Bakı. Trend:
“Sibur”, “Metalloinvest” və digər iştirakçılar iqlim layihələrinin həyata keçirilməsi təcrübələrini paylaşacaq.
Bu həftə başlayan BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) qarşıdakı beş ildə istixana qazı emissiyalarını azaltmaq üçün milli hədəfləri müəyyənləşdirmək məqsədilə təxminən 200 ölkənin səylərini əlaqələndirməyə yönəlib. Bununla yanaşı, inkişaf etməkdə olan ölkələrin aşağı karbonlu enerjiyə keçidi və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşması üçün maliyyə dəstəyinin təmin olunması məsələsi də diqqət mərkəzindədir. Bu ilki konfrans ilk dəfə olaraq keçmiş Sovet ölkəsi Azərbaycanda keçirilir.
Əsasən neft istehsal edən ölkə kimi tanınan Azərbaycan, bu sahədə dünya liderləri, o cümlədən Masdar (BƏƏ), ACWA Power (Səudiyyə Ərəbistanı) və Fortescue Future Industries (Avstraliya) ilə əməkdaşlıq edərək bərpa olunan enerji sahəsini inkişaf etdirir. Ölkə 2030-cu ilə qədər istixana qazı emissiyalarını 35% azaltmağı öhdəsinə götürüb. Azərbaycanın ən böyük elektrik istehsalçısı olan Azərenerji, yeddi kiçik su elektrik stansiyasının istifadəyə verilməsindən yaranan karbon vahidlərini iki beynəlxalq karbon təmizləmə proqramı vasitəsilə sertifikatlaşdırmağı planlaşdırır: Global Carbon Council” (Qətər) və Gold Standard (İsveçrə).
İqlim gündəliyinin həyata keçirilməsi baxımından regionda ən çox irəliləyiş əldə etmiş Rusiya, COP29 biznes proqramı çərçivəsində öz pavilyonunu açıb. Burada Rusiya şirkətləri iqlim layihələrinin həyata keçirilməsi təcrübələrini digər konfrans iştirakçıları ilə bölüşürlər. Geosiyasi çətinliklərlə üzləşməsinə baxmayaraq, Rusiya karbon emissiyalarını azaltmaq öhdəliyinə sadiq qalır.
Rusiyanın ən böyük polimer və rezin istehsalçısı olan SİBUR, karbon emissiyalarını azaltmaq üçün zavodlarını fəal şəkildə modernləşdirir. Şirkət, son 10 il ərzində emissiyalarını ümumilikdə 10,8 milyon ton CO2 ekvivalentində azaltmaqla nəticələnən səkkiz iqlim layihəsini artıq tamamlayıb. Bu təşəbbüslər həm Rusiya, həm də beynəlxalq bazarlarda satıla bilən 3,3 milyon tondan çox sertifikatlaşdırılmış karbon krediti yaratmışdır.
Bu günə qədər SİBUR azı 15 karbon krediti əməliyyatı həyata keçirib və bununla müştəriləri və tərəfdaşlarına öz əməliyyatlarının, məhsullarının və ya tədbirlərinin karbon izini azaltmaq və ya tam kompensasiya etmək imkanı yaradıb. Rusiya şirkətləri, Paris Sazişinin 6-cı maddəsinə uyğun olaraq, sərhədlərarası karbon kreditlərinin ticarətinin əhəmiyyətini vurğulayıblar. Qlobal istiləşmənin qarşısını almaq üçün birgə səylər vacibdir və sərhədlərarası karbon krediti ticarəti müxtəlif ölkələrin karbon bazarlarını birləşdirəcək.
2022-ci ildə Rusiya karbon vahidləri reyestrini yaratdı və burada artıq 40-dan çox layihə qeydiyyata alınıb. Keçən ay reyestr ilk beynəlxalq əməliyyatını həyata keçirdi.
Çinlə həmsərhəd olan Rusiyanın Zabaykalye diyarında Udokan mis yatağının işlənməsi ilə məşğul olan “Udokan Copper” mədən şirkəti 2035-ci ilə qədər istehsal müəssisələrində karbonun intensivliyini 75 faizə qədər azaltmağı planlaşdırır. Bu məqsədə çatmaq üçün şirkət keçən il enerji istehsalçısı RusHydro-dan karbon krediti alıb.
Rusiyanın ən böyük dəmir filizi istehsalçısı olan Metalloinvest, yalnız öz karbon izini azaltmaq üçün iddialı hədəflər müəyyən etməklə qalmır, eyni zamanda tərəfdaşlarının da eyni məqsədə çatmalarına kömək edir. Şirkət, asanlıqla daşınabilən briketlər şəklində birbaşa azaldılmış dəmir (DRI) istehsal edir. Bu, yaşıl polad istehsalı üçün ən yaxşı xammaldır. Elektrik sobasında polad istehsalında isti briketlənmiş dəmirin istifadəsi, ənənəvi proses olan yüngül soba və oksigen konvertöründən istifadə ilə müqayisədə istixana qazı emissiyalarını təxminən üçdə bir nisbətində azaldır.
Rusiya, Çin və Qazaxıstan kimi, 2060-cı ilə qədər sıfır karbon emissiyasına çatmağı hədəfləyir. Ölkə, hidro və nüvə enerjisi daxil olmaqla, alternativ enerji mənbələrini fəal şəkildə inkişaf etdirir. Lakin bu məqsədə çatmaqda özəl sənaye şirkətlərinin rolu mühüm olacaq, çünki onlar beynəlxalq bazarlarda rəqabət aparır və istehlakçılar arasında getdikcə daha çox tələb görən aşağı karbon izi olan məhsullar təqdim edirlər.