Azərbaycan, Bakı, 30 avqust /Trend, müxbir H.Vəliyev/
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Trans-Avropa Tədqiqat və Təhsil Şəbəkəsi Assosiasiyası (TERENA, Trans-European Research and Education Networking Accociation) Baş Assambleyasının illik iclasında həmin qurumun tamhüquqlu üzvü seçilib. Bu barədə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun məlumatında deyilir.
AMEA-nın TERENA-dakı nümayəndəsinin statusu Avropa elmi birliyinin həyata keçirdiyi layihələrdə iştirak etməyə imkan verəcək. Həmin layihələrdən biri GEANT baza optik-lif şəbəkənin buraxılış qabiliyyətinin gələcəkdə artırılmasını nəzərdə tutan GEANT3-dür.
AMEA-nın akademik şəbəkəsi Avropanın ümumi elmi şəbəkəsi GEANT2-yə ötən ilin payızında qoşulub. Perspektivdə akademik şəbəkə təkcə kanalların daxili buraxılış qabiliyyətinin artırılması yolu ilə deyil, eləcə də digər ölkələrin elmi-təhsil müəssisələri ilə qarşılıqlı optik-lif şəbəkəni təmin etmək sayəsində genişləndiriləcək. Azərbaycanın Black Sea Interconnection (BSI) layihəsi çərçivəsində həyata keçirilən Pan-Avropa tədqiqat mərkəzinin GEANT2 şəbəkəsinə qoşulması Azərbaycan tədqiqatçılarının regional və Avropa ölkələri tədqiqatçıları ilə əməkdaşlığını gücləndirməyə imkan verəcək.
Cənubi Qafqaz regionunda tədqiqat və tədris şəbəkələri arasında beynəlxalq şəbəkə infrastrukturunun yaradılması və onun GEANT2 Pan-Avropa tədqiqat şəbəkəsinə qoşulmasına 1,8 milyon avrodan çox vəsait ayrılıb. Büdcənin 80 faizi Avropa Komissiyası (1,4 milyon avro), qalan 20 faizi isə Cənubi Qafqaz ölkələri tərəfindən maliyyələşdiriləcək. Layihənin şərtlərinə əsasən, növbəti mərhələdə Cənubi Qafqaz ölkələri tərəfindən malliyyələşmənin həcmi 50 faizədək artacaq.
Layihə Qafqaz regionunda cəmləşdirilib. GEANT2 multi-Gbit şəbəkəsi elmi-tədqiqat cəmiyyətləri üçün yüksək məhsuldarlığı, məlumatların vaxtında ötürülmə infrastrukturunu təmin edir. GEANT2 şəbəkəsi Avropanın 30 milli tədqiqat və 34 Avropa ölkəsinin təhsil şəbəkələrini birləşdirir. Şəbəkənin dünyanın digər regionları ilə də əlaqələri var.
NREN-nin birləşməsindən başqa, GEANT2 şəbəkəsi yüksək buraxılış qabiliyyətinə malikdir və tədqiqatlar zamanı qlobal əməkdaşlıq üçün şərait yaradır.
Hazırda Azərbaycanın akademik şəbəkəsində məlumatların ötürülmə sürəti 100 Mbit/s-ni ötür. Akademiyanın hər bir institutunun payına orta hesabla iki-üç Mbit/s düşür. İnstitut tərəfindən elektron təşkilin şəbəkə infrastrukturunun yaradılması üzrə konseptual analiz hazırlanıb və plana əsasən, 2012-ci ildək internetə çıxışı olan elmi müəssisələrin şəbəkə infrastrukturu, maddi-tezniki bazası və daxili korporativ infrastrukturu yaradılacaq.