Azərbaycan, Bakı, 11 noyabr/ Trend , müxbir E.Tariverdiyeva/ Qərbin Cənubi Osetiyadakı avqust münaqişəsinin gürcü qoşunları tərəfindən başlanmasını qəbul etməyə hazır olması Rusiya ilə münasibətləri yoluna qoymağa kömək edəcək, lakin Qərb ictimaiyyətinin Gürcüstanın hərəkətinə Rusiyanın qeyri - proporsional cavabına dair fikirlrini dəyişməyəcək.
"Problem yalnız Gürcüstanın hərbi əməliyyatalara başlamasına qarşı Rusiyanın nə dərəcədə proporsional və ya qeyri - proporsional reaksiya verməsi məsələsindən ibarətdir", - deyə amerikalı politoloq Leon Aron bildirib.
Britaniyanın nüfuzlu "Sunday times" nəşri yazır ki, ATƏT -in iki yüksək vəzifəli britaniyalı əməkdaşı bu il avqust ayında Cənubi Osetiyada baş verən münaqişəni Gürcüstanın başlamasına dair beynəlxalq ictimaiyyətə inandırıcı dəlillər gətirəcək. Məqalə müəllifinin rəyinə görə, bu sübutlar Aİ-nin rus - gürcü məsələsində mövqeyini dəyişə, Avropa İtifaqı ilə Rusiya arasındakı münasibətlərin yaxşılaşmasına imkan yarada bilər.
Avqustun 8 -nə keçən gecə tanınmamış Cənubi Osetiya respublikasında irimiqyaslı hərbi əməliyyatlar başlayıb. Gürcü qoşunları Tsxinvaliyə daxil olub. Sonradan rus qoşunları Tsxinvalini tutub və gürcü hərbçilərini Gürcüstan ərazisinə sıxışdırıblar. Rusiya avqustun 26 -da Abxaziya və CənubiOsetiyanı müstəqil dövlət kimi tanıyıb, sentyabrın 9 - da isə, onlarla diplomatik münasibətlər qurulub.
Tsxinvalidə baş verən avqust hadisələrindən iki ay sonra "BBC", "New York times", və "Sunday times" kimi nüfuzlu qərb nəşrləri jurnalist araşdırmalarının nəticələri barədə materiallar nəşr ediblər. Burada aparılan araşdırmalar zamanı Rusiya bombardımanınadək Gürcüstanın raket və artilleriyalarının ayrılan Cənubi Osetiyanın əhali yaşayan rayonlarını atəşə tutmasına dair sübutlar əldə olunub.
Qərb məmurlarının reaksiyası dərhəl müşahidə olundu. "Britaniya, Moskvanın qoşunları Gürcüstanda münaqişə başlayanadək olan yerə çəkməməsinə baxmayaraq, Avropa İttifaqı ilə Rusiya arasında ticarət -iqtisadiyyat münasibtləri barədə danışıqların barpa olunmasına etirazını geri götürdü", - deyə çərşənbə axşamı "Daily Telegraph" məlumat verib.
Qəzet Britaniyanın Xarici Siyasət İdarəsinin rəhbəri Devid Milibendin sözlərini sitat gətirir: "Rusiyanın təcridi - bizə sərfəli variant deyil. Sistemli və qərəzsiz dialoq daha yaxşı variantdır".
Müşahidəçilərin fikrincə, bu tipli nəşrlərin işartısı Qərbin Rusiya ilə sülhə getməsi təklifi kimi görünür.
"Ötən həftə "Sunday times" və "New York times" da bu məsələ ilə bağlı dərc olunan məruzələrin, ehtimal ki, Rusiyaya bir neçə siyasi vasitə sistemi təqdim edəcəyinə baxmayaraq, Aİ və ABŞ öz qiymətləndirmələrində əvvəlki kimi ehtiyatlı olacaqlar", - deyə Trend - a elektron poçt ilə Risklər üzərində nəzarət mərkəzinin (London) eksperti Kseniya Skvortsova bildirib.
O hesab edir ki, iqtisadiyyat və ticarət sahəsində praqmatik qarşlıqlı əlaqələri nəzərə alaraq, Aİ və Rusiyanın münasibətləri, şübhəsiz , yoluna düşəcək.
Gürcüstanın müstəqil eksperti Paata Zakareişvili bildirib ki, Beynəlxalq tədqiqat komissiyasının yaradılması və hadisələrin obyektiv araşdırılması təşəbbüsünü Gürcüstan irəli sürüb. Ekspertin rəyinə görə, Avropanın münaqişənin başlama səbəblərinin zəruri araşdırılmasını dəstəkləməsi o demək deyil ki, Avropa səmtini dəyişib və gürcüyönlü və ya rusiyayönlü olub.
"Avropa həqiqəti üzə çıxarmağa səy göstərir, Qərbin Moskva ilə normal münasibətlər qurmaq istəyi isə, Rusiyanın proqnozlaşdırılmayan olkə olduğunu və onun təcridinin təhlükəni daha da artırdğını göstərir", - deyə Trend - a Zakareişvili bildirib.
Lakin Qərbin Tsxinvalidəki hadisələrə zahirən dəyişmiş münasibətinə baxmayaraq, ekspertlər hesab edirlər ki, bu, adi sakinlərin rəyinə heç cür təsir göstərmir.
Skvortsova hesab edir ki, qərb ictimaiyyəti münaqişə barədə kök salmış təəssüratlarını, çətin ki dəyişsin.
Rusiyanın müstəqil eksperti Leonid Radzixo?vski hesab edir ki, son Qərb nəşrləri Gürcüstanın etibarını pisləşdirir, lakin Rusiyanın da etibarını yaxşılaşdırmır. "Rusiyanın Gürcüstana birinci hücum etməsini düşünən az adam tapmaq olar. Rusiyanın həddindən artıq qüvvə tətbiq etməsi və Gürcüstan ərazilərini birtərəfli qaydada tanımaq hüququnun olmaması barədə danışırlar. Qərb işteblişmentlərinin gözündə Gürcüstanın pis olması faktı Rusiyanı heç də yaxşı etmir", - deyə Trend - a Moskvadan telefonla Siyasi və İqtisadi Kommunikasiyalar Agentliyinin Müşahidəçilər Şurasının sədri Radzixovski bildirib.
Amerikalı ekspert Aron da hesab edir ki, problem yalnız Gürcüstanın hərbi əməliyyatalara başlamasına qarşı Rusiyanın nə dərəcədə proporsional və ya qeyri - proporsional reaksiya verməsi məsələsindən ibarət olub və ibarətdir. "ABŞ -ın əksər müttəfiqləri öz narahatlıqlarını müharibənin kimin başlaması ilə bağlı deyil, məhz bununla əlaqədar bildirmişdilər", - deyə Trend -a "American Enterprise Institute" Rusiya araşdırmalarının direktoru Aron bildirib.
Ekspertlərin fikrincə, araşdırmaların nəticələri Gürcüstanda siyasi vəziyyətin dəyişməsinə gətirib çıxara bilər.
Radzixovski hesab edir ki, bu, məsələn, Burcanadze üçün faydalı ola bilər. "Belə ki, Gürcüstan tam olaraq ABŞ - dan asılıdır, Saakaşvilinin bu və ya digər bəhanə ilə əvəzlənəcəyi və onun yerinə, məsələn, Burcanadzenin gətiriləcəyi ehtima olunandır", - deyə ekspert bildirib.
Skvortova da hesab edir ki, ATƏT-in məruzəsinin ən ciddi nəticələri ən çox Gürcüstanda hiss olunacaq, nəinki xaricdə, çünki, nəticələr müxalifətə Saakaşvilinin mövqeyini sarsıtmaq üçün əsas verəcək.
"Gürcüstan infantil ölkədən kibriti alışdırmayan, əksinə, bütün vasitələrlə buna mane olmağa çalışan, məsuliyyət hisslərinə malik dövlətə çevrilməlidir", - deyə Zakareişvili bildirib.
Məqalədə E.Ostapenko (Bakı), N.Kirtsxaliya (Tbilisi), R.Ağayev (Moskva) də iştirak ediblər.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı - trend