Azərbaycan, Bakı, 19 may /Trend, müxbir A.Axundov/
Azərbaycanda sığortanın icbari növlərinin tətbiqi əhalinin sığortaya inamını artırır. Azərbaycan Sığortaçılar Assosiasiyasının (ASA) icraçı direktoru Azər Əliyev hesab edir.
"İcbari növlər iki əsas məqsədi güdür: ümumilikdə sosial təhlükəsizliyi təmin etmək və əhalini sığorta prosesinə kütləvi şəkildə cəlb etmək. Əvvəllər şəxs ümumiyyətlə sığorta haqqında fikirləşmirdisə, indi bilir ki, sığortanın icbari növü üzrə sığortalanıb və işdə onun başına nə isə gəlsə, o, kompensasiya alacaq", - Trend-ə Əliyev bildirib.
Onun sözlərinə görə, şəxs sığorta hadisəsi ilə bağlı ödəniş alandan sonra onda sığortaya inam yaranacaq.
"Tədricən belə şəxslərin sayı artacaq", - Əliyev bildirib.
2010-cu ilin iyulunda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev "İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında" qanunu təsdiq edib. Hazırda Milli Məclisdə "Sığortanın icbari növləri haqqında" qanun layihəsi üçüncü oxunuşda müzakirə edilir.
ASA-nın icraçı direktorunun sözlərinə görə, sığortanın icbari növləri üzrə yığımların artması o demək deyil ki, onun ümumi portfeldə payı artıb, çünki o zaman könüllü sığorta da canlanacaq.
"Əlbəttə, elə an olacaq ki, yeni qanun qəbul ediləndən sonra icbari sığorta portfeldə ciddi pay sahibi olacaq. Lakin bir müddətdən sonra - indi müddəti demək çətindir - könüllü sığorta icbarinin payını üstələyəcək", - Əliyev əlavə edib.
Buna misal, istehsalatda işçilərin icbari sığortasının tətbiqidir. Bunun nəticəsində həyat sığortası üzrə sığorta haqlarının təxminən 90 faizini icbari növlər təmin edir.
"Lakin gələcəkdə bu pay azalacaq", - Əlyev hesab edir.
2010-cu ilin yekunları üzrə ölkədə fəaliyyət göstərən şirkətlərin sığorta haqları 155,59 milyon manat təşkil edib, ödənişlər isə 53,83 milyon manat məbləğində həyata keçirilib.
Hesabat dövrü ərzində sığortanın icbari növləri üzrə sığorta haqlarının ümumi həcmi 31,283 milyon manat (20,1 faiz), ödənişləri 8,56 milyon manat (15,9 faiz) təşkil edib.
2011-ci ilin yanvar-aprelində Azərbaycanın sığorta şirkətlərinin həyat sığortası üzrə sığorta haqları 10 milyon manata yaxınlaşıb (istehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta üzrə 8,7 milyon manat, həyat sığortasının könüllü sığortası üzrə 1,15 milyon manat yığılıb). Halbuki 2010-cu ilin yekunlarına dair həyat sığortası üzrə cəmi 1,457 milyon manat yığılmışdı.
Yeni qanun layihəsi icbari sığortanın dörd növünü - daşınmaz əmlakın, avtonəqliyyat vasitələri sahiblərinin məsuliyyətinin, sərnişinlərin və daşınmaz əmlakın istismarı zamanı vətəndaş məsuliyyətinin sığortalanmasını tənzimləyir.
Qanun layihəsinə əsasən, mənzilin qiymətindən asılı olmayaraq, Bakı üçün 25 min manat səviyyəsində məbləğin tətbiq edilməsi barədə qərar qəbul edilib, azadolma məbləği isə 250 manat səviyyəsində müəyyənləşdirilib. Sumqayıt, Gəncə və Naxçıvan şəhərləri üçün 200 manat azadolma məbləği ilə sığorta məbləği 20 min manat, qalan regionlar üçün 15 min manat (150 manat) səviyyəsində təşkil edir.
Sığortanın bu növü üzrə 0,2 faizlik sığorta tarifi ilə paytaxt sakinləri üçün sığorta haqqı 50 manat təşkil edəcək, sığorta ödənişinin böyük məbləğinə ümid edənlər isə əmlakın könüllü sığorta polisini almaq imkanını əldə edirlər, bu isə sığortanın bu istiqamətinin də inkişafına imkan verəcək.
Qanun layihəsinə əsasən, daşınmaz əmlakın icbari sığortası fiziki şəxslərə məxsus bütün növ tikililərə, yaşayış evlərinə, hüquqi şəxslərin ofislərinə, dövlət əmlakına aid olacaq. Bununla yanaşı, sığorta faktları bu əmlaka yanğın, partlayış, tufan, elektrik şəbəkəsində qısaqapanma, kanalizasiya və ya su kəməri sistemində qəzalar, təbii kataklizmlər və s. nəticəsində dəyən ziyanlar hesab ediləcək.
Daşınmaz əmlakın istismarı ilə bağlı vətəndaş məsuliyyətinin icbari sığortası üçüncü şəxslərin bu əmlakdan istifadə zamanı dəyən ziyandan sığorta müdafiəsini nəzərdə tutur. Sığortanın bu növü sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərə aid olacaq. Sığortanın bu növü üzrə sağlamlığa dəyən ziyan zamanı ödənişin məbləği 50 min manat (bir nəfər üçün 5 min manat), əmlak üçün 50 min manat təşkil edəcək.
Sərnişinlərin icbari sığortası növündən asılı olmayaraq nəqliyyatdan istifadə edən şəxslərə şamil ediləcək. Bu halda sığorta ödənişinin məbləği bir nəfər üçün 5 min manat təşkil edəcək. İndiyədək sığortanın bu növü 2003-cü ildə qəbul edilən qanunla tənzimlənib. Lakin hazırda onun forması qəbuledilməzdir və təzminat alarkən problemlər yaradır.
Qanun layihəsi avtonəqliyyat vasitəsindən asılı olaraq sığorta tarifinin müəyyənləşdirilməsi zamanı şaxələndirilmiş yanaşmanı nəzərdə tutur. Əmlak üzrə avtonəqliyyat vasitələri sahiblərinin məsuliyyətinin ödəniş məbləği 5 min manat (hazırda 1 min manat), sağlamlıq üzrə 50 min manat (hazırda 5 min manat) təşkil edəcək. Fəaliyyətin bu növü 1996-cı ilin qanunu ilə tənzimlənir.
Azərbaycanda 28 sığorta şirkəti və 1 təkrar sığorta şirkəti fəaliyyət göstərir.
Mayın 19-na olan rəsmi məzənnə 0,7903 AZN/USD təşkil edir.