Azərbaycan, Bakı, 19 fevral / Trend , müxbir A.Qasımova, R.Ağayev, E.Hüseynov / Rusiya və ABŞ Kosovonun müstəqilliyinin tanınmasının digər münaqişələr üçün presedentdir olub -olmaması məsələsində fərqli mövqedədirlər.
Bazar günü Kosovo parlamentinin ölkənin müstəqilliyi haqqında Bəyannaməni iyekdil səslə təsdiq etdiyini elan etdikdən sonra, ABŞ bu qərarı dəstəklədiyini bəyan edib, Rusiya isə, beynəlxalq hüquqa zidd olduğundan, onun ləğv edilməsini təkid edir. Baxmayaraq ki, praktiki olaraq bütün beynəlxalq təşkilatlar Kosovo probleminin xüsusiliyini və digər münaqişələr üçün presedent olmadığını bəyan edirlər, Rusiya bununla razılaşmır.
Kosovo - digər etnik qrupların məskunlaşdığı hansısa regiona malik olan bütün ölkələr üçün presedentdir, - Rusiyanın yüksək vəzifəli eksperti Sergey Markov hesab edir. "Bu, MDB ərazisində oxşar yaranmaların hamısına - Abxaziya, Cənubi Osetiya, Dnestryanı və Dağlıq Qarabağa aiddir. Bu mənada Vaşinqton Azərbaycan və digər strateji müttəfiqlərinə, onların həyati əhəmiyyətli maraqlarını saymayaraq, xəyanət edib", - çərşənbə axşamı RF Dövlət Dumasının deputatı, Siyasi Araşdırmalar İnstitutunun direktoru Markov Trend ə deyib.
Ekspert hesab edir ki, Vaşinqtonun, Kosovo müstəqilliyinin presedent yaratmadağını deməyə əsası yoxdur. "Hərbi münaqişə baş verib, kütləvi etnik cinayətlər, etnik təmizləmə yer alıb. Hərbi qalibiyyəti, kənardan müəyyən dəstək alan separatçı etnik qrup əldə edib. Bu qəbildən olan vəziyyətə malik hər kəs, Kosovoya presedent kimi baxır", - Markov deyib.
Rusiya parlament üzvünün sözlərinə görə, Serbiya və Rusiyanın reaksiyası, Kosovonun tanınmasının qanunauyğun olmasına şübhə edən digər ölkələrin daha aydın və müəyyən mövqe tutmalarına gətirib. Bu ölkələrə Avropa İttifaqı ölkələrinin bir hissəsi - İspaniya, Yunanıstan, Rumıniya, Bolqariıstan, Kipr, Slovakiya - ilk növbədə, etnik azlıqlara və onlarla problemlərə malik olan ölkələr aiddir. "Bu həm də keçmişdə müsəlmanlarla münaqişəsi olan ölkələrdir. Bütün bu ölkələr yalnız separatizm deyil, Avropada müsəlman dövləti yaranması təhlükəsini hiss edirlər. Bu, əlbəttə, açıq-aydın presedentdir. Avropa siyasətçilərinin siyasi nəzakəti bunu deməyə imkan vermir, lakin bu, hamının başa düşdüyü mühim amildir", - Markov əmindir.
Kosovonu tanımamaqla, bəzi ölkələr aydın mövqelərini ifadə ediblər, Avropa İttifaqı xaricində isə, dünyanın əksər ölkələri ABŞ siyasətini deyil, Rusiya siyasətini dəstəkləyirlər, - analitik davam edib. "Dünyanın əksər ölkələri Kosovonu tanımır. Bu o deməkdir ki, Kosovo startegiyası tam uğurla nəticələnməyib. KosovoBMT üzvüolmayınca, tam müstəqillik almayacaq. Rusiya Çin və digər ölkələr Kosovonun tanınması məsələsini bağlayacaq", - Markov hesab edir. O əmindir ki, Kosovo bir çox beynəlxalq təşkilatların üzvü ola bilməyəcək.
Deputat hesab edir ki, kosovolular birdəfəlik tanınmaq üçün mübarizə aparacaqlar, lakin bu, uğursuz mübarizə olacaq, çünkü bir müddətdən sonra Rusiyanın xəbərdarlıq etdiyi bütün problemlər real olacaq. "Aydın olacaq ki, Kosovo hökuməti narkomafiya ilə əlaqəlidir, Kosovoda etniklərarası, mədəniyyətlərarası cəmiyyət alınmır, serblər özlərini təhlükəsiz və müdafiə olunmuş hiss etmirlər, Mitrovitsdə serb anklavının Kosovoya qarşı mübarizəsi ,Kosovoda isə,islamçı emissarların fəaliyyəti başlayacaq. Nəticədə, Kosovonun müstəqilliyinin dəstəklənməsi azalacaq", - Markov əlavə edib.
Yüksək vəzifəli Amerika eksperti Den Serverin fikrincə, bu məsələdə ən mühim məqam, "dondurulmuş münaqişələri" olan ölkələrin suverenliyinin digər ölkələr tərəfindən tanınacaqmı məsələsidir. "Mən hesab edirəm ki, hətta Moskva və Belqrad qarşı olsalar belə, Kosovo bir çox ölkələr tərəfindən tanınacaq, lakin digər münaqişələrə bu aid deyil. Nə ABŞ, nə Aİ bu yaranmaları tanımırlar və hətta onların Rusiya tərəfindən tanınması şübhə altındadır", - çərşəbə axşamı Server elektron poçt vasitəsilə Trend ə deyib.
1999-cu ildə Kosovo ölkəsi formal olaraq Serbiyanın tərkibindədir və BMT tərəfindən idarə olunur. Kosovo albanları bu məmləkətin müstəqilliyini tələb edirlər. Qərb, məmləkətin müstəqilliyini tanımağa hazır olduğunu bildirib. Lakin Belqrad yalnız muxtariyyat verməyə hazırdır. Rusiya Belqradın BMT-nin nizamnaməsini pozaraq sərhədlərin yenidən bölünməsini istisna edən mövqeyini dəstəkləyib. Bu da Təhlükəsizlik Şurası formatında "danışıqların dalanı" kimi qəbul edilib
Kosovo müstəqilliyini elan edəndən sonra, Belqrad, ölkənin müstəqilliyini təsirsiz elan edən aktı tanıyıb və beynəlxalq birliyi, onu "beynəlxalq hüquqa zidd olduğundan ləğv etməyə" çağırıb. Rusiya bəyan edib ki, Kosovo müstəqilliyi statusunun özünün elanedilməsinin ləğv edilməsinə, həmçinin ölkənin Serbiyadan ayrılmamasını dəstəkləyən Kosovo əhalisinin təhlükəsizliyinin təmin olmasını təkid edəcək.
Rusiya, BMT Təhlükəsizlik Şurasına riayət etməyərək Kosovo müstəqilliyinin tanınmasını presedent xarakterli hesab edir, - çərşənbə axşamı RF Baş nazirin birinci müavini Sergey İvanov Sankt-Peterburqda jurnalistlərə deyib. "Qabaqcadan tam gözləməzlik vəziyyəti - xüsusi cəngəllik qanunları yaranır və Rusiya Federasiyası bu vəziyyətdən müəyyən nəticə çıxaracaq", - İvanov qeyd edib.
Vaşinqtonun Kosovo müstəqilliyini dəstəkləməsi bəyanatından sonra, bazar ertəsi ABŞ və Rusiya xarici siyasət idarəliri başçıları arasında telefon danışığı baş tutub. Rusiya tərəfi Priştinanın ölkənin müstəqilliyini elan edilməsinə dair birtərəfli işlərinin qəbuledilməzliyi haqqında mövqesi təsdiqlənib, - çərşənbə axşamı RF XİN məlumat və mətbuat Departamentinin məlumatında deyilir.