Bakı. Trend:
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) Qazaxıstanda iqtisadi islahatları dəstəkləmək üçün növbəti beş il ərzində davamlı infrastruktur layihələrinə ən azı 2 milyard avro yönəltməyi planlaşdırır.
Bu barədə Trend-ə özəl müsahibəsində AYİB-in Mərkəzi Asiya üzrə icraçı direktoru Hüseyn Özhan bildirib.
"Belə iddialı planların həyata keçirilməsi dövlət və özəl vəsaitlərin, həmçinin beynəlxalq inkişaf banklarının cəlb edilməsini və dövlət-özəl tərəfdaşlıq (DÖT) modelinin tətbiqini tələb edəcək", — deyə H.Özhan qeyd edib.
İnvestisiyaların əhəmiyyətli hissəsi su təhlükəsizliyinin və su təchizatının davamlılığının təmin edilməsinə yönəldiləcək.
"Biz bu mühüm sahədə uzunmüddətli davamlılığı təmin etmək üçün su sektorunun və irriqasiyanın səmərəli idarə olunmasını dəstəkləməyə çalışırıq", — deyə o vurğulayıb.
AYİB nəqliyyat sektorunun gücləndirilməsinə xüsusi diqqət ayırır
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) Qazaxıstanın strategiyasının əsas elementi olan nəqliyyat sektorunun inkişafını aktiv şəkildə dəstəkləməyi planlaşdırır.
"Vəsaitlər avtomobil, dəmir yolu və digər nəqliyyat şəbəkələrinin tikintisi, rekonstruksiyası, xidməti və genişləndirilməsinə yönəldiləcək", — deyə Hüseyn Özhan əlavə edib.
Bura regional inteqrasiyada mühüm rol oynayan Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutunun (TBNM) dəstəklənməsi də daxildir.
Bundan əlavə, bank Qazaxıstanın iqtisadi rəqabət qabiliyyətini artırmaq səyləri çərçivəsində logistika sektorunun modernləşdirilməsinə yardım etməyi planlaşdırır.
"Bu investisiyalar təkcə infrastrukturun yaxşılaşdırılmasına deyil, həm də ambisiyalı hədəfləri reallaşdırmaq iqtidarında olan davamlı və müasir bir iqtisadiyyatın yaradılmasına yönəlib", — deyə H.Özhan vurğulayıb.
Hüseyn Özhan bildirib ki, Asiya və Avropa arasında ticarət dövriyyəsi artmaqda davam edir, geosiyasi faktorlar isə mövcud ticarət marşrutlarının dəyişməsinə səbəb olur. Bu şəraitdə Qazaxıstanın əsas ticarət tərəfdaşı və tranzit mərkəzi kimi rolu daha da güclənəcək.
"AYİB illərdir Qazaxıstanın dövlət və özəl şirkətləri ilə əməkdaşlıq edir, nəqliyyat proseslərinin optimallaşdırılmasına və onların effektivliyinin artırılmasına kömək edir", — deyə o qeyd edib.
Oktyabr ayının sonunda Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının (AYİB) prezidenti Odil Reno-Basso Astanaya səfəri zamanı AYİB ilə "Qazaxıstan Dəmir Yolları" (QDY) arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında saziş imzalanıb.
“Bu tərəfdaşlıq dəmir yolu infrastrukturunun modernləşdirilməsinə, korporativ idarəetmənin yaxşılaşdırılmasına və fəaliyyətin ESG standartlarına uyğunlaşdırılmasına yönəlib", — deyə Hüseyn Özhan bildirib.
Saziş çərçivəsində AYİB növbəti illərdə bir neçə infrastruktur layihəsinin həyata keçirilməsi üçün 750 milyon avroya qədər vəsait ayırmağı planlaşdırır. Bu investisiyalar Qazaxıstanın regional və beynəlxalq ticarətdəki rolunu daha da gücləndirəcək.
"AYİB-in Qazaxıstandakı fəaliyyəti 2022-ci ildə Direktorlar Şurası tərəfindən təsdiqlənmiş beşillik inkişaf strategiyası çərçivəsində həyata keçirilir. Strategiya üç əsas istiqamətə əsaslanır: özəl sektorun rəqabət qabiliyyətinin və əlaqəliliyinin artırılması, karbon neytrallığına keçidə dəstək və iqtisadi inklüzivlik və gender bərabərliyinin təşviqi", — deyə Özhan əlavə edib.
Bundan əlavə, Qazaxıstanla imzalanmış Genişləndirilmiş Tərəfdaşlıq üzrə Çərçivə Sazişi (EPFA) əsasında hazırlanan strategiya rəqəmsallaşmanın təşviqinə, həmçinin yaşıl və inklüziv iqtisadiyyatın yaradılmasına xüsusi diqqət yetirir.
İctimai nəqliyyat sahəsində islahatlar
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) Pavlodar şəhərinin ictimai nəqliyyat infrastrukturunun yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş iri layihə çərçivəsində tramvay şirkətinə 10 milyon avro həcmində dəstək ayırıb.
"Pavlodar tramvay şirkəti 2015-ci ildən bizim müştərimizdir və şəhər sərnişin daşımalarında mühüm rol oynayır. Şirkət, əhalisi 360 mindən çox olan Pavlodarın təxminən 40 faiz sakinini daşıyır", — deyə AYİB-in Mərkəzi Asiya üzrə icraçı direktoru Hüseyn Özhan bildirib.
Maliyyə vəsaitləri yeni batareya ilə işləyən tramvayların alınmasına yönəldiləcək. Bu tramvaylar, elektrik təchizatında fasilələr yarandığı təqdirdə, 20 kilometrədək avtonom işləmək qabiliyyətinə malikdir.
"Yeni tramvaylar yol tıxaclarının azaldılmasına və şəhərin nəqliyyat sisteminin fasiləsiz işləməsinə töhfə verəcək", — deyə H.Özhan əlavə edib.
Bundan əlavə, bu tramvayların istifadəyə verilməsi şəhərin tramvay şəbəkəsinin yeni kontakt xətləri çəkmədən genişləndirilməsinə imkan yaradacaq. Bu yanaşma AYİB-in ekoloji təmiz və enerji baxımından səmərəli nəqliyyatın inkişafına olan öhdəliyinə tam uyğundur.
"Biz tramvaylardan ekoloji təmiz və sürətli nəqliyyat vasitəsi kimi istifadəyə dəstək veririk", — deyə H.Özhan bildirib.
O, bu layihənin dayanıqlı şəhər inkişafı və ictimai nəqliyyatın ekoloji təsirinin minimallaşdırılması baxımından əhəmiyyətini vurğulayıb.
Xarici İnvestorlar Şurasının işində fəal iştirak
"Biz mərkəzi və regional hakimiyyət orqanları, eləcə də biznes icmaları ilə səmərəli əməkdaşlıq edirik ki, bu da AYİB-i Mərkəzi Asiyada ən iri və davamlı fəaliyyət göstərən bank qurumuna çevirib", — deyə Hüseyn Özhan bildirib.
İllər ərzində bu tərəfdaşlıq Qazaxıstanda iqtisadi artımı və modernizasiyanı dəstəkləyən çevik layihələrin həyata keçirilməsinə zəmin yaradıb.
AYİB-in ölkədəki əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biri Xarici İnvestorlar Şurasında (XİŞ) fəal iştirakı olub. Bank artıq 26 ildir ki, bu qurumun həmsədri kimi çıxış edir və investisiya mühitinin yaxşılaşdırılmasında, eləcə də birbaşa xarici investisiyaların cəlb edilməsində mühüm rol oynayır.
"XİŞ, xarici investisiyaların stimullaşdırılması üçün əhəmiyyətli bir mexanizmdir və Qazaxıstan hakimiyyəti ilə investorlar arasında dialoq üçün vacib bir platformadır", — deyə o vurğulayıb.
Şura əsas iqtisadi və siyasi məsələlərin müzakirəsi üçün əhəmiyyətli bir forum kimi fəaliyyət göstərir. Onun çərçivəsində iqlim dəyişikliyi, dekarbonizasiya, regional infrastrukturun inkişafı və rəqəmsallaşma kimi mövzuları əhatə edən işçi qruplar fəaliyyət göstərir.
"Bu qruplar qlobal meyilləri (tendensiyaları) müzakirə etmək və ölkə üçün uyğun həllər təklif etmək üçün mühüm imkan yaradır", — deyə H.Özhan əlavə edib.
O qeyd edib ki, XİŞ çərçivəsində fəaliyyət, mühüm məsələlərin yüksək səviyyədə müzakirə edilməsinə və təsirli həllərin tapılmasına şərait yaradır, bununla da Qazaxıstanın inkişafına əhəmiyyətli töhfə verir.
Uzunmüddətli "yaşıl" iqtisadiyyata keçid hədəfləri
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) və Qazaxıstan, 2060-cı ilə qədər ölkənin enerji sektorunda karbon neytrallığına nail olmaq məqsədilə uzunmüddətli əməkdaşlıq strategiyası hazırlamaq barədə razılığa gəlib.
"Biz Qazaxıstanla enerji sektorunda karbon neytrallığına nail olmaq üçün sıx əməkdaşlıq edirik", — deyə o bildirib.
"AYİB Qazaxıstanın bərpa olunan enerji sektorundakı ən iri investordur və diqqətimizi yeni bərpa olunan enerji mənbələrinin (BEM) milli enerji sisteminə inteqrasiyasına yönəltmişik", - H.Özhan əlavə edib.
AYİB-in əməkdaşlığı yaşıl enerji layihələrinin maliyyələşdirilməsi ilə məhdudlaşmır. Bank Qazaxıstan Elektrik Şəbəkələrini İdarəetmə Şirkəti (KEGOC) ilə əməkdaşlıq edərək enerji şəbəkələrinin infrastrukturunu modernləşdirir və onu bərpa olunan enerji mənbələrinin inteqrasiyasına daha uyğun hala gətirir. Bu, enerji təminatının sabitliyini qorumaq və karbon neytrallığına keçidi təmin etmək baxımından kritik əhəmiyyət kəsb edir.
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) Qazaxıstanda ekoloji təşəbbüslərdə fəal iştirak edir.
"Biz Qazaxıstanda həyata keçirilən "Yaşıl Şəhərlər" proqramı ilə qürur duyuruq", — deyə Hüseyn Özhan bildirib.
"Bundan əlavə, keçən il işə başladılmış və 150 milyon dollar məbləğində olan ikinci Qazaxıstan Yaşıl İqtisadiyyatın Maliyyələşdirilməsi Fondu yüzlərlə şirkətə və minlərlə ev təsərrüfatına istehsalı modernləşdirmək, enerji səmərəliliyini artırmaq və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşmaqda kömək edir", - o əlavə edib.
AYİB-in ekoloji gündəliyi onun qlobal strategiyasına tam uyğundur.
"2022-ci ilin sonundan etibarən bütün fəaliyyətlərimiz Paris Sazişinə tam uyğun şəkildə həyata keçirilir", — deyə Özhan əlavə edib.
"Biz Yaşıl İqtisadiyyata Keçid (GET) strategiyasını qəbul etmişik və 2025-ci ilə qədər ümumi illik investisiyalarımızın 50 faizini iqlim və ekoloji maliyyələşdirməyə yönəltməyi öhdəmizə götürmüşük", - o qeyd edib.
Qazaxıstanda AYİB tərəfindən maliyyələşdirilən hər bir layihəyə ekoloji komponent daxildir.
"Əminliklə deyə bilərik ki, Qazaxıstandakı bütün layihələrimiz ekoloji dayanıqlığın yaxşılaşdırılmasına yönəlib", — deyə Hüseyn Özhan yekunda vurğulayıb.