Azərbaycan, Bakı, 28 iyul /Trend, müxbir D. Xatınoğlu/
"İslami" (İran-İraq-Suriya) qaz kəmərinin çəkilişinə 800 milyon dollar məbləğində sərmayə yatırmağa hazır olduğunu bildirən xarici şirkətlər artıq iki aydır ki, geri çəkiliblər. Bunu Trend-ə Avropa İttifaqının iqtisadi müşaviri Mehrdad Emadi bildirib.
İyulun 25-də İran, Suriya və İraq arasında İranın Pars xüsusi iqtisadi enerji zonasından (Pars Special Economic Energy Zone -PSEEZ) çəkiləcək, 10 milyard dollara başa gələcək qaz kəmərinin tikintisi üzrə müqavilə imzalanıb. 5600 kilometr uzunluğunda olan bu qaz kəmərinin gücü sutkada 110 milyon kubmetrdir. İran bildirib ki, bu kəmər vasitəsilə Avropaya da qaz nəql edəcək.
İranın neft nazirinin müavini Cavad Ouji (Javad Owji) jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, İran sutkada 600 milyon kubmetr qaz hasil edir və 2012-ci ildə ölkənin qaz istehsalı sutkada 1,2 milyard kubmetrə çatacaq.
Onun sözlərinə görə, indiyədək 6 avropalı sərmayədar bu layihəyə investisiya yatırmaq üçün hazır olduğunu bildirib. "İslami" qaz kəmərinin inşasının 2014-cu ildə başa çatacağı gözlənilir.
İran iddia edir ki, 2014-cu ilədək ixrac üçün sutkada 250 milyon kubmetr qaza malik olacaq.
İran 2010-cu ildə 138,5 milyard kubmetr qaz istehsal edib və bu ölkənin qaz istehlakı həmin il 136,5 milyard kubmetr təşkil edib.
Emadi Londondan telefonla Trend-ə bildirib ki, Qərbi Avropadan iki və Şərqi Asiyadan bir şirkət "İslami" qaz kəmərinin İraq hissəsinin inşasına birlikdə 800 milyon dollar sərmayə yatırmağa hazır olduqlarını bildirmişdilər. Lakin iki ay bundan əvvəl Aİ rəhbərliyindən və ABŞ Xəzinədarlıq İdarəsindən bu şirkətlərlə əlaqə saxlanıldı və onlara xəbərdarlıq edildi ki, İranın layihələrinə 10 milyon dollardan artıq sərmayə yatıran şirkətlər sanksiyalara məruz qala bilərlər. "Beləliklə, həmin üç şirkət İran-İraq-Suriya qaz kəmərinin çəkilişinə sərmayə yatırmaqdan imtina etdi", - Emadi bildirib.
Onun sözlərinə görə, iki ay yarım bundan əvvəl İranın Neft Nazirliyinin nümayəndə heyəti həmin üç şirkət ilə "İslami" qaz kəmərinə sərmayə yatırılması məsələsini müzakirə edib.
Emadi şirkətlərin adını açıqlamaqdan imtina edib və bildirib ki, artıq heç bir xarici şirkət "İslami" qaz kəmərinin çəkilişində iştirak etməyəcək.
Keçən ilin oktyabr ayında Avropa İttifaqı İrana qarşı yeni sanksiyalar tətbiq edib.
Konqresin ötənilki qərarına görə, ABŞ İranın enerji sahəsinə 20 milyon dollardan artıq sərmayə yatıran şirkətləri "qara siyahı"ya salır. Buna görə Qərbin böyük enerji şirkətləri, o cümlədən "Total", "Stat Oil", "Royal Duch Shell", "Eni" və digər şirkətlər İranda fəaliyyətini dayandırıb.
Emadi bildirib ki, hazırda İrana qarşı sanksiyalar daha da şiddətləndirilib və İran layihələrinə 10 milyon dollardan artıq investisiya qoyan şirkətlər sanksiyaya məruz qala bilərlər.
İranın nüvə proqramının dayandırılması üçün BMT Təhlükəsizlik Şurası indiyədək bu ölkəyə qarşı dörd dövr iqtisadi sanksiyalar tətbiq edib. ABŞ və Avropa ölkələri də İrana qarşı əlavə olaraq birbaşa sanksiyalar tətbiq ediblər. Qərb İranın nüvə silahı istehsal etmək niyyətində olmasından şübhələnir, İran isə iddia edir ki, nüvə proqramı sülhyönlüdür.