Azərbaycan, Bakı, 19 iyun / Trend , müxbir R.Hafizoğlu/ Fələstində mübarizə aparan İslami Müqavimət Təşkilatı Həmasın İsraillə qarşılıqlı atəşkəs haqda razılaşması, Həmasın güclənməsinə, hazırıki prezident Mahmud Abbasın və hakim Fəth partiyasının siyasi arenadan uzaqlaşmasına gətirib çıxaracaq.
Abbasın İsraillə apardığı danışıqların heç bir nəticəsi olmadığından, İsrail Həmas təşkilatı ilə dialoqa başlamaq məcburiyyətində qaldı.
Həmas təşkilatının ABŞ -ın təzyiqi ilə İsrail-Fələstin sülh danışıqlarından kənarda qaldıqdan sonra, təşkilat xalq arasında islahatlar apararaq daha da güclənib. Belə ki, təşkilat yarandığı 1987-ci ildən etibarən, İsrailə qarşı hərbi əməliyyatlarla yanaşı, müharibədə yetim qalmış uşaqları digər ərəb ölkələrində təhsil almasına və digər ölkələrdəki müsəlmanlardan yığılan zəkat hesabına xəstəxanaların tikilməsilə məşğul oldu.
Fəthin əfsanəvi lideri Yasir Ərəfatın ölümündən sonra, fələstinlilər arasında heç bir siyasi nüfuza malik olmayan Mahmud Abbasın təşkilata rəhbərlik etməyə başlaması ilə, Fəth öz imicini tamam itirdi.
Daha sonra isə, Abbasın rəhbərliyi altında olan Fəthin korrupsiyalarda da ittiham edildməsi təşkilatın imicinə güclü zərbə vurdu.
Abbasın fələstinlilər arasında arzuolunmaz siyasətçi kimi tanınmasının əsas səbəbi isə, onun əslən etnik bəhai amil ola bilər. Fələstinli araşdırmaçı Əbdülqadir Yasin Qahirədə nəşr edilən "Əl-Usbu al Arabi" qəzetinin 13. 1. 2000 - ci il tarixli sayında bunları yazır: "Mahmud Abbas bəhaidir. Onun əsl adı Mahmud Abbas Mirzədir. İran əsilli bir ailəyə mənsubdur. Ailəsi bəhailərin İranda təzyiqlərə məruz qaldığı dövrlərdə İranı tərk etmişdir.
Qahirədəki Yaxın Şərq Milli Araşdırmalar Mərkəzi və Ərəb Araşdırmalar Mərkəzinin müşaviri, istefada olan misirli general Səlahəddin Səlim də Əbdülqadir Yasinin ifadələrini təsdiq edir.
Digər tərəfdən də, Abbasın fələstinlilərin rəğbətinin qazanmış müqavimət hərəkatlarının İsrail əleyhinə keçirdiyi aksiyalarını davamlı olaraq pisləməsi də onun ərəb siyasətçisi kimi gözdən düşməsinə gətirib çıxardı.
2003-cü ildə Abbas prezident seçildikdən sonra Fələstində vətəndaş müharibəsinin başlayacağı ehtimal edilirdi.
Çünki Abbasın siyasi düşüncəsi real güc olan islami müqavimətin Fələstnin siyasi arenasından uzaqlaşdırmağa yönəlmişdi. Eyni zamanda, Fələstindəki siyasi müşahidəçilər Fəthin daxilindəki dünyəvi və liberal qüvvələrin işğal altındakı torpaqlardakı İslami qruplarla toqquşacağını ehtimal edirdilər. Toqquşmaların baş tutması üçün cədhlər olsa da, nə Həmas, nə də İslami Cihad geniş miqyaslı toqquşmalar üçün zəmin yaratmadılar.
2006 - ci ildə Fələstində keçirilən parlament seçkilərində Həmas təşkilatının səs çoxluğu ilə qalib gəlməsi isə, Abbasın israillilərlə sülh danışıqlarında əldə etdiyi "nailiyyətləri" kölgə altına aldı. İsrailin Abbasa təklif etdiyi şərtlərin bəziləri bunlardır: Qüdsyerinə onun yaxınlığındakı Əbu Beys bölgəsi Fələstinin paytaxt olmalı; islamçıların fəaliyyətinin qarşısını almaq üçün lazım olan tədbirlər həyata keçirilməli; yəhudilərin məskunlaşdığı ərazilər mövcud vəziyyətdə qalmalı; fələstinli qaçqınların evlərinə qayıtması planı dayandırılmalı; Fələstindəki dərsliklərdən İsrailin yox edilməsinə aid ifadələr çıxarılmalı.
Abbasın siyasətinin əsas kursu, Həması siyasi səhnədən uzaqlıaşdırmaq və İsrail ilə sülh danışıqlarında Fəth təşkilatından başqa alternativin olmamasını gündəmə gətirmək idi.
Lakin baş verən siyasi hadisələr bunun tam əksini sübüt etdi. 2008-ci ilin əvvəlində Qəzzənin blokadası və İsrail hərbi hava qüvvələrinin mütəmadi hərbi reydləri Həmasın Qəzzədə nüfuzunun daha da güclənməsinə gətirdi .
Bundan əlavə, Fələstin Muxtariyətının prezidenti bu il mayın 17-də Misirdə keçirilən Beynəlxalq İqtisadi forumda, Fəlstin-İsrail danışıqlarının heç bir nəticə vermədiyini bildirdi. Abbasın belə bir bəyanatla çıxışı Həmasın qələbəsi kimi qəbul olundu.
İyunun 19-da isə, Həmas və İsrail, Misirin vasitəçiliyi ilə, ikitərəfli atəşkəs sazişi qüvvəyə mindi və bir çox beynəlxalq təşkilatlar bu razılaşmaya ümidlə baxırlar.
İki tərəf arasında əldə edilən atəşkəs onu deməyə əsas verir ki, Həmasın İsrailə qarşı yürütdüyü müqavimət siyasəti öz nəticəsini verdi və İsrail bu təşkilatı real qüvvə kimi qəbul etdi. Atəşkəsin uzunömürlü olacağı təqdirdə, Abbas uğursuz siyasətçi kimi hakimiyyətdən getmək məcburiyyəti ilə üzləşəcək.