Azərbaycan, Bakı, 5 yanvar /Trend, müxbir H.Vəliyev/
Yaxın aylarda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunun Hesablama Mərkəzi Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzinin (CERN) "Atlas" layihəsinin idarə edilməsi mərkəzində qeydiyyatdan keçəcək. Bu barədə çərşənbə günü Fizika İnstitutunun Yüksək enerjilər fizikası laboratoriyasının müdiri Övsət Abdinov deyib.
Bu günə institutun Hesablama Mərkəzi EGI (European Grid Infrastructure) layihəsi çərçivəsində təmsil olunan Avropanın paylayıcı şəbəkəsinə qoşulub.
Böyük adron kollayderində aparıcı fiziki sınaqların aparılması üçün nəzərdə tutulan "Atlas" layihəsində qeydiyyatdan keçmə Fizika İnstitutunun DATA-mərkəzinə Avropa Mərkəzinin informasiya axınını emal etməyə imkan verəcək.
33 ölkədə yerləşən 200 kompüterdən ibarət EGI layihəsi çərçivəsində paylayıcı şəbəkə sentyabrın 14-də işə salınıb. Layihə çərçivəsində 300 DATA-mərkəzdə yerləşən kompüterlərin hesablama gücündən istifadə ediləcək.
Azərbaycan seqmentində Avropa Mərkəzinin Fizika İnstitutuna verdiyi 300 kompüter cəlb edilib. Şəbəkə real vaxt rejimində bir ən güclü kompüter kimi işləyəcək və elmi hesablamaların aparılması üçün nəzərdə tutulub.
"Fizika İnstitutu və CERN arasında informasiya mübadiləsi üçün rabitə kanalının buraxılış qabiliyyəti 25 Mbit/s təşkil edir. O, 100 Mbit/saniyəyə qədər artırılacaq. Bu gün biz DATA-mərkəzə Gəncə filialının və Azərbaycan Elmlər Akademiyasının digər təşkilatlarının qoşulması üzrə işlər aparırıq", - Abdinov qeyd edib.
EGI-nin sələfi olan "Enabling Grid for eScience" şəbəkəsi 13 mindən çox alim və CERN əməkdaşları tərəfindən böyük adron kollayderində aparılan sınaqlar zamanı əldə edilən məlumatların emalı üçün istifadə olunur.
Azərbaycan seqmentinin istismara verilməsi Fizika İnstitutuna CERN-in informasiya axınının emalı ilə yanaşı, iştirakçı ölkələrin resurslarından mürəkkəb tapşırıqların həllində milli maraqlar (enerji resurslarının aşkar edilməsi üzrə geoloji tədqiqatların aparılması, tibbdə və s.) üçün istifadə etməyə də imkan verəcək.