Azərbaycan, Bakı, 11 fevral / Trend , müxbir S.Babayeva / Trend ın elektron idarəetmə işləri xüsusi tapşırıqlı nazir İna Qudele ilə müsahibəsi
- Sizin fikrinizcə, Azərbaycanın Latviya ilə telekommunikasiya sahəsində əməkdaşlığı hansı səviyyədədir? Bu əməkdaşlığın inkişafı yoluna hansı əhəmiyyətli məsələləri qoyursunuz?
- Latviya və Azərbaycan arasında əməkdaşlıq, əsasən, informasiya texnologiyalarının və cəmiyyətin elektron idarəetmə sahəsinin inkişafına yönəlib. Bir il əvvəl ölkələrimiz arasında informasiya və kommunikasiya texnologiyaları sahəsində əməkdaşlığa dair imzalanan razılıq, əlaqələrin möhkəmlənməsinə yaxşı əsasdır. Əsas məsələləri, bizim ekspertlərlə təcrübə mübadiləsi səviyyəsində görürəm. Bir neçə görüş və başlanan işlər, daha sürətli məlumat mübadiləsi tələb edən məsələlərin təyin edilməsinə, o cümlədən informasiya cəmiyyətinin yaradılması üzrə xüsusi layihələrin inkişaf etdirilməsinin mümkün olduğu sahələrin formalaşmasına kömək edib.
Mən, elektron dövlət registrinin yaradılmasında və ölkənin əhalisi ilə kooperasiyanın yaxşılaşdırılması üçün dövlət idarəçiliyi proseslərinin optimallaşdrlmasında Azərbaycan mütəxəssislərinin bacarığının artmasını qeyd edə bilərəm. Noyabrda Azərbaycandan olan mütəxəssislər dövlət registri fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə seminarda, biznes-inkubatorların və innovasiya mərkəzlərinin yaradılmasında iştirak ediblər. Latviyanın bu istiqamətdə əldə etdiyi təcrübə, həmkarlarımıza faydalı ola bilər. Bizim üçün təkcə dövlət hakimiyyəti orqanları səviyyəsində əməkdaşlığa yardım önəmli deyil, həmçinin, İT sahəsində tərəfdaşlığın və biznes-müqavilələrin möhkəmləndirilməsi vacibdir. Latviya sahibkarlarının Azərbaycandakı biznesə maraqlarına yardım, mənim xüsusi diqqətim altındadır.
-Necə düşünürsünüz, Azərbaycan və Latviya yaxın gələcəkdə hansı mühüm birgə layihə və proqramları həyata keçirə bilər?
- Azərbaycanın rabitə naziri Əli Abbasovla görüşüm, bizim ölkələr üçün böyük əhəmiyət daşıyan bir neçə layihənin əsasını qoyub. Azərbaycan bizim elektron alış sisteminin yaradılması təcrübəsinə ciddi maraq göstərib. Latviya Şərqi Avropada və keçmiş sovet məkanında, dövlət alışının elektronlaşdırıldığı ilk dövlət olub. Sistem, malların alışı üçün vəsaitə qənaət etməklə yanaşı, onların çatdırılma müddətini də azaldır. Bu sistemin əsas üstünlüyü - korrupsiya riskinin minimumadək endirilməsidir, bu da dövlət alışında çox vacibdir. Elektron sistemi qanunvericiliyi Avropa təcrübəsinə riayət etməyə imkan verir,eyni zamanda, dövlət alışı qabaqcıl texnologiya imkanlarından istifadə edərək həyata keçiriləcək.
Latviyanın həyata keçirdiyi və Azərbaycan üçün yararlı olacaq daha bir layihə - inzibati maneələri azaldan və dövlətin sahibkarlarla əməkdaşlığının səmərəliliyini təmin edən elektron imza və elektron vergi nümayəndəsidir.
Mən əminəm ki, Azərbaycan, Latviyanın başa çatdırdığı təhsilin məlumatlandırılması üzrə layihəyə maraq göstərəcək. Sahibkarların cəlb edilməsilə oxşar infrastrukturun yaradılması, sizin üçün maraqlı olacaq. Sahibkarların iştirakı ilə təhsilin məlumatlandırılması, müəllimlərin təhsili və təlim prosesinin yaxşılaşdırılmasına yönələn büdcə gəlirlərini azaldacaq. Latviyanın belə təcrübəsi var, o, Avropa ekspertləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.
- "Elektron idarə etmə" modelinin uğurlu qurulması üçün Azərbaycana nə tövsiyyə edərdiniz?
- Latviya təxminən üç ildir elektron idarəetmə layihəsinin yaradılması üzərində sürətlə işləyir. 1997-ci ildə "e-Latvija" ilk elektron layihə yaradılıb. Bu sahədə bizim 10 illik təcrübəmiz var, biz onu Azərbaycanlı həmkarlarımızla bölüşməyə hazırıq. Mən böyük məmnuniyyətlə sizin ölkədə yüksək səviyədə dəstəklənən, son iki il ərzində Azərbaycanda informasiya cəmiyyətinin inkişafında müşahidə olunan tərəqqini qeyd etmək istəyirəm. Şübhəsiz, investisya tələb edən sahələr var, məsələn, İnternetə ümümi çıxışı təmin edəcək telekommunikasiya infrastrukturunun inkişafı, lakin Azərbaycanın coğrafi vəziyyətini nəzərə alsaq, bu asan məsələ deyil.Bizim ölkələrin informasiya cəmiyyətinin inkişafı sahəsində istiqamətlərini müqayisə edərək deyə bilərəm ki, Latviya və Azərbaycan bir çox ümumi cəhətlərə malikdir.
- Ölkənizin iş adamları Azərbaycanda İnternet şəbəkəsinə çıxış xidməti göstərməkdə nə dərəcədə maraqlıdırlar?
- Latviyanın İT şirkətləri Azərbaycan sahibkarları ilə əməkdaşlıq etməkdə maraqlıdırlar. Onlar kapital yatırılmasında, məsələn, İnterent şəbəkəsinin inkişafında və ya dövlət informasiya sisteminin yaradılmasında maraqlıdırlar. Elektron alış sistemi layihəsini, elektron vergi nümayəndəliyini həyata keçirən Latviya sahibkarları sizin regionda əməkdaşlıq üçün tərəfdaş axtarırlar. Mən bəyan edə bilərəm ki, Azərbaycan bazarında genişlənmə, hazırda bizim üçün aktual deyil. Biz yerli tərəfdaşlar şəbəkəsinin yaradılmasında daha çox maraqlıyıq. Onların köməyilə Qafqazın və Mərkəzi Asiyanın digər ölkələrində birgə işləmək və inkişaf etmək mümkün olacaq. Mən əminəm ki, bu, qarşılıqlı faydalı olacaq, çünki bazar çox böyükdür. Latviyanın əldə etdiyi təcrübədən istifadə edərək, Azərbaycan sahibkarları bu regionu [Mərkəzi Asiya və Qafqaz] uğurla əldə edə bilərlər.