Azərbaycan, Bakı, 15 avqust /Trend, müxbir A.Tağıyeva/
Regiona nəzarət edilməsi uğrunda Türkiyə ilə rəqabət aparan və bu ölkənin Suriyadakı böhrana müdaxiləsinə mane olmağa çalışan İran kürd separatçıları məsələsindən Ankaraya təzyiq rıçaqı kimi istifadə edə bilər. Türkiyə-Asiya Araşdırmaları Mərkəzinin (TASAM) eksperti Hilmi Özev belə hesab edir.
"Sirr deyil ki, İran Türkiyənin Suriya böhranının nizamlanmasında vasitəçi qismində iştirak etməsini arzulamır. Ona görə də PKK məsələsində Türkiyəyə təsir edə biləcək istənilən amil Ankaranın müdaxiləsinin aradan qaldırılması üçün Tehranın əsas vasitəsidir", - Özev İstanbuldan telefonla Trend-ə bildirib.
Terrorçu Kürd Fəhlə Partiyasının (PKK) rəhbərliyində ikinci rəhbər şəxs olan Murad Karayılan İranda həbs edilib. Bu barədə bazar günü Anadolu agentliyi İran Parlamentinin Milli təhlükəsizlik və xarici siyasət komissiyasının rəhbəri Ələddin Borucərdinin bəyanatına istinadən məlumat verib. Az sonra bu məlumat İranın rəsmi şəxsləri tərəfindən təkzib edilib.
Özevin fikrincə, İran Karayılanın həbsindən və ümumilikdə, kürd separatçıları məsələsindən istifadə etməklə Türkiyənin Suriya böhranına müdaxiləsinin qarşısını almaq, yaxud əksinə, Ankaranın bunu Tehranın planı üzrə etməsi üçün ona təzyiq göstərə bilər.
"İran Əsəd rejimini dəstəkləyir və bu məsələdə müttəfiqə malik deyil. Türkiyə kimi mühüm müttəfiqi əldə etmək İran üçün böyük uğur olardı", - ekspert hesab edir.
Özevin sözlərinə görə, Türkiyə hakimiyyətinin Suriya ilə bağlı son bəyanatı bu məsələdə Ankaranın mövqeyini kifayət qədər aydın əks etdirir və Türkiyənin böhranın nizamlanmasına müdaxilə etməyə hazırlaşdığına işarə edir. Bu, İranı narahat edir və onu Suriya Prezidenti Bəşşar Əsədi dəstəkləmək yollarını axtarmağa məcbur edir.
Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan ötən çərşənbə günü bildirib ki, son beş ay ərzində kütləvi etirazların və silahlı toqquşmaların cənginə aldığı Suriyada yaxın 10-15 gün ərzində islahatların aparılacağına ümid edir. Bu barədə Reyter agentliyi məlumat verib.
Bir neçə gün əvvəl Ərdoğan bildirib ki, onun ölkəsinin Suriyadakı hadislərlə bağlı "səbri tükənir" və Ankara şəxsən Prezident Əsədə özünün sərt mövqeyini açıq şəkildə bəyan etmək niyyətindədir.
Öz növbəsində Suriya Prezidentinin müşaviri Buseyna Şaaban bəyan edib ki, Suriya nümayişçilərə amansız divan tutulmasında günahlandırılarsa, Ankara "qəti cavab" alacaq.
"Əhməd Davudoğlu Türkiyənin silahlı terrorçu qruplar tərəfindən dinc sakinlərə və Suriya xüsusi xidmət orqanlarının nümayəndələrinə qarşı törədilən amansız qətl və cinayətləri nəzər almayan mövqeyi ilə bağlı qəti cavab alacaq", - Suriyanın SANA Dövlət Agentliyi Şaabanın sözlərindən sitat gətirir.
Özev həmçinin hesab edir ki, İranın xüsusi xidmət orqanları tərəfindən PKK liderlərindən birinin həbsi İrana Türkiyə ilə Suriya böhranı barədə danışıqlar aparmaq şansı verir ki, burada İran öz oyun qaydalarını diqtə edə bilər.
"Karayılanın mümkün həbsi İran üçün əlverişli vəziyyət yarada bilər ki, bunun sayəsində İslam Respublikası Türkiyə ilə Suriya məsələsində əməkdaşlığa bel bağlaya bilər", - o deyib.
Suriyanı beş ay ərzində kütləvi etiraz aksiyaları bürüyüb. Onlar martın ortalarında ölkənin cənubundakı Dəra şəhərindən başlayıb, daha sonra isə digər rayonlara da keçib. Suriyanın hüquq müdafiəçilərinin məlumatına görə, bu müddət ərzində təhlükəsizlik qüvvələri ilə toqquşmalarda 1,6 mindən çox insan həlak olub.
Hakimiyyətin versiyasına görə, hadisələr başlanandan "silahlı terrorçu elementlərin" fəaliyyəti nəticəsində 500-ə yaxın hərbi qulluqçu və təhlükəsizlik qüvvələri nümayəndələri öldürülüb.