Azərbaycandan siyasi sığınacaq istətmiş Ermənistanın "Milli Azadlıq Hərəkatı" təşkilatının rəhbəri Vaan Martirosyanın Trend-ə müsahibəsi.
- Oktyabrın 7-də Ermənistanda ananız faciəvi insidentlə ilə üzləşdi. Necə düşünürsünüz bu, hakimiyyətin planlaşdırdığı qisas aktı idimi?
- Əlbəttə ki, mən belə düşünürəm. Ermənistandakı vəziyyətlə az və ya çox tanış olan istənilən insan belə düşünməlidir: nəzarərtdən çıxmış və Sarkisyan rejiminə qarşı gələn mənim kimi belə insanlarla mübarizə aparmaq üçün hakimiyyət, güc strukturları, Milli Təhlükəsizlik Xidməti bu cür metodlara əl atırlar.
Bunu özümə ismarıc və xəbərdarlıq kimi qiymətləndirirəm. Onlar insanlarla alçaq çaqqallar kimi davranırlar və bu onlara xas xüsusiyyətdir. Onlar gözəl bilirlər ki, sentyabrın 18-də keçirilmiş mətbuat konfransında və müsahibəmdə malik olduğum iformasiyanın prinsipcə 10 faizini dedim və bütün məsələlərə səthi toxundum.
Onlar həmişə belə hərəkət ediblər. Məni başa salmaq, bildiyim informasiyanı yaymamaq və susmağım üçün avtomobillə 70 yaşlı qadını vurdular, indi onun ağır sınığı var.
Mən 3-4 il ictimai fəaliyyətlə məşğul olmuşam, hərəkata liderlik etmişəm və onlar bunu gözəl bilirlər. Hətta mən onları Prezident Aparatının rəhbəri Vigen Sarkisyanı, müxtəlif məsələlər və proseslərlə bağlı söhbət etdiyim Respublika Partiyasının bir neçə deputatını gözəl tanıyıram.
Onlar hansı informasiyaya malik olduğumu yaxşı bilirlər. Və bu mənə ismarıcdır. Öncə onların əsəbləri tab gətirmədi. Mən isə dözüb gözlədim. 10 gün ərzində heç bir addm atmadım və mən bilirdim ki, orada nəsə baş verəcək. Lakin gözləmirdimki, onlar belə alçaqlığa əl atacaqlar.
Buna qədər isə təqaüdə çıxma bəhanəsilə qayınanamı işdən qovdular. Hərçənd 52 yaş bizdə təqaüd yaşı hesab edilmir, qanuna görə qadınlar üçün təqaüd yaşı 63-dür. Bununla yanaşı, hərəkatımın üzvlərinə də təzyiq göstərilib.
Həmçinin, bu yaxınlarda öyrəndim ki, qayınanam SMS-lə Odessadakı ərini xəbərdar edib ki, oğlunu-həyat yoldaşımın qardaşını aparsın, çünki Ermənistanın xüsusi xidmət orqanları onu izləyirlər və mütləq onunla nə isə baş verəcək. Onun 28 yaşı var.
Onu da işlədiyi kilsədən qovdular. Sonunda ümid edirəm ki, bu sonuncu insidentdir: küçədə anamı maşınla vurdular, üstəlik hüquq-mühafizə orqanlarının məlumatına görə, bu hadisə səhər saatlarında 08:50-də, küçələrin kəsişməsində olub. Belə tezdən anamın bu küçədə olması mümkün deyil. Üstəlik, bu, evimizdən 200 metr aralıda, piyadanın vurulması mümkünsüz olan dar bir küçədə baş verib. O heç vaxt yol qəzasına düşməyib. Bütün bunlar Ermənistan hakimiyyəti və hüquq-mühafizə strukturlarının necə fəaliyyət göstərməsinin məntiqi davamıdır.
Mən hələ sentyabrən 18-də Bakıda keçirilmiş mətbuat konfransında belə insidentlərin baş vermə ehtimalı barədə xəbərdarlıq etmişdim. Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsini və BMT-ni xəbərdar etmişdim. Bu, hakimiyyətin həyasızlığıdır və onlar üçün beynəlxalq təşkilatların mövcudluğu əhəmiyyət kəsb etmir. Onlar üçün ən vacibi öz canlarını qurtarmaqdır və onlar yaşlı qadını avtomobillə alçaqcasına vurmağa hazırdırlar. Mən indi də onlardan hər şey gözləyirəm, onlar hər şeyə qadirdirlər.
- Belə addım atmağınızın səbəbi nədir? Niyə məhz Azərbaycana qaçmaq qərarına gəldiniz? Siz və ailəniz Azərbaycanda özünüzü necə hiss edirsiniz? Gələcək planlarınız nədir?
- Mən və ailə üzvlərim Azərbaycanda özümüzü gözəl hiss edirik. Gözəl insanlar, gözəl şəhər, bizə münasibət normaldır və hətta burada yeni dostlarım da var.
Niyə Azərbaycana gəldim? Çünki mənə qarşı təqib başlandı, cinayət işi qaldırıldı və s. Bu, Serj Sarkisyana yaxın olanlardan biri, deputat Mqer Sedrakyanla kiçik münaqişəm yaranandan sonra baş verdi. Onunla barışığa getmədikdən sonra onlar həmişəki sxemə uyğun olaraq mənə qarşı saxta cinayət işi qaldırdılar, həbs cəhdləri oldu.
Əvvəlcə Gürcüstana getdim. Gözəl başa düşürdüm ki, sahib olduğum ictimai-siyasi fəaliyyət "baqajı" ilə Avropanın istənilən ölkəsinə gedə və oradan siyasi sığınacaq istəyə bilərəm. Lakin mən bunu məhz qaçmaq kimi qiymətləndirərdim, çünki heç bir Avropa ölkəsi cinayətkar Sarkisyan rejimi barədə bütün həqiqətləri dünyaya, erməni diasporuna və Avropaya çatdırmaqda maraqlı deyildi. Maksimum hər hansı qəzetdə bir və ya iki məqalə dərc edilərdi, vəssalam.
Bununla yanaşı, gözəl başa düşürdüm ki, heç kəs Azərbaycan mətbuatı kimi bunu bütün dünyaya belə səviyyədə təqdim etməkdə maraqlı deyil.
Ermənistan diasporu da müəyyən dərəcədə Sarkisyan rejimindən məyus olub.
Cinayət əməlləri barədə bütün həqiqətləri mənə məlum olduğundan Sarkisyan qruplaşmasını yalnız banda adlandıra bilərəm. Bandaya onun özü, qohumları, ona yaxın olan insanlar, eləcə də keçmişdə və hazırda da hakimiyyətdə təmsil olunan insanlar başçılıq edirlər.
- Fikrinizcə, Ermənistan Konstitusiyasına dəyişiklilklər qəbul edildikdən sonra ölkənin siyasi sistemi necə olacaq? Vətəndaş cəmiyyətinin nəhayət Ermənistanın oliqarx-korrupsiya hakimiyyətinə qarşı etirazını bildirməsi üçün şərait varmı?
- Ermənistan Konstitusiyasına dəyişikliklər Sarkisyanın cinayətkar rejiminin ömrünün uzadılmasına yönəldilib. O, regenerasiya edir. Sarkisyan namizədliyini üçüncü müddətə (prezidentliyə) irəli sürə bilməz və o, Konstitusiyaya dəyişikliklər etməklə Ermənistanda başqa idarəetmə sistemini yaratmağa çalışır. O, çox asanlıqla spiker olacaq və parlament idarəetmə üsulu olsa, o, de-fakto hakimiyyətdə qalacaq.
Təəssüf ki, nəhayət vətəndaş cəmiyyətinin Ermənistanın oliqarx-korrupsiya hakimiyyətinə qarşı etiraz etməsi üçün şərait görmürəm, çünki 25 il ərzində ölkədə 3 rejim - Petrosyan, Koçaryan və Sarkisyan - dəyişib. Onlar "cibgir" müxalifət yaratmaq məharətəni elə səviyyəyə çatdırıblar ki, əgər xalq dəyişikliklər istəsə belə, dərhal de-yure olan sözdə liderlər meydana çıxır, de-fakto isə onlar Sarkisyan rejimi tərəfindən himayə edilir. Bizdə bu, Vatikan fondu adlanır. Məsələn, Sarkisyanın kürəkəni Mikael Minasyan (Vatikanda səfir) Ermənistanda mətbuat və müxalifətin kurasiyası ilə məşğul olur.
- Fikrinizcə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi necə nizamlanmalıdır ki, son nəticədə həmin torpaqlarda yaşayan insanlar xeyir görsünlər? Zəif iqtisadi vəziyyətini nəzərə alsaq, Ermənistan onları layiqli həyatla təmin edə bilərmi?
- Münaqişə yalnız sülh yolu ilə həll edilməlidir, ATƏT və Minsk qrupu kimi beynəlxalq təşkilatlar düzgün, tamamilə başqa sxem üzrə işləməlidirlər. Eks-prezident Robert Koçaryan və indiki prezident Serj Sarkisyan bu illər ərzində həmin təşkilatların "gözünə kül üfürmək" üçün məharətlərini göstəriblər. Sadə dillə desək, artıq 27 ildir bu torpaqlar çiçəklənmir, xaraba vəziyyətində qalıb. Diaspor və Avropa ölkələrinin bu illər ərzində Dağlıq Qarabağın inkişafına ayırdığı yüzlərlə, bəlkə də milyardlarla dollara baxmayaraq, oradakı xalq acdır. Bu pulların heç olmasa 70 faizi məqsədi üzrə yönəlsəydi, orada indi kiçik Monte-Karlo mövcud olardı. Lakin bu pullar Koçaryan, indi isə Sarkisyanın əlaltılarının cibinə getdi.
27 il ərzində müəyyən tərəqqi olmalı idi, orada isə reqressiya gedir. Bu, sahəsi böyük torpaqlardır, lakin orada cəmi 40-45 min insan qalıb və onun 90 faizi qocalardır, çünki gənclər pul qazanmaq üçün çoxdan Rusiyaya, ya da Yerevana gedib.
Orada iş yoxdur, heç nə tikilmir, Koçaryan hakimiyyətinin ilk illərində turistlərə, müxtəlif fondların müfəttişlərinə və nəzarətçilərə göstərmək üçün Stepanakertin (Xankəndi) mərkəzində bəzi tikintilər aparılmşdı ki güya nəsə edilir. Hamının gözünün qarşısında "inkişaf" gedir. Şuşa ölü şəhərdir, orada əhali yoxdur. Orada hər şey Tarkovskinin filmindəki kimidir - epidemiyanın baş verdiyi ölü şəhərdir.
- Hazırda Ermənistana Qarabağa görə müharibə lazımdır? Ermənistan xalqı özgə torpaqlara görə müharibəyə hazırdırmı?
- Ermənistan xalqı nəinki müharibəyə hazır deyil, həm də bunu istəmir. Ermənistan ordusu çökür. Müdafiə Nazirliyində hökm sürmüş və hazırda hökm sürən böyük korrupsiya sonunda ona gətirib çıxardı ki, ordu, silahlı qüvvələr və Müdafiə Nazirliyi belə tənəzüllə məruz qaldı, müdafiə naziri Seyran Ohanyanın heç nə həll etməyən böyük korrupsiya piramidası yaranıb. Bu, "Facebook" sosial şəbəkəsində profil kimidir. Budur o, (Seyran Ohanyan) - Müdafiə Nazirliyinin feyki, əsl sima isə Baş Qərargah rəisi Yuri Xaçaturovdur. O, Müdafiə Nazirliyini dağıtmaq üçün hər şey edir və sadəcə olaraq hər müqavilədən pul götürür. Əgər bu gün Ermənistanda referendum keçirilsə və insanlar həqiqəti deməkdən qorxamasalar, o zaman ermənilərin 90 faizi, xüsusilə Yerevanda yaşayanlar çoxdan belə düşünürlər ki, bu sözü demək istəmirəm - Qarabağdan xilas olmaq lazımdır və bunun lehinə səs verərdilər. (Daha əvvəl V. Martirosyan bəyan etmişdi ki, Qarabağın özündə referendum keçirilsə və səs verənlərə təzyiq göstərilməsə, onlar Azərbaycanın tərkibində qalmağın tərəfdarı olacaqlar). Çünki onların uşaqları neçə illərdir ki, orada həlak olurlar. Orada qeyri-döyüş şəraitində çox sayda həlak olan var, nizamnamədən kənar münasibətlər mövcuddur, əsgərlər arasında xeyli sayda intihar halları baş verir, zabitlərə qarşı, istərsə də əsgərlər arasında atəş açma halları qeydə alınır.
- Fikrinizcə, Ermənistanda iqtisadi vəziyyətin getdikcə daha da pisləşməsi nə ilə bağlıdır?
- Ölkədə iqtisadi çöküş onunla əlaqədardır ki, Sarkisyan əlaltılarının xırda fırıldaqçı psixologiyası var. Onlar hər şeyi satır. Hətta onlar Yerevanın mərkəzində XİN-in binasını, Müdafiə Nazirliyinə məxsus Ermənistanın ən məşhur idman-konsert kompleksini belə satdılar. Bu, xırda fırıldaqçı psixologiyasıdır. Görünməmiş oğurluqlar baş verir, xüsusilə qondarma "soyqırım"ın yüzilliyinə həsr edilmiş tədbirlərə milyardlarla dollar xərclənməsindən sonra xəzinə boşalıb. Yəni ki, de-fakto olaraq bu tədbirləri keçirmək üçün onlar yeni "soyqırım" törədiblər. Deyirlər ki, hətta Vatikanda da rüşvət veriblər. Nonsens ondadır ki, heç bir sahədə peşəkar yoxdur, insanlar sadəcə iş görüntüsü, fiksiya yaradırlar.
Orada bu tədbirlərin təşkili üzərində işləyən heç olmasa bir dərrakəli insan olsaydı, porno ulduz Kim Kardaşyanı gətirməzdilər və onu "soyqırım"ın və bu tarixin siması etməzdilər. Bu, utanc vericiidi. Onu gətirəndə, dövlət səviyyəsində Baş nazir tərəfindən qəbul ediləndə küçələrdə elə ajiotaj var idi ki, düşündüm ki, sanki Prezident Vladimir Putin gəlib.
Xəzinədən yüz milyonlarla vəsait artistlərə, hansısa konsertlərə və rüşvətlərə xərclənib. Mənə məlumdur ki, tanınmış moskvalı artistlərdən biri deyib ki, "soyqırım" simvolunu bu ilin sonunadək pencəyin cibində saxlayacaq, çünki emənilər ona 3-4 filmə görə aldığı puldan artıq ödəyiblər. Və o, orta səviyyəli bir ulduzdur. Orada Monserat Kobalye, Kim Kardaşyan və "System of a down" da var idi. Ən gülməlisi odur ki, supermarketə gedərkən orada "soyqırım" simvolu olan corablar gördüm.
