Azərbaycan, Bakı, 07 avqust / Trend , müxbir D.Xatınoğlu /
Avgustun 20-də Əfqanıstanda prezident seçkiləri keçiriləcək. Trend -un Fars redaksiyasının Hamid Kərzainin seçki kampaniyasının rəhbəri Vəhid Ömər ilə eksklüziv müsahibəsi
- Prezident seçkiləri ərəfəsində Talibanın fəaliyyəti bir qədər artıb. Əfqanıstanın Azad və Ədalətli Seçkilər Fondu (FİFA) on əyalətdə stabilliyin lazımi səviyyədə olmasını bildirir. Siz taliblərin sabitliyi pozma cəhdlərinin prezident seçkilərinə təsirini necə dəyərləndirirsiniz?
- Xalq və hakimiyyət prezident seçkilərinə ölkənin gələcək təməli kimi baxır və çalışır ki, bu seçkilər ssbitlik şəraitində keçirilsin, taliblər isə seçkiləri pozmağa çalışırlar. Şəxsən mən belə düşünürəm ki, taliblərin Əfqanıstanda sabitliyi pozacaq qədər gücləri yoxdur. Onlar sadəcə müəyyən regionlarda, xüsusilə də ölkənin cənubunda qorxu yarada bilərlər, bu isə seçkilərin ümumi prosesinə xələl gətirməyəcək. Hər halda xalq seçki məntəqələrinə gəlib səs verəcək.
- Əfqanıstanın iki böyük partiyası - Xalq İslam Birliyi və Milli İslam Hərəkatı ilə bərabər bir çox merlər, qubernatorlar və tanınmış şəxslər Həmid Kərzaini dəstəkləyiblər. Seçkidə Kərzainin qələbəsinə nə dərəcədə ümid edirsiniz və xalqın Kərzaiyə münasibətini necədir?
- Kərzainin 2001-ci ildən etibarən xalq və ölkə uğrunda cəhdlərini müsbət dəyərləndirənlər çoxdur. Digər tərəfdən, Kərzai xalq və partiyalar arasında tərəfsiz və qərəzsiz bir şəxsiyyət kimi tanınıb. Beləliklə, onun ölkədə birlik yaradacağına ümidlər böyükdür. Hazırda xalqın dəstəyini qazanmış partiyalar, təşkilatlar və şəxslərin əksəriyyəti Kərzaini dəstəkləyir. Beləliklə, düşünürəm ki, Kərzai mütləq qələbə çalacaq, sadəcə, daha çox səs toplamağa səy göstəririk. Kərzai din, modernləşmə, inkişaf və mədəniyyət arasında balanslı siyasət yürütdüyü üçün din xadimlərinin də dəstəyini qazanıb.
- Avguun 4-dən etibarən "Beş Milyon Qadın İmzası" kampaniyası 1600 qadın fəalın iştirakı ilə başlanıb. Əfqanıstanda problemlərdən biri də qadınların seçkilərdə, ölkənin idarə edilməsində iştirak etmək hüquqlarının təmin edilməsi ilə bağlıdır. Bununla bağlı hansı tədbirlər görmüsünüz və ölkədə seçki hüququna malik beş milyondan çox qadının potensialından istifadə etmək üçün hansı planlarınız var?
- Tabiblərin hakimiyyəti dövründə (1996-2001) qadınlar təkcə siyasi həyatda deyil, ictimai mühitdə də hüquqlarının pozulması, böyük məhdudiyyətlərlə üzləşmişdilər. Buna görə onların aktivləşməsi və inkişafına xüsusi diqqət ayırmışıq. Hazırda qadınlar siyasi və ictimai sahədə diqqətəlayiq rollar həyata keçirirlər. Keçən dəfə prezident seçkilərində iştirak edənlərin 30 faizi qadınlar idi. Biz ümid edirik ki, taliblərin hədələrinə, ölkədə mövcud olan bəzi məhdudlaşdırıcı ənənə və digər amillərə baxmayaraq, növbəti prezident seçkilərində də qadınlar daha çox fəallıq nümayiş etdirəcəklər.
- ABŞ-ın Əfqanıstan və Pakistan üzrə nümayəndəsi Riçard Holbrukun Əfqanıstanda prezidentliyə namizədlərlə görüşünə hakimiyyət mənfi reaksiya göstərdi. Siz xarici qüvvələrin seçkilərə müdaxilə edib-edə bilməməsi barədə nə düşünürsünüz?
- Bəzi namizədlər istəyirdilər ki, seçki kampaniyalarını xarici səfirlərin müşayiəti ilə həyata keçirsinlər, öz planlarını xalqa çatdırsınlar. Onlar çalışırdılar ki, xarici qüvvələrin onlara dəstək verdiklərini nümayiş etdirsinlər. Biz belə düşünürük ki, beynəlxalq ictimaiyyət və Qərb həmişə Əfqanıstanda müsbət rol oynayıb və ölkənin ziyanına nəsə etməyiblər. Qərb olmasaydı, hazırda Əfqanıstanda demokratik bir seçkinin keçirilməsini təsəvvür etmək olmazdı. Lakin xarici qüvvələrdən həmişə bir tələbimiz olub bə bildirmişik ki, seçki Əfqanıstanın daxili işidir, hər hansı xarici bir qüvvənin müdaxiləsi, iştirakı və ya digər vasitələrlə təsiri yolverilməzdir. Biz sadəcə istəyirik ki, beynəlxalq ictimaiyyət seçkilərin sabitlik şəraitində keçirilməsi üçün bizə yardım etsin. Məncə, onsuz da beynəlxalq ictimaiyyət seçkidə tərəfsiz mövqe nümayiş etdirir.
- Prezidentliyə namizədlərin yarıdan moxu digər namizədləri xalqın səsini pul ilə almaqda ittiham edib. Digər tərəfdən, Medialar Komissiyası sonuncu məruzəsində milli mediaların son bir ayda birmənalı şəkildə Kərzainin lehinə fəaliyyət göstərdiklərini iddia edir. İndiyədək dörd namizədin seçkilərdən geri çəkilməsini də bir çoxları qeyri-bərabər seçki şəraiti ilə əlaqələndirirlər. Bu haqda nə deyə bilərsiniz?
- İlk növbədə bir məsələyə aydılnıq gətirim ki, indiyədək üç namizəd Kərzainin lehinə geri çəkilib. Bunu da əlavə edim ki, Kərzai onların heç birinə heç nə vəd etməyib. Onlar sadəcə Kərzainin mütləq qələbə çalacağına əmmin olduqları üçün namizədliklərini geri götürüblər. Kərzainin seçki kampaniyasında milli medialardan və dövlət büdcəsindən istifadəsi haqda şayiələrə gəlincə isə, biz bu məsələyə tam şəffaflıq gətirdik və bununla bağlı bizim əleyhimizə heç bir fakt və sübut yoxdur.