...

İran və ərəb ölkələri arasındakı gərginliyin həllində Türkiyənin vasitəçiliyi müsbət nəticə verə bilər

Siyasət Materials 5 May 2011 19:22 (UTC +04:00)
Bəhreyndə baş vermiş hadisələrdən sonra İran və ərəb ölkələri arasında yaranmış gərginliyin diplomatik həllində Türkiyənin vasitəçiliyi Qətərlə müqayisədə daha təsiredici ola bilər.

Azərbaycan, Bakı, 5 may /Trend, müxbir T.Cəfərov/

Bəhreyndə baş vermiş hadisələrdən sonra İran və ərəb ölkələri arasında yaranmış gərginliyin diplomatik həllində Türkiyənin vasitəçiliyi Qətərlə müqayisədə daha təsiredici ola bilər.

Siyasi elmlər doktoru və beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Davud Hermides Bavəndin fikrincə, Qətər müstəqil siyasət yürütməyə çalışır və Fars Körfəzi Əməkdaşlıq Şurasının üzvüdür. Lakin Türkiyənin regionda böyük nüfuzu var, bu baxımdan İran və ərəb ölkələri arasındakı gərginliyin aradan qaldırılmasında Türkiyənin vasitəçilik etmək şansı daha çoxdur.

İranın xarici işlər naziri Əli Əkbər Salehi mayın 4-də Omana səfər edib. IRNA dövlət agentliyinin məlumatına əsasən, Salehi mayın 5-də isə Omandan Türkiyəyə səfər edəcək. Mayın 2-də İranın xarici işlər naziri Qətərə səfər etmişdi. Salehinin bu səfərlərdə məqsədi regionda baş verən hadisələr və ikitərəfli əlaqələrin inkişafı ilə bağlı müzakirələr aparmaq olsa da, ekspertlər hesab edirlər ki, Salehi həm də Bəhreyndə baş vermiş hadisələrdən sonra İran və ərəb ölkələri arasında yaranmış gərginliyin həlli istiqamətində Türkiyə və Qətərin vasitəçilik etməsi məsələsini bu ölkələrin rəsmiləri ilə müzakirə edir.

Bəhreyndə hökumətə qarşı mitinqlər başladıqdan sonra bir neçə ölkə, o cümlədən Səudiyyə Ərəbistanı Bəhreynə yüzlərlə hərbçi göndərib. Bir çox ərəb ölkələri əhalisinin əksəriyyətinin şiə olduğu Bəhreyndə baş verən hadisələrdə İranın müdaxiləsi olduğunu bildirirlər. İran isə Səudiyyə Ərəbistanını Bəhreynin daxili işlərinə müdaxilədə günahlandırır. Bu məsələ İran ilə Bəhreyn və Səudiyyə Ərəbistanı arasında diplomatik əlaqələrdə gərginliyə səbəb olub.

"Türkiyə son illər ərzində regionda baş verən proseslərdə vasitəçilik missiyasını dəfələrlə həyata keçirib. Əlbəttə, Türkiyənin regionda nüfuzu Qətərdən daha çoxdur və bu baxımdan daha çox təsiredici missiyanı həyata keçirə bilər", - Bavənd telefonda Tehrandan Trend-ə deyib.

Türkiyə-Asiya Araşdırmalar Mərkəzinin (TASAM) direktoru Hilmi Özev isə düşünür ki, Türkiyə İran və Qərb ölkələri arasında vasitəçilikdə təsiredici gücə malikdir, lakin İran və ərəb ölkələri arasında yaranmış gərginliyin aradan qaldırılmasında Qətər daha çox təsiredici vasitəçilik missiyası həyata keçirə bilər.

"Türkiyə daha çox İran ilə Qərb ölkələri arasında vasitəçilikdə uğur qazanacaq. Fars Körfəzi Əməkdaşlıq Şurasına üzv ölkələrlə İran arasında yaşanan gərginliyin həllində Qətərin rolu Türkiyədən daha çox ola bilər", - Özev Trend-ə bildirib.

Türkiyə ötən il İran və 5+1 ölkələri (BMT Təhlükəsizlik Şurasının beş daimi üzvü - Böyük Britaniya, Çin, Rusiya, ABŞ, Fransa + Almaniya) arasında İranın nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlarda vasitəçilik edib. Ötən ilin sonunda İran və 5+1 ölkələrinin görüşü Türkiyədə keçirildi. Bundan başqa, 2010-cu il mayın 17-də İran, Türkiyə və Braziliya arasında uran mübadiləsi ilə bağlı üçtərəfli danışıqlar olub. Bu ölkələrin xarici işlər nazirləri Tehran elmi-tədqiqat reaktoru üçün az zənginləşdirilmiş uranın yüksək zənginləşdirilmiş yanacaqla mübadiləsi üzrə Tehran Bəyannaməsi layihəsini imzalayıblar. Sənədə əsasən, mübadilə Türkiyə ərazisində həyata keçirilməli idi.

Özevin fikrincə, Türkiyə Qətəri regiondakı problemlərin həllində özünə rəqib yox, əməkdaş kimi görür.

"Qətər Fars Körfəzi Əməkdaşlıq Şurasına üzv olan ərəb ölkələri ilə qonşudur, bu ölkələrlə daha çox iqtisadi və siyasi əməkdaşlığı var. İran və ərəb ölkələri arasındakı gərginliyin həllində Türkiyə və Qətər bir-birilərinə əməkdaş kimi yardım edə bilərlər", - Özev bildirib.

Yaxın Şərq məsələləri üzrə ekspert Vael Mirzə də Əbu-Dabidən Trend-ə açıqlamasında hesab edir ki, Türkiyə İranla bəzi ərəb ölkələri arasındakı gərginliyi həll etməkdə cox əhəmiyyətli rol oynaya bilər, lakin Türkiyəni məşğul edən daha əhəmiyyətli prioritet məsələlər var.

Onun fikrincə, iğtişaşlar və inqilabların baş verdiyi ərəb ölkələri Türkiyəni daha çox məşğul edib, bu səbəbdən Türkiyə İran və Fars Körfəzi Əməkdaşlıq Şurasına üzv ölkələr arasındakı gərginliyin həllində vasitəçiliyi öz üzərinə götürməyəcək.

Xəbər lenti

Xəbər lenti