Azərbaycan, Bakı, 18 iyul/ Trend , müxbir A.Bədəlova/ Total neft şirkətinin İranda fəaliyyətini dayandırması islam respublikasına təzyiqin göstərilməsində Fransanın Amerika Birləşmiş Ştatlarına mənəvi dəstəyidir. Vaşinqtonda Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzində (CSİS) Yaxın Şərq proqramı üzrə baş tədqiqatçı Etan Çorin (Ethan Chorin) belə hesab edir.
"Total-ın gedişi ABŞ-ın və Avropanın İranı uranın zənginləşdirilməsindən imtina etməyə məcbur etmək məqsədilə ona göstərdiyi təzyiqə mənəvi dəstəkdir", - Çorin cümə günü elektron poçtla Trend -a bildirib.
Onun sözlərinə görə Total-ın İran iqtisadiyyatından çıxması rəmzi vacibliyə malikdir. Belə ki, bununla şirkət Qərbi Avropanın neft şirkətlərinin islam respublikasından rəsmi çıxışını başa çatdırır.
Cümə axşamı Total-ın rəsmi nümayəndəsi Parisdən telefonla Trend -a bildirib ki, şirkət İrandakı "işlərini yalnız müvəqqəti dondurub" və İran əvvəlki kimi Fransa şirkəti üçün strateji baxımdan vacib ölkədir. Total İranda "Cənubi Pars" yatağında fəaliyyətini dayandırmasının əsas səbəbi kimi regiondakı qeyri-sabit geosiyasi vəziyyəti göstərir və bu vəziyyət "ölkəyə yeni sərmayələr yatırmağa imkan vermir". Əvvəllər İngiltərə-Hollandiya şirkəti RD/Shell və İspaniyanın Repsol şirkəti İranın nəhəng "Cənubi Pars" qaz-kondensat yatağının "13-cü faza"sının işlənilməsində iştirakdan imtina ediblər.
Çorin hesab edir ki, İrana qarşı möcvud sanksiyaların əcnəbi şirkətlərin islam respublikasında işləmək arzusuna ciddi təzyiqini qiymətləndirməmək olmaz.
ABŞ İrana qarşı iqtisadi və maliyyə sanksiyalarının sərtləşdirilməsi üzrə cəhdlərini dayandırmır. ABŞ Konqresinin banklar, mənzil tikintisi və şəhərlərin problemləri üzrə Senat komitəsi ABŞ-da mövcud qaydaları pozaraq İrana texnologiya və mal tədarükündə şübhəli bilinən ölkələrə qarşı cəza tədbirləri nəzərdə tutan qanun layihəsini təqdir edib. Bundan əlavə, İran Mərkəzi Bankını terrorizmi dəstəkləyən təsisatlar sırasına daxil etmək barədə təkliflər səsləndirilib. Bundan əlavə, The Financial Times yazır ki, Fransa və Böyük Britaniyanın Tehrandakı səfirlikləri ölkə ilə ticarət münasibətlərinin azalması ilə əlaqədar öz ticarət departamentlərinin fəaliyyətini kəskin azaldıblar. Britaniya isə demək olar ki, departamentin ticarət fəaliyyətini dayandırıb.
Çorinin sözlərinə görə, əməli baxımdan Fransa şirkətinin getməsi qismən böyük əhəmiyyət daşımır.
"Texnologiya və kapital itkisinin [qərb şirkətlərinin "Cənubi Pars"da işləməkdən imtina etməsi] yalnız bir neçə il ötdükdən sonra hiss ediləcək. Digər tərəfdən, hazırki dəyişkən mühit şəraitində mövcud müqavilələrin əvəzlənməsi üçün rəqabət çatışmazlığı olmayacaq", - Çorin bildirib.
Total-ın bəyanatından bir neçə gün sonra Rusiya inhisarçısı "Qazprom" və İranın Milli Neft Şirkəti (NİOC) neft-qaz sahəsində neft və qazın hasilatı və nəqlini əhatə edən əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu imzalayıblar. Fars körfəzinin bir sıra ərəb şirkətləri bir müddət əvvəl İran qazının alınması və işlənilməsi barədə də sazişlər imzalayıblar.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]