Azərbaycan, Bakı, 17 dekabr /Trend, müxbir E.Tarıverdiyeva/
Rusiyanın "Cənub axını" layihəsinin reallaşdırılması Avropanın "Nabukko" layihəsindən daha çox şansa malikdir. "İrs" Fondunun Rusiya, Avrasiya və beynəlxalq enerji siyasəti məsələləri üzrə aparıcı eksperti, Trend-in Ekspert Şurasının üzvü Ariel Koen belə hesab edir.
"2010-cu il "Nabukko" qaz kəməri layihəsi ilə bağlı irəliləyişin olmaması ilə yadda qaldı", - Koen telefonla Minskdən bildirib.
Onun sözlərinə görə, Avropa layihəsi ilə müqayisədə "Cənub axını" üzrə daha çox sənəd imzalanıb.
"Əgər yaxın gələcəkdə hər hansı bir qaz kəməri tikiləcəksə, onda bu, hər halda "Cənub axını" olacaq", - Koen hesab edir.
Dəyəri 7,9 milyard avro təşkil edən "Nabukko" boru kəmərinin inşasına 2012-ci ildə başlanması nəzərdə tutulub, onunla ilk nəql isə 2015-ci ilə planlaşdırılıb. "Nabukko" boru kəmərinin texniki nəqletmə gücü ildə 31 milyard kubmetr təşkil edəcək. Layihə iştirakçıları Avstriyanın OMV, Macarıstanın MOL, Bolqarıstanın "Bulgargaz", Rumıniyanın "Transgaz", Türkiyənin "Botaş" və Almaniyanın RWE şirkətləridir. Onların hər biri bərabər - 16,67 faiz paya malikdir.
"Cənub axını" layihəsinin dəniz hissəsinin Qara dənizin dibi ilə Rusiya ("Bereqovaya" kompressor stansiyası) sahillərindən Bolqarıstan sahillərinədək uzanması planlaşdırılır. Qaz kəmərinin Qara dəniz hissəsinin ümumi uzunluğu 900 kilometrə yaxın, maksimum dərinliyi isə 2 min kilometrdən artıq təşkil edir.
Plana görə, qaz kəməri 2014-cü ildə istismara veriləcək. Onun buraxılış qabiliyyəti ildə 63 milyard kubmetr təşkil etməlidir. Layihəyə qoyulan investisiyaların ümumi həcmi 25 milyard avro dəyərində qiymətləndirilir.
Koenin fikrincə, Yunanıstana, Balkan yarımadasına qədər uzanacaq kiçik qaz kəmərləri sisteminin yaradılacağı və işə salınacağı daha çox ehtimal olunur.
"Enerji təhlükəsizliyində daha bir maraqlı məsələ onunla bağlıdır ki, bu il cənub-şimal istiqamətində Odessa-Brodı boru kəməri ilə neftin sınaq nəqli keçirilib ki, bu da Azərbaycan nefti üçün geniş imkanlar açır, xüsusilə, əgər qaz kəməri Polşadakı Qdansk limanınadək uzanarsa", - Koen deyib.
Odessa-Brodı neft nəqli layihəsi neftin Ukrayna NEZ-lərinə tədarükün diversifikasiyası və ölkənin tranzit imkanlarının artırılması məqsədi ilə planlaşdırılıb. Odessa-Brodı neft kəmərinin tikintisi 2002-ci ilin aprel ayında başa çatıb. Magistral 674 km uzunluğa malikdir və borunun diametri 1020 mm-dir. Neft kəməri və terminalın gücü il ərzində 9-14 milyon ton təşkil edir.
Ukrayna neft boru kəmərinin tikilməsi anından iki il ərzində Xəzər neftinin bu kəmərlə birbaşa nəqlinə nail olmaq üçün uğursuz çalışıb. Şirkətlərdən konkret təkliflər almayan Ukrayna hökuməti 2004-cü il iyunun sonunda Rusiya neftinin nəqli üçün boru kəmərindən revers istiqamətdə istifadəyə icazə verib.