Azərbaycan, Bakı, 19 may /Trend, müxbir İ.Xəlilova/
"Azərbaycanın 2011-ci ilin dövlət büdəsi haqqında" qanuna əlavə və dəyişikliklər bu il dövlət büdcəsinə neft gəlirlərinin əlavə olaraq 40,8 faiz artırılmasını nəzərdə tutur. Bu barədə Trend-ə cümə axşamı ölkə hökumtəindən bildiriblər.
Büdcə proqnozlarına dəyişikliklər çərçivəsində 15,554 milyard manat gəlirlə 73,87 faiz (11,49 milyard manat) neft-qaz layihələrinin gəlirləri hesabına gözlənilir. Bu xətt üzrə dövlət büdcəsində təsdiq edilən daxilolmalar 8,16 milyard manat səviyyəsində gözlənilib.
2011-ci ildə dövlət büdcəsinin gəlirlərinin əsasını Dövlət Neft Fondundan 9,18 milyard manat məbləğində transfertlər təmin edərək, bu il üçün təsdiq edilən proqnoza nisbətdə 41,7 faiz (2,7 milyard manat) artaraq dövlət büdcəsinə təklif olunan gəlirlərin 59 faizini təşkil edib.
Əvvəllər dövlət xəzinəsinə yığımların əsas hissəsini Vergilər Nazirliyi ödəyib. Vergi daxilolmalarının büdcənin ümumi gəlirlərində xüsusi çəkisi 2010-cu ildə 39 faizdən cari ildə 33,2 faizədək azaldılıb.
Bununla belə, 2011-ci ildə Vergilər Nazirliyi üçün proqnozun 740 milyon manatdan 5 160 milyon manatadək artırılması nəzərdə tutulur. Əlavə daxilolmaların 450 milyon manatının Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkətinin (ABƏŞ), 180 milyon manatının isə ARDNŞ-nin hesabına təmin edilməsi nəzərdə tutulur.
2011-ci il üçün dövlət büdcəsi proqnozlarına dəyişikliklər çərçivəsində "Azeri Light" növlü neftin hasil edildiyi Azərbaycanın iri yataqlar bloku "Azəri-Çıraq-Günəşli"nin işlənməsinin operatoru olan ABƏŞ üçün gəlir vergisi üzrə ödənişin 600 milyon manatdan 1 050 milyon manata çatdırılması təklif olunur. ARDNŞ üçün plan göstəriciləri 1080 milyon manatdan 1260 milyon manata artırılıb.
Dünya neft bazarının əlverişli konyukturası Azərbaycan neftinin qiymətini kifayət qədər uzun müddət ərzində 2011-ci il dövlət büdcəsində bir barel üçün (60 dollar) müəyyənləşdirilən 80 faizdən çox səviyyədə saxlamağa imkan verib. Buna görə hətta neft və qazın həcminin azalması halında Azərbaycan onların satışından gözlədiyindən daha çox vəsait əldə edib. Təkcə 2011-ci ilin birinci rübündə Dövlət Neft Fondunun əlavə gəlirləri gözlənilən 193,5 milyon əvəzinə 976,4 milyon manat təşkil edib, ABƏŞ isə son iki rüb ərzində dövlət büdcəsinə 641 milyon manat köçürüb.
2011-ci ilin yanvar-aprelində ölkənin neft sektoru 4,1 faiz, neft hasilatı 3,6 faiz azalıb. 2009-cu ildə 15 faizlik genişlənmədən sonra neft hasilatının artım templəri artıq ötən ildən azalmağa başlayıb (artım 0,9 faiz olub), çünki mövcud neft yataqları ("Azəri-Çıraq-Günəşli" istisna olmaqla) özlərinin maksimal istehsal gücünə çatır. Düzdür, ötən il qazın hasilat həcmi 11,2 faiz artıb.
Paralel şəkildə ölkə hökuməti tərəfindən ölkənin qeyri-neft sektorunun inkişafı üzrə tədbirlər həyata keçirilir. Proqnozlara görə, 2014-cü ilədək neft sektorunun Azərbaycanın ÜDM-də xüsusi çəkisi 2009-cu ildəki 47 faizə nisbətdə 38 faiz azalacaq. Bu, iqtisadiyyatın uğurlu şaxələndirilməsi nəticəsində təmin olunacaq.
Bu halda qeyri-neft sektorunun ÜDM-də payı 45 faizdən 53 faizədək artacaq.
Qeyri-neft ÜDM-nin artım templəri 2011-ci ildə 7,2 faiz səviyyəsində proqnozlaşdırılır, sonrakı 3 ildə isə orta hesabla 8 faiz səviyyəsində olacaq.
"Bu artımın təmini üçün Azərbaycan Prezidentinin tapşırığı ilə özəl sektorun inkişafı məqsədilə qanunvericilik bazasının və dövlət tənzimləmə sisteminin təkmilləşdirilməsi, ölkədə biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması, kiçik və orta sahibkarlığa dövlət dəstəyi üzrə tədbirlərin genişləndirilməsi, maliyyə, infrastuktur, konsultativ, informasiya təminatının yaxşılaşdırılması, xarici və yerli investisiyaların, müasir texnologiyaların və idrəetmə təcrübəsinin cəlb edilməsi, eləcə də yüksək keyfiyyətli və rəqabətqabiliyyətli məhsulun istehsalınınn dəstəklənməsi nəzərdə tutulur", - bundan əvvəl iqtisadi inkişaf naziri Şahin Mustafayev deyib.
Qeyri-neft sektorunun inkişafı üzrə ölkə regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı üzrə dövlət proqramı çərçivəsində tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Bundan başqa, istehsal və xidmətlər sahəsində müəssisələrin tikilməsi mühüm yer tutur.
Mayın 19-na olan rəsmi məzənnə 0,7903 AZN/USD təşkil edir.