Azərbaycan, Bakı, 14 mart /Trend, müxbir E.Tariverdiyeva/
Avropalıların nöqteyi-nəzərincə, Xəzəryanı ölkələr ərəb ölkələrindən enerji resurslarının tədarükünün təbii alternatividir. Ali İqtisadiyyat Məktəbinin professoru, Rusiyanın iqtisadiyyat nazirinin keçmiş müavini Leonid Qriqoryev belə hesab edir.
"Xəzər hövzəsi dünya əhəmiyyətli ehtiyatdır və onun enerji resurslarının Avropa və dünya bazarlarının təchizatına qoşulması istehlakçı ölkələr üçün təbii hərəkətdir", - Qriqoryev Moskvadan telefonla Trend-ə müsahibəsində bildirib.
"Greenstream" boru kəməri ilə Liviyadan Avropaya qaz tədarükü bu ölkədəki iğtişaşlar səbəbindən dayandırılıb. Neft -qaz şirkətləri Liviyadakı siyasi qarışıqlıq səbəbindən bu ölkədə öz əməliyyatlarını dayandırıblar və personalı təxliyə ediblər. Bu, qiyməti bir barel üçün 110 dolları ötən neftin qiymətlərində sıçrayışa səbəb olub. Liviyanın bütün enerjidaşıyıcılarının ixracının 70 faizə yaxını İtaliya, Almaniya, İspaniya və Fransanın payına düşür.
Liviyada vəziyyətin kəskinləşməsi Misirdə ölkə prezidenti Hüsnü Mübarəkin istefaya getməsilə nəticələnən dövlət çevrilişindən sonra baş verib. 2011-ci il fevralın 15-də Liviyada ölkənin şərqindəki Benqazi və Əl-Bayda kimi mühüm şəhərləri bürüyən kütləvi iğtişaşlar başlayıb. Fevralın 20-də hökumət əleyhinə çıxışlar Tripoliyə də çatıb.
Qriqoryevin sözlərinə görə, Liviya Avropaya ildə 10 milyard kubmetr qaz ixrac edir. Bu, o qədər də böyük həcm deyil (Aİ-nin tələbatının təxminən iki faizi). Ona görə də o, hesab edir ki, Liviyadan ixracın dayanması avropalı istehlakçılar üçün problematik deyil.
Lakin ekspertin sözlərinə görə, Əlcəzairdə potensial təhlükəli vəziyyət yaranıb. Bu isə artıq Avropaya bu ölkədən ixrac olunan ildə 50 milyard kubmetr qaz üçün təhlükədir.
Bundan başqa, Qriqoryevin sözlərinə görə, Avropanın enerji resurslarının yerdə qalan mənbələri də heç də həmişə siyasi cəhətdən sabit deyil, onlar mürəkkəb tranzit yollarına malidirlər və çox uzaqda yerləşirlər. Daha dolğrusu, mənbələrin şaxələndirilməsi heç də həmişə Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin etmir. Ekspert hesab edir ki, bu, Şimali Afrikaya və Yaxın Şərqə də aiddir.
"Bu şəraitlərdə Avropaya enerji resurslarının tədarükçüsü kimi Xəzər regionunun rolu şübhəsiz, artır. Bu mənada qaz mövzusunu siyasətsizləşdirməyin və tədarükçülər üçün rahat iş cədvəlini razılaşdırmağın vaxtıdır. Çünki əgər ərəb ölkələrindən uzunmüddətli tədarüklər siyasi problemlərə görə çətinləşirsə, bu zaman Xəzər regionu ölkələri çox sabit və davamlıdır", - Qriroyev bildirib.
Bununla yanaşı, ekspertin sözlərinə görə, Avropa üçün tələb olunan qazın miqdarı sual olaraq qalır. Bu gün Avropada qaz azlığı yoxdur.
O, hesab edir ki, Şimal dənizində hasilatın azalması ilə qaza, eləcə də idxala tələbat artacaq.
"Bu vəziyyətdə gətirilən təbii qaz Avropa üçün vacib enerjidaşıyıcı olacaq və böhrandan sonra ona, xüsusən də idxala olan tələb bərpa edilməyə başlayacaq. Rusiya, buna əsaslanaraq, qazın istehlakının artması ümidi ilə tranzit və istehsal güclərini yaradır", - Qriqoryev bildirib.