...

Qazaxıstanda dördüncü NEZ-in tikintisinə zərurət yoxdur - ekspert

Energetika Materials 15 Sentyabr 2008 15:14 (UTC +04:00)

Qazaxıstan, Astana, 15 sentyabr / Trend , müxbir K.Konırova/ Qazaxıstanda sayca dördüncü NEZ-in tikintisinə zərurət yoxdur, ""KazMunayqaz Ticarət Evi" SC-dən məlumatlı mənbə Trend -a bildirib.

"Qazaxıstanda sayca dördüncü NEZ-in tikintisinə zərurət yoxdur və daha 15-20 il ərzində buna ehtiyac olmayacaq. İstənilən zavodu ya daxili tələbatın ödənilməsi, ya da ixrac üçün daha bahalı məhsulun istehsalı məqsədilə tikirlər. Sonuncuya gəldikdə isə, sağdan Rusiya, soldan Çinlə, Xəzər vasitəsilə isə Azərbaycan və İranla həmsərhəd olmaqla, bizim YSM (yanacaq-sürtkü materialları) üzrə rəqabət təşkil edə biləcəyimizi iddia etmək mənasızdır", - həmsöhbət bildirib.

Onun sözlərinə görə, bütün müasir standartlara cavab verən bir NEZ-in tikintisinə hazırki qiymətlərlə təxminən $5 mlrd. vəsait, təqribən beş-altı il vaxt tələb olunacaq.

"Respublikada daha bir NEZ-in tikintisinə dair prinsipial qərarın qəbulu üçün Qazaxıstanda tələbatın güclü şəkildə artması lazımdır. İndiyədək tələbat sovet dövründəki - ordü və "məhsul" üçün böyük həcmlərin tələb olunduğu dövrdəki səviyyəyədək çatmayıb", - həmsöhbət aydınlaşdırıb.

Mütəxəssisin rəyinə görə, hazırda şərait başqadır: müstəqil Qazaxıstanın ordusu sayca Sovet İttifaqı dövründəki ordudan geri qalır və 10 il əvvəl olduğu kimi, hər il səpin və yığım dövründə xüsusi "ajiotaj" müşahidə olunmur.

Bununla yanaşı, mütəxəssislərin rəyinə görə, daxili bazarda "doyma" dərəcəsi ilə bağlı problem mövcuddur. Son ilərdə qazaxıstanlıların üstünlük verdikləri yanacaq növləri ilə bağlı defisit baş verir. Bu gün demək olar ki, bütün avtomobil sahibləri yüksək oktanlı benzilər - Aİ - 93 və Aİ - 96 benzinlərdən istifadə edirlərsə, 10 il əvvəl ən çox satılan benzin markası Aİ - 85 olub.

"Biz daha çox yüksəkoktanlı benzin istehsal edə bilərik - lakin yeni NEZ-in tikintisi vasitəsilə yox. Yeni zavod tikmək əvəzinə, bu gün bizdə olan zavodlarda istehsalı maksimuma çatdırmaq lazımdır", - həmsöhbət bəyan edib.

Onun rəyinə görə, problem ondan ibarətdir ki, bu gün milli zavodlarda emalın dərinliyi kimi vacib göstərici cəmi 70 faiz təşkil edir. Avropa zavodlarında isə bu göstərici 90-95 faizə çatır.

"Bu gün Qazaxıstanın üç zavoduna daxil olan 12 milyon ton neftdən 1,2 mln. ton deyil, 4 mln. ton benzin ala biləcəyiksə, o zaman bazarın "doyma" dərəcəsi ilə bağlı problem öz-özünə həll olunacaq", - neftçi bəyan edib.

Bu gün Qazaxıstanın neft emalında yaranmış vəziyyət belədir ki, SSRİ-dən üç zavod miras qalıb. Ən köhnə zavod 1945-ci ildə tikilmiş Atırau zavodudur. Şımkent zavodu 70-ci illərin əvvəlində, Pavlodarsk zavodu isə 70-ci illərin sonunda tikilib. Bütün bu illər ərzində Atırau zavodu istisna olmaqla, Qazaxıstanın digər zavodlarında texniki təchizat baxımından az şey edilib. Avropada isə texnologiya baxımından uzun müddətdir ki irəli addımlayıblar və bir ton neftdən maksimum neft məhsulu alırlar. "Daxili neft məhsulları bazarında qiymətləri sabitləşdirmək üçün, respublikadakı mövcud üç NEZ-in tam təkmilləşdirilməsi haqqında proqramın qəbul edilməsi lazımdır", - ""KazMunayqaz Ticarət Evi" SC-nin nümayəndəsi bəyan edib.

Beləliklə, milli şirkətin tam mülkiyyətində olan Atırau NEZ-i Qərb dünyasının aparıcı standartlarına çatdırmaq üçün beş il və hazırki qiymətlərlə $2,5 mlrd. sərmayə tələb olunacaq. Digər iki zavod üçün də bu qədər vəsait tələb olunur. KMQ-nin nümayəndəsinin sözlərinə görə, dövlət və hökumətin maraqlarını təmsil edən milli şirkət indi bu istiqamətdə yolun yalnız başlanğıc mərhələsindədir. Onun bu təkmilləşdirməni həyata keçirməsi və ölkədə sivil neft məhsulları bazarı yaratması üçün beş il tələb olunur.

Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan - [email protected]

Xəbər lenti

Xəbər lenti