Azərbaycan, Bakı, 6 yanvar /Trend, müxbir T.Cəfərov/
Böyük Britaniyada fəaliyyət göstərən İran əsilli ekspert Rza Təqizadə İranın müəyyən dərəcədə güclü raket imkanlarının olduğuna inansa da, bu fikirdədir ki, Fars körfəzi ölkələrinin və ABŞ-ın körfəzdəki 5-ci donanmasının hərbi imkanları İranınkından dəfələrlə yüksəkdir.
İran Hörmüz boğazını istədiyi anda bağlamaq iqtidarında olduğunu bildirib, ABŞ isə 5-ci donanması vasitəsilə Fars körfəzinin tam nəzarətdə olduğu qənaətindədir.
İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (Sepah) dəniz qüvvələrinin Baş komandanı Əli Fədəvi milli ordunun dəniz qüvvələrinin Fars körfəzində keçirdiyi 10 günlük təlimlərdən sonra Sepah-ın hərbi qüvvələrinin də növbəti ay bu körfəzdə hərbi təlimlərə başlayacağını bildirib.
Trend-in Ekspert Şurasının üzvü Təqizadənin fikrincə, İranın milli ordusunun və İnqilab Keşikçiləri Korpusunun dəniz, raket və hava qoşunları Fars körfəzi ölkələri ilə müqayisədə öz sərhədlərini müdafiə etməyə qadirdir.
İran 4 hərbi gəmiyə malikdir. "Camaran" və "Coşən" gəmiləri ölkənin daxilində istehsal olunub. Ümumilikdə, İranın dənizdə istifadə etdiyi raketlər "Rəd" (Ra'd), "Nur" (Noor), "Saqeb" (sualtı gəmilər üçün), "Kövsər" I, II və III, "Nəsr", "Fəcre Dərya", "Hut" (Hoot), "Mehrab" və 50 km donanması olan quru yanacaqla işləyən "İldırım" (Tondar) raketlərindən ibarətdir.
Hazırda 3 Rusiya istehsalı olan "Kilo-class", həmçinin daxildə istehsal edilən "Qaim" (Qaaem), "Qadir" (Ghadir) və "Nəhəng" sualtı gəmiləri də İranın dəniz qüvvələrinə daxildir. Rusiyanın "Kilo-class" sualtı gəmilərinin baterikaları və soyuducu sistemləri isti sular üçün planlaşdırılmayıb. Bu ölkənin bir ədəd 500 tonluq "Nəhəng" və dörd 120 tonluq "Yono-class" (Qadir) sualtı gəmiləri var. İran, həmçinin, kiçik "Al-Sabehat 15" sualtı gəmilərini də suları minalamaq və kəşfiyyat üçün istehsal edib, lakin onların dəqiq sayı məlum deyil.
Təqizadənin fikrincə, Fars körfəzində suyun dərinliyi azdır və bu tipli sualtı qayıqların hərəkəti üçün 60 metr dərinliyə ehtiyac var. İran bu sualtı gəmiləri inqilabdan öncə Almaniya və ABŞ-dan alıb. O dövrdə İran sualtı gəmiləri Fars körfəzində deyil, Oman dənizi, Hind okeanı və Afrika sularında istifadə üçün sifariş vermişdi. Sualtı gəmilər Fars körfəzində əməliyyatlara başlayarsa, onların izlənilməsi və məhvi asan olacaq.
İranın 2008-ci ildə keçirdiyi paradda 220 qırıcı təyyarə Tehranın hava məkanında uçuşa çıxmışdı. Cari ilin sentyabr ayında keçirilən paradda isə daha az qırıcı uçuşa çıxdı. Uçuşda iştirak edən qırıcılar F-4, F-5, F-14, SU-24, Mig-29 qırıcıları və C-130 logistik təyyarələrindən ibarət idi. İranın, həmçinin "Saiqə" və "Azərəxş" adlı daxildə istehsal etdiyi 6 qırıcısı var.
İran qırıcıları İslam İnqilabından əvvəlki (1979) hakimiyyətin mirasıdır.
Fars körfəzində ABŞ-ın beşinci donanmasında 250 yeni nəsil qırıcı təyyarə var. Küveyt, Səudiyyə Ərəbistanı və Qətərin qırıcıları isə birlikdə İran qırıcılarından 2,5 dəfə çoxdur.
"Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində 140 qırıcı təyyarə mövcuddur. BƏƏ Fars Körfəzi Əməkdaşlıq Şurasının üzvüdür. Bu təşkilatın digər üzvlərinin, o cümlədən Küveyt, Qətər və Səudiyyə Ərəbistanının da güclü hava qüvvələri var. Xüsusilə, Səudiyyə Ərəbistanı "Avaks" tipli radar sistemləri ilə təchiz olunmuş təyyarələrə sahibdir", - Təqizadə bildirib.
İran ABŞ hərbi dəniz qüvvələri ilə mübarizədə dənizdə minalama həyata keçirə bilər, lakin "Kilo-class" tipli sualtı gəmilər 6 torpedo tutumuna malikdir. Əgər İran bu sualtı gəmilərdən minalama üçün istifadə edərsə, hər dəfə 24 mina suya buraxa bilər, lakin yenidən sahilə qayıtmaq məcburiyyətində qalacaq.
İranın ən güclü cəhəti olan müxtəlif növ raketlərinə gəldikdə isə, Təqizadənin fikrincə, raketləri hədəfə yönəltmək üçün İranın quruda quraşdırdığı radarlar kifayət etmir.
"İran son illər ərzində raket sahəsində öz potensialını gücləndirib, lakin raketin istiqamətləndirilməsi üçün inkişaf etdirilmiş radar sisteminin olması zəruridir. Bu radar sistemləri quruda deyil, xüsusi təyyarələrin üzərində quraşdırılmalıdır ki, daha effektli olsun", - Təqizadə düşünür.
Səudiyyə Ərəbistanı elektron müharibə təchizatına malik olan ABŞ istehsallı "Avaks" təyyarələrindən istifadə edir. Yerdə quraşdırılan radarların səhv etmə ehtimalı çoxdur.