Azərbaycan, Bakı, 14 iyul/ Trend müxbir E.Tariverdiyeva, G.Əhmədova, S.İlhamqızı/ Dünyəvi quruluşun tərəfdarları və hakim Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) arasında kəskinləşmiş qarşıdurma Türkiyənin Avropa İttifaqına daxil olmaq imkanlarına mənfi təsir edə bilər. Lakin ekspertlərin belə perspektivin uzunmüddətliliyi barədə rəyləri müxtəlifdir. "Güman edirəm ki, bağlanma prosesi yalnız Türkiyənin yaxın vaxtlarda Aİ-yə daxil olmasına mane olacaq. Lakin uzunmüddətli perspektivdə ölkənin ittifaqa daxil olması mümkündür", - Türkiyə üzrə britaniyalı ekspert Fadi Hakura hesab edir.
Son günlərdə Türkiyədə dünyəvi quruluşun tərəfdarları və hakim Ədalət və İnkişaf Partiyası arasında qarşıdurma kəskinləşib. AKP islamı ictimai həyatda bərpa etməyə can atır. İyulun 2-də Türkiyədə iki istefada olan general, bir neçə iş adamı və jurnalist həbs olunub. Bazar ertəsi İstanbul məhkəməsi 86 şəxsə qarşı terror təşkilatına mənsub olma və hökumətin devirlməsi məqsədilə vətəndaş itaətsizliyinə çağırış ittihamları irəli sürüb.
Britaniyalı politoloqun rəyinə görə, Avropa İttifaqının AKP-nin bağlanılmasına münasibəti dəyişib. "Avropa İttifaqı əvvəllər partiyanın bağlanmasının Türkiyənin Aİ-yə daxil olmasında ciddi nəticələrə səbəb olacağını qeyd edərək, AKP-nin bağlanılması ilə əlaqədar kəskin bəyanatlar verib. Bir müddət əvvəlsə, Aİ AKP-nin bağlanılması ilə bağlı vəziyyətə daha sakit reaksiya göstərir", - Britaniyanın Chatham House analitik mərkəzinin Türkiyə üzrə eksperti Fadi Hakura (Fadi Hakura) Trend -a bildirib.
Ekspertin rəyinə görə, hazırda Aİ-yə sədrlik edən Fransa Türkiyədə AKP-nin bağlanılması ilə bağlı daha neytral tonda danışır. "Yeni Türkiyə hökuməti ölkədə radikal islahatlar keçirmək iqtidarındadır və bundan sonra Türkiyənin Aİ-yə daxil olmasının mənfi nəticələri minimallaşdırıla bilər", - Hakura söyləyib
Digər britaniyalı ekspert Ceyms Kerr-Lindsey də hesab edir ki, Türkiyədəki hazırki vəziyyət, ilk növbədə, ölkənin Aİ-yə daxil olmasına təsir edəcək. "AKP-nin bağlanılması barədə qərarın, birmənalı olaraq, Türkiyənin yaxın vaxtlarda Avropa İttifaqına daxil olmaq ümidlərinə son qoyacağına dair real təhlükə mövcuddur. Avropa Komissiyası artıq partiyanın bağlanılması cəhdləri ilə bağlı ciddi narahatlığını bəyan edib və Aİ-yə üzv bir çox dövlətər hazırki vəziyyətlə əlaqədar son dərəcə narahatdırlar", - Kinqston Universitetinin professoru Ker-Lindsey bazar ertəsi elektron poçtla Trend -a bildirib.
Onun sözlərinə görə, Aİ demokratik siyasət sərhədləri çərçivəsində çıxış edən, zorakılığın lehinə çıxış etməyən və demokratiya təcrübəsinə zidd getməyən siyasi partiyanın bağlanılması qərarından narahatdır. Eyni zamanda, ekspertin rəyinə görə, Avropada bir çoxları bunu aşağıdakının sübutu kimi nəzərdən keçirəcəklər: Türkiyə "Avropa" ölkəsi deyil və buna görə də Aİ-yə daxil olmamalıdır.
"Bununla əlaqədar, demək olar ki, son hadisələr Türkiyənin Avropa İttifaqı ilə münasibətini köklü şəkildə dəyişə bilər", - Ker-Linsey bildirib.
Türkiyəli politoloq Akif Əmrə də AKP və dünyəvilik tərəfdarları arasında qarşıdurmanın Türkiyənin Aİ-yə daxil olmasına mənfi təsir edəcəyi ilə razıdır. "Ölkədəki daxili gərginlik Türkiyəyə və onun Aİ-yə daxil olmasına mənfi təsir göstərəcək", - Əmrə Trend -a bildirib.
Onun sözlərinə görə, vəziyyət gərgin qalmaqda davam edir və hər şey Konstitusiya Məhkəməsinin AKP-nin bağlanılması barədə qərarının necə olacağından asılıdır.
Ekspert Hakura hesab edir ki, AKP bağlandığı halda, onun perspektivləri qalacaq. "Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən bağlanılarsa və Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğana siyasi fəaliyyət göstərməyi qadağan edərlərsə AKP-nin yenidən təsis edilməsi tamamilə mümkündür", - o qeyd edib. Onun rəyinə görə, bu partiya parlamentdə kifayət qədər çoxluğa malikdir və bu, ölkədə erkən seçkilərə gətirəcək.
2008 - ci ilin martında Türkiyənin Baş prokurorluğu ölkənin inkişafında "dünyəvi rejimin pozulmasına görə" hakim partiyanı buraxmağı tələb edib. Baş prokuror Əbdürrəhman Yalçinkayanın rəyinə görə, AKP və Baş nazir Ərdoğanın fəaliyyəti müasir Türkiyənin İnkişafının "dünyəvi xarakterini pozur". Baş prokuror AKP-nin 71 üzvü, o cümlədən prezident Abdullah Gül üçün beş il ərzində siyasi fəaliyyətin aparılmasına qadağa qoyulmasını tələb edib.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan - [email protected]