...

İranda iqtisadiyyat: səmərəsiz idarəetmə, yaxud sanksiyaların təsiri

Siyasət Materials 10 Oktyabr 2012 18:04 (UTC +04:00)

Təmkin Cəfərov - Trend-in icmalçısı

İran Prezidenti Mahmud Əhmədinejad ötən gün gözlənilməz bəyanatla çıxış edərək bildirib ki, hökumətdə büdcə çatışmazlığı var və hökumət bir çox təşkilatların büdcəsini ödəyə bilmir. Əhmədinejadın bu bəyanatla çıxış etməsi həm ölkənin daxilində, həm də xaricdə birmənalı qarşılanmayıb.

Hələ cari ilin iyun ayında İranın neft və bank sisteminə qarşı sanksiyalar tətbiq olunan zaman Qərb ölkələri yeni sanksiyaların İranın nüvə proqramını dayandırmaq üçün təsiredici hesab edirdilər və Əhmədinejadın sonuncu bəyanatı ilk baxışdan bu təəssüratı yaşadır ki, həqiqətən də sanksiyalar İrana təsir edib. Xüsusilə də son aylar ərzində ölkənin milli valyutasının 50 faizə qədər azalması sanksiyaların təsir gücünü daha aydın göstərməyə başladı.

İran parlamentinin sədri Əli Laricani ötən həftə jurnalistlərə açıqlamasında sanksiyaların ölkəyə yalnız 20 faiz təsir etdiyini və iqtisadi sahədə olan problemlərin 80 faizinin isə ölkənin idarə edilməsindəki mövcud problemlərdən irəli gəldiyini bildirdi.

Lakin Əhmədinejad bundan əvvəl sərgilədiyi mövqenin əksinə olaraq (sanksiyaların ölkəyə təsirinin olmaması ilə bağlı müxtəlif çıxışları), ötən həftə keçirdiyi mətbuat konfransında, demək olar, ilk dəfə fərqli çıxış edərək Laricaninin iddiasının əsassız olduğunu və sanksiyaların ölkə iqtisadiyyatına təsir etdiyini bəyan etdi.

İranın ilk dəfə neft istehsal etdiyi zamandan artıq 103 il keçir. Əhmədienjadın birinci prezidentliyi dövründə neft nazirinin müavini olmuş Əkbər Turkan sentyabrın 5-də bildirmişdi ki, Əhmədinejadın 7 illik prezidentliyi dövründə (2005-2011) neft gəlirləri 531 milyard dollar təşkil edib, bu rəqəm isə 103 il neft satışından ölkənin əldə etdiyi gəlirin yarısı deməkdir.

OPEK-in illik məruzəsinə əsasən, İranın neft gəlirləri 2005-ci ildən 2011-ci ilədək 500 milyard dollardan çox təşkil edir.

Belə bir ideal gəlirlərlə yanaşı, Beynəlxalq Valyuta Fondunun oktyabrın 9-da yayımladığı məruzədə bildirilir ki, İranın 2012-ci ildə iqtisadi inkişafı keçən illə müqayisədə 9 faiz azalıb və inflyasiya 25 faizi keçib. Bundan başqa, ötən yeddi il ərzində bazar likvidliyi altı dəfə artaraq 4 min trilyon riala çatıb. Rialın 2010-cu ilin əvvəlində xarici valyutaya nisbətdə məzənnəsi 10400 rial təşkil edirdisə, hazırda bu rəqəm azad bazarda 35000 riala çatıb. Bu göstəricilər Əhmədinejad administrasiyasının iqtisadi sahədə uğursuzluğunu göstərir.

Bundan başqa, Avropa və ABŞ-ın İrana qarşı yeni iqtisadi sanksiyalar tətbiq etməsindən əvvəl, hələ 2011-ci ildə İranın iqtisadi inkişafı 2 faiz təşkil edirdi, inflyasiya isə 20 faizdən çox idi.

Məqalədə:
Xəbər lenti

Xəbər lenti