Bakı. Trend:
COP29 çərçivəsində "Şəhər nəqliyyatının yaşıllaşdırılması" mövzusunda yüksək səviyyəli dəyirmi masa keçirilib.
Trend xəbər verir ki, Azərbaycanın rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat naziri Rəşad Nəbiyev tədbirdə çıxış edərək bildirib ki, davamlı ekosistem yaratmaq məqsədilə Azərbaycan 2030-cu ilə qədər istixana qazı emissiyalarını 35 faiz azaltmaq öhdəliyi götürüb.
"Bu öhdəlik çərçivəsində Azərbaycan hökuməti mobilliyin transformasiyası üçün plan hazırlayıb. İlk növbədə, biz Bakı şəhərində avtomobillə fərdi səfərlərin sayını 40 faiz azaltmağa çalışırıq.
Eyni zamanda, əhalinin 90 faizinin ictimai nəqliyyatdan istifadə imkanını təmin etməyi planlaşdırırıq. Bundan əlavə, mikromobillik üçün infrastruktur yaratmaq niyyətindəyik ki, bu da 100 kilometrdən çox velosiped və skuterlər üçün yolları əhatə edəcək. Məqsədimiz, Bakıda hər hansı bir nöqtəyə çatmaq üçün vaxtın 20 dəqiqədən çox olmamasıdır. Bu proqram metro, dəmir yolu və avtobus sistemlərinin təkmilləşdirilməsi, mikromobilliyin inkişafı, parklanma zonalarının yaradılması, ictimai nəqliyyat üçün xüsusi zolaqların təşkil edilməsi və avtobus şəbəkəsinin optimallaşdırılması da daxil olmaqla 60-dan çox təşəbbüsü əhatə edir", - deyə o vurğulayıb.
Nazir əlavə edib ki, Azərbaycan mövcud avtobus parkını genişləndirməyi və 2030-cu ilə qədər tamamilə elektrikləşdirməyi planlaşdırır.
"Azərbaycan mövcud avtobus parkını genişləndirməyi və 2030-cu ilə qədər tamamilə elektrikləşdirməyi planlaşdırır. Hərəkətlilik proqramı çərçivəsində bir neçə mərkəzi küçə avtomobillər üçün bağlanaraq yalnız piyadaların istifadəsinə verilib. Bundan əlavə, son illərdə hökumət ekoloji cəhətdən təhlükəsiz nəqliyyat vasitələrinin istifadəsini stimullaşdırmaq üçün ƏDV və gömrük rüsumlarından azadolma kimi tədbirlər tətbiq edib. Bu intensiv stimullar idxal olunan nəqliyyat vasitələri arasında elektrik və hibrid avtomobillərin payını demək olar ki, iki dəfə artıraraq, ümumi göstəricini 10,5 faizdən 20 faizə yaxınlaşdırıb", - deyə o bildirib.
Daha sonra Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının İqtisadi siyasət və sənaye məsələləri şöbəsinin baş məsləhətçisi Gülnaz Cavadova çıxış edərək bildirib ki, son üç ildə Azərbaycanda elektrik avtomobillərinin idxalı təxminən 33 dəfə artıb.
"Azərbaycanda elektrik avtomobillərinin idxalı əhəmiyyətli dərəcədə artaraq, son üç ildə 160 avtomobildən 5 min avtomobildən çox səviyyəyə çatıb ki, bu da təxminən 33 dəfə artım deməkdir.
Başqa bir mühüm nailiyyət idxal olunan avtomobillər bazarında elektrik avtomobillərinin payının artmasıdır. Bu pay 0,22 faizdən 4,37 faizə yüksəlib ki, bu da ekoloji təmiz nəqliyyata keçidin əhəmiyyətli bir dönüş nöqtəsi olduğunu göstərir", - deyə o əlavə edib.
Əlavə olaraq Türkiyənin nəqliyyat və infrastruktur naziri Abdulkadir Uraloğlu bildirib ki, Türkiyə elektrik nəqliyyat vasitələrinin yayılmasını təşviq etmək üçün əhəmiyyətli sərmayələr və stimullaşdırıcı tədbirlər tətbiq edir.
"Türkiyə elektrik nəqliyyat vasitələrinin yayılmasını təşviq etmək üçün əhəmiyyətli sərmayələr və stimullaşdırıcı tədbirlər tətbiq edir. Xüsusilə, biz yerli istehsal olan "TOGG" elektrik avtomobilini hazırlamışıq və bu avtomobilləri artıq yollarımızda daha tez-tez görmək mümkündür. Bundan əlavə, şəhərlərimizdə elektrik avtobuslarının sayını sürətlə artırırıq və Nazirlik əhalinin yeni nəqliyyat vərdişləri formalaşdırması üçün lazımi dəstəyi təmin edir",- o qeyd edib.
Öz növbəsində Çilinin nəqliyyat və telekommunikasiya naziri Xuan Karlos Munyos deyib ki, nəqliyyat Paris Sazişi məqsədlərinə nail olmaq səylərində əsas sektordur:
"Gələn Milli Səviyyədə Müəyyən Olunmuş Töhfələrin (NDC) növbəti raundu 2025-ci ilin fevralına qədər təqdim olunmalıdır. Bu töhfələr iqlim dəyişikliyinin təsirini azaltmaq və Paris Sazişi məqsədlərinə nail olmaq üzrə kollektiv öhdəliyimizi ifadə edir. Hamımızın yaxşı başa düşdüyümüz kimi, nəqliyyat bu səylərdə əsas sektordur. Bu sektor enerjiyə bağlı CO2 emissiyalarının 23 faizini təşkil edərək qlobal istixana qazı emissiyalarına əhəmiyyətli töhfə verir".
Daha sonra BMT-nin yaşayış məntəqələri Proqramının (un-Habitat) icraçı direktoru Anaklaudiya Rossbax deyib ki, şəhər nəqliyyatı daha ekoloji və əlçatan olmalıdır.
O vurğulayıb ki, nəqliyyat bu gün dünyada ən sürətlə artan emissiya mənbələrindən biridir və qətiyyətli tədbirlər görülməsə, bu tendensiya davam edəcək. 2050-ci ilə qədər nəqliyyat fəaliyyətinin ikiqat artacağı gözlənilir.
"Şəhərsalma tərəfdarı və UN-Habitat-ın icraçı direktoru olaraq əminəm ki, bu məsələnin həlli şəhərlərimizin transformasiyasında yatır", - deyə o əlavə edib.
Daha sonra Beynəlxalq Avtomobil Nəqliyyatı İttifaqının (IRU) Baş katibi Umberto de Pretto vurğulayıb ki, karbon neytrallığına nail olmaq üçün dərhal həyata keçirilə biləcək effektivliyi artıran tədbirlər tətbiq olunmalıdır.
"Əsas olan praqmatizm və hərəkətdir. 2050-ci ilə qədər karbon neytrallığına nail olmaq yolumuz bir marafondur, sprint deyil, və bu gün başlanmalıdır. Vacib olan dərhal həyata keçirilə biləcək effektivliyi artıran tədbirlərdir.
Məsələn, COP29-dan əvvəl biz FIA ilə birlikdə 5 min avtobus, marşrut və taksi sürücüsünə karbon emissiyalarını 15 faiz azaltmaq üçün təlim keçdik. Bu, 2050-ci ilə qədər gözləmək əvəzinə indi necə hərəkət etməyin bir nümunəsidir. Özümüzə sual verməliyik: bu gün nə edə bilərik? Məsələn, şəhərlərdə avtobusların üzərində tez-tez yazılır ki, bir avtobus 30 avtomobili əvəz edir. Necə edə bilərik ki, avtobuslar və marşrutlar o qədər rahat və cəlbedici olsun ki, insanlar kütləvi şəkildə onlara keçsinlər? Üstəlik, onlar hər sərnişin-kilometrə görə karbon emissiyalarını 81 faiz azaldır və ən təhlükəsiz nəqliyyat növüdür", - deyə o bildirib.
Qeyd edək ki, noyabrın 11-də BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) açılışı olub.
COP29 çərçivəsində ən yüksək səviyyəli tədbir – Dünya Liderlərinin İqlim Fəaliyyəti Sammiti noyabrın 12-13-də təşkil olunub.
Noyabrın 22-dək Bakı Stadionunda keçiriləcək COP29 Azərbaycanın bu günədək təşkil etdiyi ən nəhəng tədbirdir və regionda ilk dəfə Azərbaycanda baş tutur.
COP29-dan əsas gözlənti iqlim maliyyəsi ilə bağlı ədalətli və ambisiyalı Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfinin (NCQG) razılaşdırılmasından ibarətdir.
COP29 Sədrliyi tərəfindən iqlim fəaliyyəti ilə dayanıqlı inkişaf məqsədləri arasında əlaqəni ehtiva edən, yaşıl enerji dəhlizləri, yaşıl enerji saxlancları, iqlim dayanıqlılığı üçün harmoniya, təmiz hidrogen, orqanik tullantılarda metanın azaldılması, yaşıl rəqəmsal fəaliyyət və digər mövzuları əhatə edən 14 təşəbbüs irəli sürülüb.
İqlim maliyyəsinin yaradılması fəaliyyət üçün şərait yaradan əsas prioritet olmaqla yanaşı, hamını bir araya gətirməklə 1,5°C öhdəliyinin yerinə yetirilməsinə töhfə verəcək.
