Bakı. Trend:
Şəbəkəyə sərmayənin prioritetləşdirilməsi, etibarlı enerji alqı-satqı müqavilələri (PPA) və dənizdə pilot layihələrin həyata keçirilməsi investisiya mühitini yaxşılaşdırmaq üçün əsas amillərdir. Hal-hazırda Azərbaycanda 2027-ci ilə qədər layihələr üçün ayrılmış və istifadəyə hazır 1,7 gigavatlıq enerji potensialı mövcuddur.
Trend xəbər verir ki, bunu Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasının (IFC) Avropa və Cənubi Qafqaz üzrə investisiya məsələləri mütəxəssisi Vyaçeslav Qordiyenko Bakıda keçirilən "Yaşıl Enerji Həftəsi 2025: Azərbaycan və Mərkəzi Asiya" adlı tədbirdə bildirib.
Onun sözlərinə görə, birinci prioritet şəbəkəyə sərmayə qoyuluşunun təmin edilməsidir: "Bununla bağlı ümidverici məqam odur ki, "Azərenerji” ASC geniş sərmayə proqramını həyata keçirmək üçün Dünya Bankı Qrupu ilə yaxından əməkdaşlıq edir.
Şəbəkədən əlavə, gəlirin proqnozlaşdırıla bilməsi də vacibdir. Bu baxımdan, PPA-ların mövcudluğu əhəmiyyətlidir. Ən ideal variant etibarlı bir alıcı və borcun ödənilmə müddəti ilə uyğun gələn müqavilə müddətinə malik PPA-lardır. Bu, əlavə investisiya cəlb etmək üçün əlverişli şərait yaradır".
IFC nümayəndəsi vurğulayıb ki, Azərbaycanda dəniz layihələri baxımından isə 200 meqavatlıq pilot layihənin həyata keçirilməsi çox müsbət addımdır: "Bu pilot layihə real layihəyə keçidin yolunu göstərmək baxımından vacibdir. Əks halda, bu imkanın çox geniş olması bir ölkənin təkbaşına öhdəsindən gəlməsini çətinləşdirir və regional əməkdaşlığı tələb edir".
Vyaçeslav Qordiyenko qeyd edib ki, etibarlı enerji alqı-satqı müqavilələrində (PPP) və layihə inkişafında risklərin idarə olunması erkən planlaşdırma, standartlaşdırılmış PPA-lar, sərmayənin sərtləşdirilmiş valyutada təşkil olunması, yerli valyutada kredit və valyuta hedcinqi vasitəsilə mümkündür:
"Ən ideal yol riskləri erkən mərhələdə nəzərə almaqdır. Hökumət tərəfi "bankable PPP" çərçivəsini dizayn edərkən, şirkət tərəfi isə layihənin hazırlanması və dizaynında riskləri minimal səviyyəyə endirə bilər.
Standart PPA-nın mövcudluğu, hər layihə üçün yeni müqavilə müzakirəsi aparmaqdan daha səmərəlidir. Bu, hüquqi xərcləri və vaxt itkisini azaldır.
Valyuta riskləri də investorlar və layihə inkişaf etdiricilər üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Ən çox istifadə olunan yanaşma "offtake" müqaviləsini sərtləşdirilmiş valyutada təşkil etməkdir. Bu halda valyuta riski inkişaf etdiricidən alıcıya ötürülür. Əgər bu mümkün deyilsə, başqa yol yerli valyutada kredit almaqdır".
"Həmçinin valyuta riski ilə bağlı gələcək gəlirlərin qorunması üçün "swap" və "futures" kimi hedcinq vasitələrindən istifadə etmək mümkündür. Bu, əlavə xərclər yaratsa da, gələcək gəlirlərə daha çox etibar təmin edir", - deyə o əlavə edib.