Azərbaycan, Bakı, 23 yanvar /Trend/
Mənzil-tikinti koopertivinə məxsus mənzillərin üzərində mülkiyyət hüquqlarının qeydiyyatı ilə bağlı problemlər mövcuddur. Belə ki, kooperativ üzvlərinin mənzillər üzərində mülkiyyət hüquqlarının qeydiyyatı ilə bağlı Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyest Xidmətinə (DƏDRX) müraciətləri bir qayda olaraq rədd olunur.
Azərbaycan Hüquq İslahatları Mərkəzi İctimai Birliyinin həmtəsisçisi, vəkil Gülnar Qurbanova deyir ki, Mülki Məcəlləsinin 139-1.1.6-cı maddəsinə əsasən mənzil-tikinti kooperativi (MTK) binasında yaşayış (qeyri-yaşayış) sahəsinin verilməsi barədə mənzil-tikinti kooperativi üzvlərinin ümumi yığıncağının qərarı (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş pay haqqı tam ödənildikdə) daşınmaz əmlak üzərində hüquqların əmələ gəlməsinin dövlət qeydiyyatı üçün əsas hesab olunur. Bu normanın mənasından görünür ki, kooperativ üzvləri mənzillər üzərində mülkiyyət hüquqlarının qeydiyyatı ilə bağlı birbaşa Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyest Xidmətinə (DƏDRX) müraciət edə bilərlər.
Onun sözlərinə görə, belə müraciətlərə DƏDRX tərəfindən, bir qayda olaraq, imtina cavabı gəlir.
"Bu imtinalarla bağlı DƏDRX qarşı inzibati icraat qaydasında iddialar qaldırılsa belə, məhkəmə təcrübəsi onu göstərir ki, bu iddialar heç də bütün hallarda təmin edilmir. Hətta birinci instansiya məhkəmələri MTK-da olan mənzil üzərində mülkiyyət hüququnun daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində qeydə alınması, bu barədə çıxarışın verilməsi vəzifəsinin Reyest Xidmətinə həvalə edilməsi barədə qətnamələr qəbul edir. Həmin məhkəmə aktları yuxarı instansiya məhkəmələri tərəfindən bina istismara qəbul edilmədiyinə görə ləğv edilir. Məhkəmlər mövqelərini onunla əsaslandırırdılar ki, "Şəhərsalmanın əsasları haqqında" qanunun tələbinə görə, tikintinin başa çatmış hesab edilməsi üçün onun istimar üçün yararlı olub-olmaması yoxlanılmalı və yalnız bundan sonra istifadəçilərə təhvil verilməlidir. Bu il yanvarın 1-dən qüvvəyə minmiş Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinin 101.1-ci maddəsinə əsasən tikinti obyektinin istismarına icazə verilməsi tikintisi başa çatmış obyektin və ya onun bir hissəsinin şəhərsalma və tikintiyə dair normativ sənədlərin tələblərinə uyğun tikildiyinin və ondan təyinatı üzrə istifadənin mümkünlüyünün təsdiq edilməsidir", - vəkil qeyd edib.
Qurbanovanın sözlərinə görə, digər tərəfdən Mülki Məcəllənin 178.8-ci maddəsinə əsasən mənzil, bağ, qaraj və ya başqa kooperativin üzvü, pay yığımına hüququ olan digər şəxslər kooperativin verdiyi mənzil, bağ, qaraj və ya ayrı qurğu üçün pay haqqını tam verdikdə, həmin əmlaka mülkiyyət hüququ əldə edirlər. Mülki Məcəllənin 178.2-ci maddəsinin tələbinə əsasən yeni yaranmış daşınmaz əmlaka mülkiyyət hüququ onun daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində qeydə alındığı andan əmələ gəlir.
"Konstitusiya Məhkəməsinin 25 oktyabr 2010-cu il tarixli qərarına əsasən Mülki Məcəlləsinin 178.8-ci maddəsi həmin Məcəllənin 146.1-ci, 146.2-ci, 178.1-ci və 178.2-ci maddələrinin və Azərbaycan Respublikası Mənzil Məcəlləsinin 113-cü maddəsinin müddəalarına uyğun olaraq tətbiq edilməlidir. Belə ki, kooperativin üzvü və pay yığımına hüququ olan digər şəxslər kooperativin verdiyi mənzil, bağ, qaraj və ya ayrı qurğu üçün pay haqqını tam verdikdə həmin əmlaka sahiblik və istifadə etmək hüququnu, daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində qeydə alındıqdan sonra isə sərəncam vermək hüququnu əldə edirlər", - o deyib.
Vəkil qeyd edir ki, Mülki Məcəllə pay haqqını tam verən kooperativ üzvünə kooperativin verdiyi mənzildən istifadə etmək hüququnu verdiyi halda, Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsi bunu tikinti obyektinin istismarına icazə verilməsi ilə şərtləndirir.
"İlk baxışdan belə təsəvvür yarana bilər ki, bu iki norma arasında ziddiyət var. Lakin əslində Mülki Məcəllə mənzilə dair istifadə hüququnun yaranma anını müəyyən etdiyi halda, Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsi həmin hüquqdan istifadə etməyin, bir növ, qaydasını müəyyən edir. Aydın məsələdir ki, qanunverici burada vətəndaşların tikinti obyektindən təyinatı üzrə təhlükəsiz istifadə edilməsini təmin etmək məqsədi güdür. Eyni zamanda "Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında" qanuna uyğun olaraq daşınmaz əmlaka mülkiyyət və digər əşya hüquqlarının dövlət qeydiyyatı Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq daşınmaz əmlaka hüquqların əmələ gəlməsinin, məhdudlaşdırılmasının (yüklülüyünün) başqasına keçməsinin və bu hüquqlara xitam verilməsinin dövlət tərəfindən tanınması və təsdiq edilməsi barədə hüquqi aktdır. Həmin Qanunun tələbinə görə, mənzil-tikinti kooperativi binasında yaşayış sahəsinin verilməsi barədə mənzil-tikinti kooperativi üzvlərinin ümumi yığıncağının qərarı (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş pay haqqı tam ödənildikdə) daşınmaz əmlak üzərində hüquqların əmələ gəlməsinin dövlət qeydiyyatı üçün əsas hesab olunur", - Qurbanova vurğulayır.