Azərbaycan, Moldova, Belarus, Ukrayna və Rusiya arasında ərazilərində meyvə-tərəvəz məhsullarının bir yerdən başqa yerə aparılması prosedurunun sadələşdirilməsi üçün dövlətlərarası yeni saziş layihəsi hazırlanıb.
Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin cümə günü Trend ə verdiyi məlumata əsasən yeni sənədin hazırlanmasına ehtiyac 2000-ci ildə imzalanmış əvvəlki analoji sazişin fəaliyyət müddətinin bitməsi üzündən yaranıb.
2005-ci ildə müddət uzadılsa da, 2006-cı ildə vəziyyətin dəyişməsi ilə əlaqədar Moldovanın təşəbbüsü ilə yeni sənəd hazırlanıb.
Sənəd Azərbaycan hökumətinə göndərilmiş və təklif nəzərə alınaraq Moldovaya qaytarılmışdır. Moldova sənəd haqqında digər dövlətlərə məlumat verməli və onu razılaşdırmalı idi.
"Yeni sazişdə tez xarab olan məhsulların saxlanmadan hərəkət etməsi üçün "yaşıl dəhliz"in yaradılması cəhdi nəzərdə tutulub. Bununla belə, məhsulların çeşidi də dəyişəcək" - Nazirlər Kabinetində qeyd olunub.
Bununla yanaşı saziş Azərbaycan Respublikası və RF arasında mövcud olan əsas problemi həll etməcəyək. Daha dəqiq desək, Çeçenistanla bağlı problem. Azərbaycan-Rusiya sərhədində gömrük nəzarəti gücləndirilib, lakin sonra Azərbaycandan gələn məhsulların 100% baxışdan keçməsindən başqa bütün məntəqələr ləğv edilib.
Bu, Azərbaycan hökumət nümayəndələrinin fikrincə, böyük xərclərə səbəb olur.
Bununla belə ləngimələrə səbəb olan bütün yük daşımaları Dərbənddən keçsə də, başqa yerlərdə də gömrük məntəqələrinin təşkilinə imkan var. Bu bəndin aradan qaldırılması üçün Azərbaycan Rusiya tərəfinə ötən dövlətlərarası komissiyaların iclasda müraciət etsə də, bu məsələ iclasın gündəliyindən çıxarılmışdı. Yeni çoxtərəfli saziş Azərbaycan məhsullarının 100% baxışdan keçirilməsi kimi bu məsələni də ləğv etmir, lakin kənd təsərrüfatı məhsulları üçün qəbul olunan şərtlər yaradır.
Azərbaycan həmçinin Belarus və Qırğızıstan ilə əmtəə dövriyyəsinin zəif olması məsələsini qaldırıb. Bu məsələ məsafəyə və mövcud olan ləngimələrə görə müəyyən edilmiş ərazilərdən çatdırılmanın həyata keçirilməsində problemlərə səbəb olur.
Ehtimal edilir ki, sənəd dövlətlərarası ticarət-iqtisadi münasibətlərin möhkəmlənməsinə imkan verəcək.
Yeni saziş qeyri-adi rejimdə sadələşdirilmiş prosedurla meyvə-tərəvəz məhsullarının çoxlu sayda çeşidlərini göndərmək və əldə etməyə imkan verəcək. Tərəvəzlər arasında kartof, kələm, salat, kök, pomidor, soğan, sarımsaq, bibər, həmçinin göbələk; meyvə və giləmeyvələr arasında ərik, albalı, gilas, gavalı, kivi, mandarin, narıngi, çiyələk, moruğun adı var.
Təzə meyvə və tərəvəzlərin Moldovadan RF-nin bazarlarına çatdırılmasında mövcud olan qadağaya əsasən, hazırki saziş Moldova meyvə-tərəvəzlərinin Ukrayna və Belarus bazarlarına daxil olmasını yaxşılaşdıracaq. Azərbaycan da yeni sənədə əsasən tezyetişən tərəvəzləri, giləmeyvə, meyvə və göyərtilərlə bu dövlətlərin bazarlarını təchiz etməni artıra bilər.