Azərbaycan, Bakı, 8 dekabr /Trend, müxbir H.Vəliyev/
CDMA standartları ilə çalışan telefonlar IMEI-şifrələrin qeydiyyatı sisteminə qoşulacaqlar. Bu barədə çərşənbə axşamı Trend-ə "Rcom" şirkətinin rəhbəri Seymur Məmmədov məlumat verib.
Azərbaycanın sistem inteqratoru funksiyasını yerinə yetirən "Rcom" şirkəti sistemin texniki qurulması ilə məşğul olur.
Bu rabitə standartlarını dəstəkləyən telefonların qeydiyyatı GSM şəbəkəsində işləyən qurğuların geniş əhatəsindən sonra həyata keçiriləcək.
"CDMA-telefonların IMEI-şifrələrin məlumat bazasında qeydiyyatı o qədər də çətin deyil. Lakin bu gün başlıca məsələ GSM-оperatorlar şəbəkəsində çalışan telefonları tam əhatə etməsidir. Bundan sonra CDMA standartlarına malik aparatların məlumat bazasında qeydiyyatının imkanlarının öyrənilməsinə mərhələli şəkildə başlamaq lazımdır", - Məmmədov bildirib.
Məmmədovun fikrincə, CDMA-telefonların IMEI-şifrələrin məlumat bazasında qeydiyyatı məsələsində ikinci dərəcəli amillərdən biri GSM abunəçiləri ilə müqayisədə bu rabitə standartının abunəçilərinin sayının az olmasıdır. Buna baxmayaraq, zərurət yaranarsa, bu qurğular sistemə qoşulacaq.
Bu gün layihə çərçivəsində iki IMEI-şifrənin verildiyi telefonların məlumat bazasının reyestrinə salınması mexanizmi hazırlanıb. "Rcom" rəhbərinin sözlərinə görə, bu qurğular modelə uyğun qeydiyyatdan keçiriləcək.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda IMEI-şifrələrin qeydiyyatı sisteminin tətbiqi üçün əsas kimi Türkiyənin təcrübəsi götürülüb və azərbaycanlı mütəxəssislər həmin sistemlə ətraflı tanış ediliblər.
Türkiyədə IMEI-şifrələrin qeydiyyatı sistemi dörd ay ərzində istismara verilib. Layihə iştirakçılarının bəyan etdikləri kimi, üç ay ərzində telefon aparatlarının oğurlanması 90 faiz azalıb.
Sistem oğurlanmış telefonun abunəçinin ərizəsindən sonra məsafədən şəbəkədən ayrılmasına və telefonun oğurlanmış və ya qeyri-leqal olması haqqında faktın təsdiqlənməsinə imkan verir.
Türkiyənin hər üç operatorunda Ankarada yerləşən mərkəzlə birləşdirilmiş vahid sistem quraşdırılıb. İqtisadi baxımdan bu, sərfəlidir. Çünki operatorlara sistemin ayrıca alınmasına vəsait sərf etmək lazım gəlmir. Analoji şəkildə sistemin proqram hissəsi Azərbaycanda da quraşdırılır. Məlumat bazasının əsas mərkəzi Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyində yerləşəcək.
Məlumat bazası Azərbaycan ərazisinə gətirilən mobil telefonların ІМЕІ-şifrələri hesabına doldurulacaq. Qeydiyyat həm gömrük orqanları vasitəsilə, həm də operatorun şəbəkəyə qoşulması ilə həyata keçiriləcək.
Mobil telefonların ІМЕІ-şifrələrinin qeydiyyatı sisteminin işə salınması layihəsini nizamlayan rəsmi sənəd hazır olduqdan sonra sistem də istismara hazır olacaq. Mobil rabitə operatorları öz infrastrukturlarını qeydiyyat sisteminin tələblərinə uyğun hazırlamalıdırlar.
Məmmədovun bundan əvvəl dediyi kimi, sistemin tətbiqi operatorlardan əhəmiyyətli sərmayələrin qoyulmasını tələb etmir. Lakin operator qeydiyyat sisteminin işi ilə eyni işi görəcək paralel sistemə malik olmaq istəyərsə, o zaman əlavə avadanlıqların alınması lazım gələcək.
Bu gün layihə üzrə yeni sənədə Azərbaycanın nazirlik və idarələrində baxılır. Bununla paralel olaraq layihənin həyata keçirilməsi üçün tətbiq olunacaq qaydalar da hazırlanır. Həmin sənədə də diqqətlə baxılacaq, orada qeydiyyat sisteminin işə salınması layihəsində nəzərdə tutulan bütün aspektlər öz əksini tapacaq.
Məlumat bazasının formalaşdırılmasından sonra mobil telefon bazarının vəziyyəti barədə (bazarın həcmi, leqal və qeyri-leqal məhsulların miqdarı) təsəvvürə malik olmaq mümkün olacaq. Yeni sistem telefonların oğurlanması ilə effektiv mübarizə aparmağa da imkan verəcək. IMEI-şifrələrin qeydiyyatının hüquqi bazasının qüvvəyə minməsindən sonra mobil telefonlar proqram təminatı aparatına qoşulacaqlar ki, bu da oğurlanan və Azərbaycana qeyri-leqal şəkildə gətirilən telefonları söndürməyə imkan verəcək.
Sistemin istismarına başlanmasına gəldikdə, bu, nikbin proqnozlara görə 2011-ci ilin martında, bədbin proqnozlara görə isə birinci yarım ilin sonlarında mümkün olacaq. Hər şey rabitə operatorlarının hazırlığından asılı olacaq.