nabukko - nun müzakirəsi üzrə görüşləri və ya Qafqaz və Xəzər regionu ölkələri ilə Şərq Tərəfdaşlığını özünə daxil edir.
- Rusiyanın Şərqi Avropada Amerikanın raket əleyhinə müdafiə (RƏM) sisteminin quraşdırılmasına mənfi reaksiyası, eləcə də Rusiyanın cavab olaraq Kalininqradda İskander raketlərini yerləşdirmək hədələrini nəzərə alaraq, Çexiya Respublikası Rusiya ilə münasibətlərini necə qurmağı planlaşdırır?
- İki amili - tarixi təcrübə və hazırki siyasəti nəzərdən keçirmək lazımdır. ABŞ - la bizim yalnız yaxşı tarixi təcrübəmiz var. O, birinci Çexiya Respublikamızın yaradılması zamanı bizə kömək göstərdi, 1945 - ci ildə bizi azad etdi, kommunist totalitarizminə qarşı mübarizəmizdə və NATO - ya inteqrasiyamızda bizə kömək əli uzatdı.
Rusiya 1945 - ci ildə Çexiyaya kömək etsə də, sonradan Rusiyanın ağalıq etməsi və ölkəmizi hərbi baxımdan işğal etməsi bu müsbət məqamı ləğv edir. Sonuncu rus tankı respublikamızı cəmi 17 il əvvəl tərk edib və mən deyərdim ki, zaman hələ də o dövrün izlərini saxlayır...
Hətta bu gün, mənim hökumətim, xüsusilə də ABŞ - la TransAtlantik əməkdaşlığı Çexiyanın təhlükəsizlik siyasətinin əsası kimi qəbul edir. Lakin aydındır ki, biz coğrafi baxımdan Avropa İttifaqının ən azı biznes sahəsində təbii tərəfdaşı olan Rusiya ilə ən yaxşı münasibətlərə can atırıq. Düşünürəm ki, Baş nazir Vladimir Putinlə şənbə danışıqlarım sübut edib ki, "soyuq münasibətlər" və ya "mübarizə" haqqında danışmaq olmaz.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]