Bakı. Trend:
Asiya İnkişaf Bankı (AİB) “Mərkəzi, Qərbi, Şərqi və Cənubi Asiya subregionlarında investisiyalara və iqtisadi artıma dəstək” layihəsi üzrə texniki yardımın başa çatması ilə bağlı hesabat dərc edib. Hesabat Ticarət kreditləri və investisiyaların (təkrar) zəmanətinin çoxşaxəli sığortalanması agentliyinin (TCIGA) yaradılması imkanlarının genişmiqyaslı öyrənilməsinin tamamlanmasını əks etdirir.
Trend-in AİB-ə istinadən məlumatına görə, bu təşəbbüs regional iqtisadi əməkdaşlığın və investisiya axınlarının gücləndirilməsinə yönəlib.
Layihəyə 2018-ci ilin oktyabr ayında start verilib və məqsədi çoxşaxəli 18 inkişaf etməkdə olan AİB üzv ölkəsi arasında regiondaxili və regionlararası ticarəti dəstəkləməklə birbaşa xarici investisiyaların (BXİ) cəlb olunmasına və ixracın şaxələndirilməsinə töhfə verəcək agentliyin yaradılması imkanlarını araşdırmaq olub. Bu ölkələrə aşağıdakılar daxildir: Əfqanıstan, Ermənistan, Azərbaycan, Banqladeş, Butan, Gürcüstan, Hindistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Maldiv adaları, Monqolustan, Nepal, Pakistan, Çin Xalq Respublikası, Şri-Lanka, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan.
AİB tərəfindən dəstəklənən texniki yardım (TY) layihəsi iki mərhələdə həyata keçirilib. Birinci mərhələdə agentliyin yaradılmasının mümkünlüyü araşdırılıb və bu mərhələ uğurla yekunlaşıb. İkinci mərhələ isə – ölkələrdə məsləhətləşmələrin aparılması və potensial iştirakçılarla qarşılıqlı anlaşma memorandumlarının imzalanması nəzərdə tutulsa da, vaxt çatışmazlığı və layihə rəhbərliyindəki dəyişiklik səbəbindən ləğv edilib.
TY hesabatından əsas göstəricilər:
İlkin təsdiqlənmiş məbləğ: 2,3 milyon ABŞ dolları
Yenilənmiş məbləğ: 3,35 milyon ABŞ dolları
Faktiki xərclənən: 1,89 milyon ABŞ dolları
İstifadə olunmamış qalıq: 1,46 milyon ABŞ dolları
Büdcənin mənimsənilmə səviyyəsi: 56,5%
Layihənin tamamlanma tarixi: 14 avqust 2024-cü il
Maliyyələşdirmə mənbələri:
AİB-nin Texniki Yardım üzrə Xüsusi Fondu (TASF): 300 000 ABŞ dolları
Böyük Britaniya tərəfindən maliyyələşdirilən ARTCF fondu: 1,5 milyon ABŞ dolları
Regional Əməkdaşlıq və İnteqrasiya Fondu (RCIF): 1,425 milyon ABŞ dolları
Maliyyə sektorunun inkişafı üzrə Tərəfdaşlıq Xüsusi Fondu (FSDPSF): 125 000 ABŞ dolları
Tədqiqatın əsas nəticələri:
Aparılmış araşdırmanın yekun hesabatı 17 iştirakçı ölkədə TCIGA-nın yaradılmasının potensial iqtisadi və institusional təsirlərini əhatəli şəkildə təhlil edir. Əsas məqalar bunlardır:
İxracın, ÜDM-in, iqtisadi mürəkkəbliyin, məşğulluğun və sosial göstəricilərin müsbət təsir göstərəcəyi proqnozlaşdırılır.
Gələcək agentlik üçün hüquqi struktur, idarəetmə, kapital strukturu və əməliyyat modeli üzrə təkliflər hazırlanıb.
Fərqli iştirak səviyyələrini nəzərə alan biznes inkişafı ssenariləri və üzvlük strategiyaları təqdim olunub.
Ticarətin maliyyələşdirilməsi sahəsində məhsulların mərhələli tətbiqi və marketinq yanaşmaları işlənib hazırlanıb.
Agentliyin beynəlxalq səviyyədə tanınmış zəmanət və investisiya sığortası təminatçısı kimi mövqe tutmasına imkan verəcək mümkün reytinq məqsədləri qiymətləndirilib.
TCIGA-nın yaradılması ideyası ilk dəfə 2017-ci ilin iyun ayında Gürcüstanın Tbilisi şəhərində keçirilən Mərkəzi Asiya Regional İqtisadi Əməkdaşlıq (CAREC) Proqramının Ticarət Siyasəti üzrə Koordinasiya Komitəsinin 24-cü iclasında irəli sürülmüşdü.
İkinci mərhələnin həyata keçirilməməsinə baxmayaraq, AİB qeyd edib ki, əldə olunmuş biliklər, alətlər və analitik materiallar gələcəkdə ticarətin maliyyələşdirilməsi və investisiyaların qorunması sahəsində regional təşəbbüslər üçün dəyərli əsas təşkil edir.
Bankın vurğuladığı kimi, aparılmış araşdırma TCIGA-nın yaradılması istiqamətində növbəti mümkün addımlar üçün möhkəm təməl qoyur – əgər maraqlı ölkələr və ya inkişaf üzrə tərəfdaşlar layihəni irəlilətmək niyyətində olsalar. AİB, həmçinin qlobal təchizat zəncirlərindəki təlatümlər və dayanıqlı, inklüziv artımın artan əhəmiyyəti fonunda, ticarət və investisiya risklərinin azaldılmasına beynəlxalq marağın artdığını da qeyd edib.
İxrac yönümlü iqtisadiyyatın struktur transformasiyası və regional inteqrasiya məqsədləri ilə tam uyğun olan bu layihə, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin (KOS) regional və qlobal ticarətə çıxış imkanlarını genişləndirmək üçün platforma yaradır.