Azərbaycan, Bakı, 28 yanvar / Trend , müxbir A.Qasımova/ Avropa İttifaqının xarici siyasət və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali komissarı Xavyer Solano ilə Trend Agentliyinin müsahibəsi
- Tehran beynəlxalq ictimaiyyəti, o cümlədən MAQATE-ni İranın nüvə dosyesini bağlamağa çağırır, belə ki, "artıq İranın nüvə proqramının son dərəcə sülh məqsədli olduğu sübut olunub". Sizcə, İranla həll edilməyən məsələ qalıbmı və BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən İran məsələsi üzrə üçüncü Qətnamənin qəbul olunmasına lüzum varmı ?
- Beynəlxalq ictimaiyyətin, İranın nüvə proqramının bilavasitə mülki xarakterli olmasına dair ciddi şübhələri hələ də var. Biz İranın uranın zənginləşdirilməsi və emalı, ağır suda işləyən reaktorlar layihələri üzrə öz fəaliyyətini dayandırmaq arzusunun olmamasına təəssüf edirik. Buna görə İran MAQATE-nin tələb etdiyi bütün addımları atmalı və MAQATE ilə razılaşdırılan iş planının inkişafında real və tez nəticələri təqdim etməlidir.
Mən yanvarın 22-də Berlində BMT Təhlükəsizlik Şurasının beş daimi, üstəgəl Almaniyadan olan nümayəndələrlə görüşdüm. BMT Təhlükəsizlik Şurasına təqdim edilmək üçün İrana qarşı sanksiyaların genişləndirilməsi haqqında Qətnamə layihəsi hazırlanıb.
Beynəlxalq ictimaiyyət İranın nüvə proqramına ikili yanaşmanı davam etdirir. Bir tərəfdən, BMT Təhlükəsizlik Şurasının Qətnamələrini yerinə yetirmədiyi üçün, İrana təzyiql tədricən ər artır, digər tərəfdən isə, beynəlxalq ictimaiyyət İranla diplomatik səyləri genişləndirməyə hazıdır. Mən bu məsələnin dinc həllinə gəlmək üçün hər şeyi edəcəyəm.
- Kosovonun nizamlanması problemi dünya ictimaiyyətinin diqqət mərkəzində qalmaqdadır. Beynəlxalq vasitəçilərin göstərilən cəhdlərin nətizəsiz olduğuna dair bəyanatlarını nəzərə alsaq, sizin fikrinizcə, gələcəkdə hansı fəaliyyətə təşəbbüs göstərilməlidir?
- Məlum olduğu kimi, Aİ "Üçlüyü"nün görüşündə tərəflər Kosovonun statusuna dair razılıq əldə edə bilmədilər. Heç bir tərəf güzəştə getmək istəmədi. Bu, əlbəttə , təəssüf doğurur, belə ki, bu məsələnin razılaşma yolu ilə həlli hər iki tərəfin marağındadır.
Aİ bir daha təsdiq edir ki, status-kvo dəyişkəndir, Avropa və regional stabillik üçün çox mühüm olan Kosovo probleminin sülh yolu ilə həll olunması istiqamətlərini çətinləşdirir.
Bu cür həll, qanunun aliliyi, bütün azlıqların hüquqlarının müdafiəsi, mədəni və dini irsin qorunması prinsipləri ilə Kosovonun demokratik və mülki-etnik sadiqliyini təmin etməlidir.
Biz onu da başa düşürük ki, Kosovo başlıca olaraq Avropa İttifaqının cəvabdeh olduğu ərazidə yerləşir və inanırıq ki, Kosovo da daxil olomaqla, Qərbi Balkanlar gələcəkdə Aİ-nin tərkibində olacaq.
- 2008-ci ildə Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaza, xüsusilə Azərbaycana münasibətdə hansı prioritetləri olacaq? Aİ gələcəkdə bu region ilə əlaqələrin genişləndirilməsində nə dərəcədə maralıdır?
- Cənubi Qafqaz - bizim qonşumuzdur və eyni zamanda, dünyada mühüm kəsişmə nöqtəsidir. Aİ üçün regionun islahatları davam etdirməsi, stabillik və demokratiyanı birləşdirməsi, çiçəklənmə və inkişaf üçün şəraitin yaxşılaşdırılması vacibdir. Biz bu səylərimizi, xüsusilə, əməkdaşlığımızın əsasını təşkil edən Avropa qonşuluq siyasətinin fəaliyyət planının inikşafı ilə əlaqədar cəhdlərimizi dəstəkləməyi davam etdirməliyik.
Bu il - regionda seçkilər ilidir. Yanvarın 5-də Gürcüstanda prezident seçkisi keçirilidi və yazda bu ölkədə keçiriləcək parlament seçkiləri böyük sınaq olacaq. Fevralda Ermənistanda və bir müddət sonra isə, Azərbaycanda prezident seçkisi keçiriləcək. Aİ düzgün və azad seçkilərin keçirilməsinə zəmanət vermək üçün region ölkələrinə dəstək göstərməyi davam etdirəcək.
Eyni zamanda, regionda həll olunmamış münaqişələr mövcuddur. Biz bu münaqişələrin, o cümlədən Dağlıq Qarabağ probleminin həllində beynəlxalq səylərə dəstək verməkdə davam edəcəyik. Eyni zamanda, biz inam tədbirlərini inkişaf etdirməyə hazırıq, necə ki, bunu Gürcüstanda edirik. Sonuncu və az mühüm olmayan məsələ. Biz region ölkələrini qonşularla münasibətlərin yaxşılaşdırılımasında konstruktiv yolun tapılmasını dəstəkləyirik.
- Gürcüstandakı prezident seçkisinin yekunlarını necə qiymətləndirirsiniz? Müxalifətdən olan prezidentliyə namizədlər hesab edirlər ki, səsversmənin nəticələri saxtalaşdırılıb və etiraz etmək niyyətləri barədə bəyanatlar verirlər. Bu cür hərəkətlər Gürcüstanda ictimai-siyasi vəziyyətin pozulmasına nə dərəcədə səbəb ola bilər?
- Bu yaxınlarda Gürcüstanda keçirilən prezident seçkisi sülh şəraitində və təmiz rəqabət əsasında keçib. Mən Gürcüstan xalqını təbrik etmək istəyərdim. Bu, açıq-aydın irəliyə addımdır. Lakin eyni zamanda, beynəlxalq müşahidəçilər əhəmiyyətli çatışmazlıqlar qeydə alıblar. Mühüm odur ki, Gürcüstan yazda parlament seçkilərinin uğurlu keçməsinə zamanət verməsi üçün buraxılan səhvləri düzəltsin. Avropa İttifaqı Gürcüstanı dəstəkləməyə hazırdır.