Azərbaycan, Bakı, 8 fevral /Trend, müxbir Y.Ostapenko/
Böhran qrupunun Dağlıq Qarabağ münaqişəsi üzrə "Azərbaycan və Ermənistan: müharibənin qarşısının alınması" adlı növbəti məruzəsi çərşənbə axşamı təşkilatın saytında dərc olunub.
1995-ci ildə yaradılan Beynəlxalq Böhran Qrupu (International Crisis Group) dünyanın müxtəlif ölkələrində vəziyyətin analizi ilə məşğul olur. Qrup tərəfindən 2005-ci ildən Dağlıq Qarabaq münaqişəsi ilə bağlı məruzə hazırlanır.
"Hazırkı məruzənin məqsədi son bir ildə Azərbaycan və Ermənistan qoşunlarının təmas xəttində vəziyyətin pisləşməsinə nəyin səbəb olduğunu izah etməkdir", - Böhran qrupunun Avropa proqramları üzrə direktoru Sabina Freyzer Trend-ə bildirib.
Onun sözlərinə görə, Böhran qrupu öz məruzəsində qoşunların təmas xəttindəki ciddi gərginlik şəraitində hərbi əməliyyatların bərpa olunması ehtimalını izah etməyə də cəhd edir.
"Hesab etmirik ki, Azərbaycan və Ermənistan hücuma keçməyə can atır, ya da dərhal irimiqyaslı hərbi əməliyyatlara başlamağı planlaşdırır. Lakin izah edirik ki, qoşunların təmas xəttində gərginlik müşahidə olunur və bu gərginlik qəflətən daha böyük qarşıdurmaya çevrilə bilər", - o, deyib.
Böhran qrupunun analitikləri qoşunların təmas xəttində gərginliyin güclənməsinə səbəb kimi son il yarım ərzində ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində aparılan sülh danışıqlarında irəliləyişin əldə olunmamasını göstərirlər.
Məruzədə münaqişə tərəfləri arasında etimadın möhkəmləndirilməsi və qoşunların təmas xəttində gərginliyin azaldılması tədbirləri üzrə Böhran qrupunun təklifləri təqdim edilir.
"Tərəflərin atmosferi yaxşılaşdırmağa kömək etmək və müharibə istiqamətində hərəkət etmək deyil, sülh barədə düşünməyə başlamaları üçün baza prinsipləri üzrə saziş imzalamaları son dərəcə vacibdir", - Freyzer bildirib.
Sayca beşinci olan hazırkı məruzə Böhran qrupu ekspertlərinin Bakıda və Yerevanda keçirdikləri çoxsaylı görüşlər, eləcə də ekspertlərin 2009-cu ildə Dağlıq Qarabağa səfərləri zamanı topladıqları məlumatlar əsasında hazırlanıb.
Dağlıq Qarabaq üzrə bundan əvvəlki məruzə 2009-cu ildə hazırlanıb. Hazırkı məruzəni bir növ "Dağlıq Qarabağ: dönüşə çatarkən" adı altında çap olunan 2009-cu il məruzəsinə əlavə hesab etmək olar.
2007-ci il məruzəsi ("Dağlıq Qarabağ: müharibə ilə risk") münaqişənin nizamlanması yollarının axtarışına və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi zonasında hərbi əməliyyatların bərpa edilməsi ehtimallarının qiymtələndirilməsinə həsr olunub. 2005-ci ildə Böhran qrupunun Dağlıq Qarabağ məsələsi üzrə ilk iki məruzəsi münaqişə tərəflərinin ictimaiyyətində ciddi maraq doğurub.
Freyzer deyib ki, Minsk qrupu çərçivəsində aparılan danışıqların səmərəsizliyinin təmas xəttində gərginliyin güclənməsinə təhrik etməsi barədə fikirlərə baxmayaraq, hazırkı məruzədə MQ formatının dəyişdirilməsi məsələsi müzakirə olunmur.
"Lakin əgər ilin sonunadək irəliləyişin olmamasının şahidi olsaq, çox güman ki, Böhran qrupu daha bir məruzə hazırlayacaq və orada danışıqların özünün formatına baxılacaq. O vaxtadək biz hazırkı formatın mümkün olanlardan ən yaxşısı olub-olmadığını müəyyən etməyə çalışacağıq", - o, bildirib.
İki Cənubi Qafqaz ölkəsi arasında münaqişə 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası irəli sürməsi zəminində yaranıb. Azərbaycan torpaqlarının iyirmi faizi, yəni Dağlıq Qarabağ ərazisi və bu əraziyə bitişik yeddi rayon Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. 1994-cü ildə tərəflər atəşkəs rejiminə dair razılaşma əldə ediblər və o vaxtdan bəri ATƏT-in Minsk qrupunun himayəsi altında, Rusiya, Fransa və ABŞ-ın həmsədrliyi ilə hələ də nəticəsiz sülh danışıqları aparılır.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların azad edilməsinə dair qəbul etdiyi dörd qətnaməni Ermənistan bu günə qədər yerinə yetirməyib.
Freyzer Minsk qrupunun keçmiş həmsədri Metyu Brayzanın ABŞ-ın Azərbaycandakı yeni səfiri təyin edilməsini müsbət amil adlandırıb.
"Mən vəziyyətlə yaxşı tanış olan Brayzanın əvvəlki kimi regional məsələlərə cəlb ediləcəyini müsbət siqnal hesab edirəm. Ümid edirəm ki, o, öz təcrübəsi və prosesi dərk etməsi sayəsində danışıqlarda irəliləyişin əldə olunmasına nail ola biləcək", - o, deyib.