Azərbaycan, Bakı, 25 sentyabr/ Trend , müxbirlər Ü.Sadıqova, T.Cəfərov/ İranın Fələstində referendum keçirilməsi təklifi, həm hakim partiya FƏTH, həm də Tehranın strateji müttəfiqi HƏMAS tərəfindən çətin ki, qəbul edilsin, çünki bu, qarşı - qarşıya mübarizə aparan iki hərəkatın mövqeyinin zəiflədilməsinə gətirib çıxara bilər.
"Fələstin tərəfi üçünFələstində vəziyyətin dəyişdirilməsi üzrə hansı tərəfin öz fikirlərini təklif etməsinin heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Əsas odur ki, fikirlər həm bizə, həm də Fələstin xalqına sərf etsin ", - cümə axşamı Trend -a Qəzzə bölgəsindən telefonla HƏMAS İslami Müqavimət Hərəkatının mətbuat katibi Muşir əl-Misri deyib.
"Tehran Fələstin ərazisində referendumu keçirilməsi ilə bağlı layihə hazırlayıb və yaxın vaxtlarda onu BMT-nin Baş katibi Pan Gi Muna baxılmaq üçün təqdim edəcək", - İran prezidenti Mahmud Əhmədinejad bilidirib, - İranın ISNA agentliyi xəbər verib.
Əhmədinejad qeyd edib ki, Fələstində İranın nəzarəti altında referendumun keçirilməsi regionda sabitlik və təhlükəsizliyi təmin edəcək. Prezidentin sözlərinə görə, İİR-in narahatlığı Fələstindəki vəziyyətlə, xüsusilə də dinc əhalinin blokadaya alınması ilə bağlıdır ki, bu da beynəlxalq cinayət sayılır.
"Bu hərəkətlər cinayət deyilsə, onda bəs cinayət nə hesab olunur və BMT-nin rolu nədən ibarətdir?", - o bəyan edib.
İranın HƏMAS hərəkatını dəstəkləməsi və Fələstin ərazilərinin İsrail tərəfindən işğalına qarşı çıxış etməsi, Əhmədinejada regionun təhlükəsizlik problemi ətrafında açıq fikrini söyləməyə imkan verir. İslam Respublikası referendumun müsbət nəticə ilə başa çatacağında inamla təkid etsə də, bu məsələdə Tehranın şəxsi maraqları açıq - aydın sezilir.
İran HƏMAS- ı dəstəkləməsini, bütün Fələstin xalqına edilən ümumi yardım kimi təqdim edir. Lakin hazırkı FƏTH-HƏMAS qarşıdurmasında və eləcə də qarşıdakı seçkilər fonunda fələstinlilər regionda vəziyyətin düzəlməsini "dost" İrana etibar etməzlər.
"İran bizə yardım qismində öz təkliflərini irəli sürə bilər, lakin bu, hələ o demək deyil ki, biz Fələstin xalqının ziyanına olaraq, ona qulaq asacağıq", - Misri vurğulayıb.
Tehranın öz "nüvə"ambisiyaları sayəsində Qərb və BMT ilə müharibə astanasında olduğu bir vaxtda, İRİ BMT - də göstərdiyi səyləri çətin ki, havayı qurban vermək istəsin. İstisna edilmir ki, Əhmədinejadın Fələstində başlıca məqsədi İranın nüvə proqramı ilə bağlı İsraillə mübahisələridir.
"İranın başlıca məqsədi - öz nüvə proqramını təhlükəsiz etməkdən ibarətdir", - Trend -a elektron poçtu ilə Fələstinin xarici siyasət üzrə eksperti Məhəmməd Yaqhi deyib.
O hesab edir ki, Əhmədinejadın İrana sülhpərvər və etibarlı dövlət donunu geyindirmək üçün etdiyi cəhdləri, İRİ - nin Yaxın Şərqdəki nəzarət siyasəti ilə qarışır. Tehranın regionda öz təsirini genişləndirəcəyi təqdirdə, ABŞ və onun müttəfiqləri ilə münasibətləri birdəfəlik pozmaq İrana asan olacaq, - ekspert hesab edir.
"İran oz siyasəti sayəsində Yaxın Şərqdə əsas oyunçu və fiqurdur. Qərb İraq və Əfqanıstan kimi ölkələr haqqında artıq unudub və başı tamamilə Tehranla oyuna qarışıb", - Yaqhi qeyd edib.
Referendum təşəbbüsü İranın HƏMAS kimi fələstinli müttəfiqlərə və regiondakı məğlubiyyətsiz oyuna güvənməsindən xəbər verir. Bir tərəfdən, FƏTH və HƏMAS-ı referendumun keçirilməsinə inandırmaq çox çətin olacaq, digər tərəfdən isə, fələstinlilər buna dərhal razı ola bilərlər, çünki region daxili vəziyyətinin zəifliyi ilə seçilir.
Iranlı ekspert Əniz Nəqqaşın fikri İranın dəstəyi sayəsində Fələstin üçün referendumun nəticəsinin müsbət sona yetəcəyini əks etdirir, belə ki, bu, işğal edilmiş xalqa öz müqəddəratını təyinetmə prosesini sürətləndirməyə və işğal olunmuş torpaqları qaytarmağa kömək edəcək.
Referendum dövlətin daxilində və xaricində yaşayan vətəndaşlar arasında keçirilsə, Fələstində fəaliyyət göstərən partiya və təşkilatlar referendumun nəticələrini qəbul edəcəklər.
"Bu layihənin məqsədi - Fələstində sülhün təmin edilməsidir. Buna görə yerli hökumət və xalq bu referendumun nəticələrini qəbul edəcək", - Trend - a Nəqqaş bildirib.
İranın HƏMAS hərəkatı ilə münasibətləri, təşkilatın 1982-ci ildə Şeyx Əhməd Yasinin başçılığı ilə təsis edildiyi gündən həmişə müsbət olub. Tehran bu gün də hərəkatın başlıca məqsədini - Fələstinin işğal edilmiş əraziləri uğrunda İsraillə mübarizəni dəstəkləyir. Tehranın hakim FƏTH partiyası ilə münasibətlərinin gərgin olması, əsasən, müqavimət hərəkatını dəstəklənməsi ilə bağlıdır.
"Ola bilsin ki, İranın referendum planı, FƏTH - HƏMAS probleminin həllin yaxınlaşdırsın", - Yaqhi hesab edir.
Materialın hazırlanmasında R.Hafizoğlu (Bakı) da iştirak edib.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə saxlamaq üçü[email protected]