Fransa, Starsburq, 28 yanvar/ Trend , müxbir A.Məhərrəmli/ Trend -un ÇexiyaRespublikası Baş nazirininAvropaişləri üzrə müaviniAleksandrVondra (AlexandrVondra) ilə müsahibəsi
- Beynəlxalq böhran və Lissabon müqaviləsinin gözlənilən təsdiqlənməsi fonunda, Çexiya Avropa İttifaqına ilk sədrliyi dövründə Fransanın sədrliyinin templərini saxlaya biləcəkmi?
- Avropa İttifaqına sədrlik yarış deyil. Bu, Aİ-yə üzv hər bir dövlətin bütün Ittifaqın maraqlarına uyğun olaraq, ən yaxşı şəkildə yerinə yetirməli oldğu öhdəlik və məsuliyyətdir. Çexiyanın sədrliyinin ilk həftələri Çexiya Respublikasının bu vəzifələrin öhdəsindən gəldiyinə dəlalət edir.
Qəzzə Zolağında münaqişə, eləcə də Rusiya və Ukrayna arasında qaz münaqişəsi bizim imkanlarımızın sərt sınağı idi. Avropa Komissiyası ilə birlikdə qaz böhranının öhdəsindən tez və peşəkarcasına gəldik.
Qəzzədə münaqişə tamamilə başqa xarakterli olsa da və ABŞ kimi digər beynəlxalq oyunçuların cəlb olunmasını tələb etsə də, münaqişənin ilkin mərhələsində Karl Şvartsenberqin rəhbərliyi altında Aİ-nin ilk missiyasının uğurlu olduğunu demək olar. Gözlənilməz böhranlı vəziyyətlərin həlli sədrliyin daha çətin vəzifəsidir və biz bunun öhdəsindən yaxşı gəlirik.
Əlbəttə, mövqeyimizi real qiymətləndiririk. Biz orta miqyaslı və Aİ 10-dan [2004 - cü ildə Çexiya ilə eyni vaxtda Aİ-yə qəbul edilmiş 10 ölkədən] İttifaqa rəhbərlik edən ikinci ölkəyik. Biz superdövlət roluna iddia etmirik və qarşımıza yalnız real məqsədlər qoyuruq. Lakin artıq sübut etmişik ki, Aİ bizə güvənə bilər.
Lissabon müqaviləsinə gəldikdə isə, onun təsdiqlənməsi demokratik prosesdir və bu prosesin tempini xalqın seçilmiş nümayəndələri - bizim parlament müəyyən edir. Digər tərəfdən, sədrlik hökumətin əlindədir. Müqavilənin təsdiq edilməsinin bizim sədrliyimizi zəiflədəcəyinə heç bir təsiri yoxdur. Hökumətin Aİ-nin məsuliyyətli və düzgün vasitəçisi qismində fəaliyyət səyləri barədə dəfələrlə danışılıb.
İrlandiya Lissabon müqaviləsini təsdiqləyərsə, Çexiya öz sədrliyi dövründə Dublinin istədiyi hüquqi zəmanətlər üzərində işləməyə hazırdır. İyunda Avropa Şurası üçün qəti təklifin hazır olması məqsədilə, bunu həm İrlandiya, həm də Aİ-yə üzv digər dövlətlərə münasib olan yolla edəcəyik.
- Çexiya Respublikası Avropa İttifaqına sədrliyi dövründə nəyə müvəffəq olmalıdır?
- Çexiyanın sədrliyinin prioritetləri yanvarın əvvəlində açıqlanıb və bu prioritetlər Çexiyanın sədrliyi üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən sahələri dəqiq müəyyənləşdirir: energetika, iqtisadiyyat və Avropa dünyada.
Əvvəla, biz Aİ-nin enerji baxımından zəifliyini göstərmiş qaz böhranını nəzərə alaraq, az vaxtda böhranın təkrarlanmasının qarşısını ala biləcək qısa, orta və uzunmüddətli tədbirlər qəbul etməliyik. Enerji mənbələri, marşrutları və tədarükçülərinin diversifikasiyası belə tədbirlərə aiddir. Xəzər regionu ölkələri bu baxımdan çox əhəmiyyətli rol oynaya bilərdilər. Biz Cənub dəhlizi sammitini təşkil edirik. Sammit Xəzər regionu ölkələri ilə uğurlu dialoqa başlamağımıza imkan verəcək, özü də yalnız enerji məsələləri üzrə yox.
İkincisi, böhran
xüsusilə də şərq qonşuları ilə
təcrübə mübadiləsinin Aİ üçün
nə qədər vacib olduğunu nümayiş etdirib. Çexiya,
sədrliyi dövründə "Şərq Tərəfdaşlığı"
Proqramını işə salacaq. Proqram Aİ-yə
şərq qonşularına daha çox diqqət
ayırmağa imkan verəcək.
Sonuncu, lakin az vacib olmayan məsələ - iqtisadiyyat. Aİ
maliyyə böhranı nəticəsində ciddi iqtisadi
tənəzzül yaşayır. Bizə durğunluqdan
çıxmaqda kömək etməli olan tədbirlərin -
müxtəlif qısamüddətli stimullar və ya struktur
islahatları kimi tədbirlərin həyata
keçirilməsinə yardım etmək Çexiyanın
sədrliyinin vəzifəsi olacaq.
- Çexiya prezidentinin avroskeptikliyi Çexiyanın sədrliyinə mənfi təsir göstərə bilərmi?
- Aİ Şurasında sədrliyə prezident yox, hökumət başçılıq edir. Sədrliyin uğuru və ya müvəffəqiyyətsizliyinə görə məsuliyyət də prezidentin yox, hökumətin üzərinə düşür. Əminəm ki, avropalı tərəfdaşlarımız bunu başa düşürlər. Lakin mən prezidentin azad müzakirələr və rəy müxtəlifliyinin Avropa inteqrasiyasının fundamental dəyərlərinə aid olması rəyini bölüşürəm. Bizə əsas ideyadan fərqlənən baxışları qadağan etmək lazım deyil. Biz arqumentlərin köməyi ilə qalib gəlməliyik.
Çexləri avroskeptik hesab etmək çox asandır. Həqiqətən də, skeptisizm bizim milli xüsusiyyətimizdir və bir çox məsələlərdə tarixi təcrübə ilə bağlıdır. Lakin suallar vermək və ayaq üstə dayanmış həqiqətləri yerindən oynatmaq anti-Avropa əhval-ruhiyyəli olmaq demək deyil. Sədrlik bunu sübut etmək üçün gözəl imkandır.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]