Almaniyanın eks-kansleri Qerxard Şrederin İrana səfərində siyasi motiv yoxdur

Azərbaycan, Bakı, 19 fevral/ Trend , müxbir D.İbrahimova, T.Cəfərov/ Almaniyanın eks-kansleri Qerxard Şrederin İrana səfərində siyasi motiv yoxdur, lakin səfər zamanı İranın nüvə proqramı və iki ölkə arasında ticari əlaqələrin genişləndirilməsi məsələləri müzakirə oluna bilər.

"Onun səfəri şəxsi mahiyyət daşıyır, lakin onun səfəri zamanı, əlbəttə ki, siyasi məsələlər də müzakirə oluna bilər", - deyə Trend -a İran üzrə alman ekspert Yoxannes Raysner (Johannes Reissner) bildirib.

Almaniyanın keçmiş kansleri Qerxard Şreder (Gerhard Schroeder) fevralda İrana qeyri-rəsmi səfər etməyi planlaşdırıb. İRNA agentliyinin verdiyi informasiyaya görə, onun səfəri zamanı İranın nüvə proqramının müzakirəsi gözlənilir.

Hazırkı federal kansler Anqela Merkel 1998-2005-ci illər dövründə Almaniyanın kansler postunu tutan Qerxard Şrederə İranla danışıqlar aparmaq tapşırığı verib.

ABŞ və bir sıra digər ölkələr İranın nüvə proqramını inkişaf etdirərək nüvə silahı əldə edəcəyindən ehtiyatlanır, lakin İran bu ittihamları rədd edir və bu proqramın dinc mahiyyət daşıdığını, ölkənin enerji ehtiyatlarının təmin edilməsinə yönəldiyini bəyan edir. BMT Təhlükəsizlik Şurası İrana qarşı beş qətnamə qəbul edib. Onlardan üçü iqtisadi sanksiyalardan ibarət olub. Ağ Evdə hökumət dəyişikliyinədək ABŞ-da nüvə probleminin hərbi yolla həll variantı qüvvədə olub, eyni zamanda Şreder qəti olaraq buna qarşı çıxış edirdi.

Müşahidəçilərin rəyinə görə, qeyri-rəsmi səfər çərçivəsində nüvə proqramı müzakirə oluna bilər, lakin İranın nüvə proqramının həlli məsələsində irəliləyiş gözləməyə dəyməz.

"İranın nüvə proqramı ilə bağlı əsas danışıqları Almaniyanın rəsmi şəxsləri aparır, ona görə İranın rəsmi şəxsləri ilə gizli danışıqlar aparmağa ehtiyac yoxdur", - deyə Trend -a telefonla İranın nüvə proqramı üzrə eksperti Səid Yari bildirib.

Onun sözlərinə görə, İtaliyanın keçmiş Baş naziri Prodi də Tehrana qeyri-rəsmi səfər etmişdi və səfər zamanı İarnın nüvə proqramı və iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafı məsələləri müzakirə olunmuşdu. Buna görə Yari hesab edir ki, Şrederin səfəri zamanı bu məsələ müzakirəyə çıxarıla bilər, xüsusilə də onun kansler olan zaman İran ilə yaxşı münasibətlərini nəzərə alsaq.

İran mənşəli İran üzrə alman ekspert Cəmşid Fərruci telefonla Trend -a bildirib ki, Şrederin ABŞ-ın İraqa soxulmasına qarşı kəskin çıxışı və Məhəmməd Xatəminin idarəçiliyi dövründə İranla yaxınlığı İranın nəzərində nüfuzunu qaldırıb.

İranın Milli Maraqlarının Müdafiəsi Təşkilatının Baş katibi Yari bildirib ki, Şreder səfər zamanı İran ilə iqtisadi və ticari əlaqələri, həmçinin regional təhlükəsizliyin təmin edilməsi məsələlərini müzakirə edə bilər.

Almaniya Avropa ölkələri arasında İslam Respublikasının iri ticarət tərəfdaşı olmaqda qalır. Ötən ilin yanvar-noyabrında Almaniyadan İrana ixrac 2007-ci ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 19,5 faiz artıb.

Almaniyanın İxrac Üzərində Nəzarət İdarəsinin məlumatına görə, ötən il "ikili təyinatlı", yəni həm dinc və həm də hərbi məqsədlərlə istifadə oluna biləcək məhsulların tədarükü üzrə 39 müqavilə bağlanıb.

Almaniya Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin əməkdaşı, alman ekspert Raysner telefonla Trend -a bildirib ki, nüvə məsələsi Şrederin əsas "məqsədi" olsa da, səfərinin uğurlu olacağı barədə danışmaq çətindir, çünki onun kiminlə görüşəcəyi məlum deyil.

Lakin Almaniyanın Deutsche Welle qəzetinin fars redaksiyasının rəhbəri Fərruxi hesab edir ki, Şrederin səfərdə məqsədi - İranın nüvə proqramının inkişafını dayandırmasına əvəz olaraq bu ölkəyə münasibətdə qadağaların tətbiqinin dayandırılması barədə Qərbin müraciətini çatdırmaqdır.

Onun fikrincə, "Qərb İranla münasibətlərin bərpasında diplomatik yolun seçilməsini dəstəkləyərsə",  Almaniya nümayəndəsinin İrana rəsmi və ya qeyri-rəsmi getməsinin heç bir fərqi yoxdur.

Lakin İran öz mövqeyini dəyişməzsə, Avropa ola bilsin ki, İranın nüvə proqramının nizamlanması üzrə danışıqlar yolundan imtina etsin və Tehrana qarşı daha sərt qadağalar tətbiq etsin.

Fərruxi bildirib ki, Avropa İrana qarşı hələ bütün təzyiq vasitələrindən istifadə etməyib və ölkə danışıqlara getməsə, qadağaların tətbiqinə zərurət artacaq, nəticədə İranın ticarət sektoru zərər çəkəcək.

Almaniyanın ABŞ-a İran ilə danışıqlarda kömək etmək imkanı var, lakin bu prosesdə vasitəçilik etməyəcək.

Raysner Trend -a telefonla bildirib ki, Almaniya ABŞ-a İran ilə əlaqələrin qurulmasında yardım göstərə bilər, lakin o, iki ölkə arasında vasitəçilik etməyəcək.