Bakı. Trend:
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan regional və qlobal səviyyədə "Yaşıl" transformasiyanın aparıcı qüvvələrindən birinə çevrilib.
Ölkədə “Yaşıl” energetikanın inkişafı hərtərəfli və strateji xarakter daşıyır və bütün əsas sahələri - işğaldan azad edilmiş ərazilərdə bərpa olunan enerji mənbələrinin tətbiqindən tutmuş aparıcı qlobal şirkətlərlə genişmiqyaslı beynəlxalq əməkdaşlığa qədər əhatə edir. Azərbaycan Masdar (BƏƏ), ACWA Power (Səudiyyə Ərəbistanı) kimi tərəfdaşlarla, eləcə də bir sıra Çin enerji korporasiyaları ilə enerji sektorunda davamlı artımı təmin edən layihələr həyata keçirir.
Prezident İlham Əliyevin iyulun 19-da Xankəndində “Rəqəmsal keçidlər: Süni intellekt əsrində informasiya və medianın dayanıqlığının gücləndirilməsi” mövzusunda III Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçıları ilə görüşü zamanı dediyi kimi, Azərbaycanın “Yaşıl” gündəliyi çox genişdir.
“2030-cu ilə qədər artıq imzalanmış investisiya müqavilələri əsasında biz ən azı 6 giqavatlıq yaşıl enerjini, o cümlədən Günəş, külək və su elektrik enerjisini istehsal edəcəyik. Su elektrik enerjisi Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda əsas yer tutur. Biz ümumi 280 meqavat gücündə 30 kiçik su elektrik stansiyasını artıq istismara vermişik. Beləliklə, yaşıl gündəliyimiz həqiqətən çox genişdir”, - deyə dövlət başçısı bildirib.
Lakin Prezident İlham Əliyevin “yaşıl” gündəliyi daxili inkişaf çərçivələrindən xeyli uzağa çıxır. Onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Mərkəzi Asiya və Avropa ölkələrini birləşdirən regional “yaşıl” enerji dəhlizlərinin formalaşmasında əsas halqaya çevrilib. Bu layihələr arasında Azərbaycan–Qazaxıstan–Özbəkistan xətti üzrə Transxəzər “yaşıl” dəhlizi və Azərbaycanın, Gürcüstanın, Rumıniyanın və Macarıstanın birləşdiyi, Qara dənizin dibindən keçən sualtı enerji kabeli layihəsi var. Həmçinin bu layihə digər Avropa ölkələri tərəfindən də artan maraqla qarşılanır.
Dövlət başçısının bəyan etdiyi kimi, Azərbaycan “Yaşıl” enerjinin ötürülməsi, istehsalı və paylanması üçün bir növ mərkəzə çevriləcək.
"Regional gündəliyə gəldikdə, onu da qeyd edə bilərəm ki, biz yaşıl enerji layihələri üzərində çalışırıq. Çünki təkcə Azərbaycanda deyil, Mərkəzi Asiya ölkələrində də Günəş və külək elektrik enerjisi stansiyaları yaradılır. Ötən ilin noyabrında Bakıda COP29 çərçivəsində Özbəkistan, Qazaxıstan və Azərbaycan prezidentləri arasında yaşıl enerji ilə bağlı Xəzər dənizinin dibi ilə elektrik kabelinin çəkilməsi layihəsi imzalandı ki, Mərkəzi Asiyada istehsal olunan yaşıl enerji Azərbaycanın infrastrukturuna birləşdirilsin. Ona qədər Azərbaycan, Gürcüstan, Rumıniya, Macarıstan arasında da buna bənzər sənəd imzalandı ki, belə bir yaşıl enerji kabeli Qara dənizin dibi ilə çəkilsin. Yəni, region təkcə Cənubi Qafqazı əhatə etmir. Biz daha geniş coğrafiyanı əhatə edirik. Ancaq burada mərkəzi nöqtə məhz Azərbaycandır. Çünki siz coğrafiyanı dəyişə bilməzsiniz. Amma coğrafiya heç də hər zaman o demək deyil ki, coğrafi mövqeyiniz sizə tərəqqi gətirəcəkdir. Siz coğrafiyanızdan yaxşı məqsədlər üçün istifadə etməlisiniz. Biz artıq bunu proqnozlaşdıra bilərik ki, Azərbaycan, Mərkəzi Asiya və Avropa ölkələri arasında imzalanmış sənədlər Azərbaycanın bir növ qovşaq olacağını nümayiş etdirir. Azərbaycan nəqliyyat, istehsal və paylama nöqtəsi olacaqdır. Bizim çox böyük artım potensialımız var.”, - deyə Prezident İlham Əliyev bildirib.
Bu fəaliyyət Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində hədəflərə nail olunmasına verdiyi töhfə ilə qlobal iqlim gündəminə məntiqli şəkildə uyğunlaşır. Bu kontekstdə Azərbaycanın BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasına (COP29) sədrlik etməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Prezident İlham Əliyevin davamlı liderliyi sayəsində Bakıda keçirilən konfrans qlobal iqlim tərəqqisi yolunda konkret nəticələr və addımlarla yadda qalan dönüş nöqtəsinə çevrildi.
COP29-da Azərbaycanın sədrliyinin ayrıca prioritetlərindən biri də iqlim dəyişikliyinin nəticələrindən ən çox əziyyət çəkən kiçik ada dövlətlərinin həssaslığına beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini yönəltmək oldu. Azərbaycan bu ölkələrin dəstək mexanizmlərinin və ədalətli iqlim maliyyələşməsinin daha fəal müzakirəsini təşviq edərək həmrəylik səsi kimi çıxış etdi.
Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, Azərbaycan öz rolunu Qlobal Cənub və Qlobal Şimal arasında bir növ körpü kimi görürdü.
"Düşünürəm ki, biz uğur qazandıq. COP29-un mühüm nailiyyətlərindən biri də belə konstruktiv atmosfer yaratmağımız idi. Həmçinin, bizim şəxsi töhfəmiz sayəsində karbon bazarlarının fəaliyyəti ilə bağlı 6-cı maddə üzrə razılığa gəlmək mümkün oldu. Ən azı son 10 ildə müzakirə olunan məsələ. Beləliklə, bu, COP29-un çox mühüm və nəzərə çarpan nəticəsidir.
Bizim fikrimizcə, digər mühüm nəticə ondan ibarətdir ki, biz iqlim dəyişikliyinin həlli üçün ayrılan maliyyəni COP29-dan əvvəl olduğu kimi 100 milyard ABŞ dollarından 300 milyard ABŞ dollarına çatdırmağa razılaşa bilmişik. Biz bilirik ki, bəzi ölkələr bununla kifayətlənmir, amma dürüst olmalıyıq, çünki biz maliyyələşməni üç dəfə artıra bilmişik”, - deyə Prezident İlham Əliyev bildirib.
Bununla yanaşı, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın “yaşıl” strategiyası çoxsəviyyəli bir model olaraq çıxış edir, davamlı daxili inkişafdan başlayaraq, regional birliyə və qlobal təsirə qədər uzanan, məsuliyyət, inklüzivlik və dayanıqlılıq prinsiplərinə əsaslanan bir modeldir.
Azərbaycan yalnız genişmiqyaslı “yaşıl” enerji keçidi proqramını həyata keçirməklə kifayətlənmir, eyni zamanda regional və qlobal enerji əməkdaşlığının yeni memarlığını formalaşdırır. Daxili islahatların, strateji tərəfdaşlıqların və iqlim diplomatiyasının uğurlu inteqrasiyası ölkəyə beynəlxalq ekoloji arenada lider mövqe qazandırıb.
Prezident İlham Əliyevin təşəbbüskarlığı sayəsində əldə olunan COP29-un nəticələri Azərbaycanın təkcə etibarlı tərəfdaş deyil, həm də digər inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün ruhlandırıcı bir nümunə olduğunu təsdiqlədi.
Qlobal iqlim böhranı şəraitində Azərbaycanın “yaşıl” gündəliyi problemin ayrılmaz hissəsinə çevrilib, onun geosiyasi və enerji əhəmiyyəti isə bütöv bir regionun və onun hüdudlarından kənarda dayanıqlı gələcəyin sütununa çevrilib.