Azərbaycan, Bakı, 01 may / Trend , müxbir D.İbrahimova /
Möhsün Rezayinin İranda keçiriləcək prezident seçkilərində qələbə şansı azdır, onun seçkidə iştirakı isə mühafizəkarlar düşərgəsində vahid mövqeyin olmamasına dəlalət edir.
"Rezayinin prezident seçkilərində iştirakı onların keçirilməsinə təsir göstərmir. O, seçkilərdə çətin ki, çox səs toplasın", - deyə Trend -a İranın daxili məsələlər üzrə eksperti Əhməd Zeydabadi bildirib.
"Sepah" İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (İnqilabi Qvardiya) sabiq komandiri Rezayi prezident seçkilərində iştirak etmək üçün çərşənbə günü öz namizədliyini irəli sürüb. Rezayi İranın Məşvərət Şurasının üzvü və mühafizəkarlar düşərgəsindən olan ilk namizəddir. İranın hazırkı mühafizəkar prezidenti Mahmud Əhmədinejad seçkiqabağı kampaniyaya başlayıb, lakin seçkilərdə iştirak üçün namizədliyini hələ təsdiq etməyib.
İndiyədək iyunun 12-də ölkədə keçiriləcək prezident seçkilərinə öz namizədliyini islahatçılar düşərgəsindən Milli Etimad Parliyasının sədri, sabiq spiker Mehdi Kərrubi və sabiq baş nazir Mirhüseyn Musəvi irəli sürüb.
Ekspertlər hesab edirlər ki, Rezayinin seçkilərdə qələbə şansı azdır, çünki dövlətin siyasətinə ən güclü təsiri ölkənin Əhmədinejadı dəstəkləyən hərbi və dini liderləri göstərir.
İran üzrə ekspert Kamran Mətininin rəyinə görə, Rezayi qvardiyanın sıravi və cavuş heyətinin çəkisini mütləq şəkildə təmsil etmir. Sasseks Universitetinin beynəlxalq münasibətlər üzrə mühazirəçisi Mətin elektron poçtla Trend -a bildirib ki, Əhmədinejad da onun keçmiş əməkdaşıdır və Nazirlər Kabineti üzvlərinin yarıdan çoxu sabiq komandirlərdir. Odur ki, Əhmədinejad İnqilabi Qvardiya ilə daha dərin struktur və institusional əlaqələrə malikdir.
"Buna İranın ali dini rəhbəri Əli Xamneyinin də hazırkı prezidentə dəstəyini əlavə etmək olar", - ekspert bildirib.
İranın ali dini rəhbərinin səlahiyyətləri 1989-cu ildə İran Konstitusiyasına edilən dəyişikliklərdən sonra genişləndirilib. İran Konstitusiyasının 110-cu maddəsinə əsasən, İran hökuməti siyasətinin müəyyən edilməsi də ali dini liderin əlindədir.
Mətinin sözlərinə görə, ölkədə seçkilərin keçirilməsinə nəzarət edən güclü Keşikçilər Şurası da Əhmədinejadı dəstəkləyib.
Karnegi Mərkəzinin (Carnegie Endowment) İran üzrə eksperti Kərim Səcadpurun məruzəsində bildirilir ki, parlamentin qərarına veto qoymaq və seçkilərdə namizədlərin etibarlılığını sınaqdan keçirmək hüququna malik olan 12 üzvdən ibarət (birbaşa və ya dolayısı ilə Xamneyi tərəfindən təyin edilən) Keşikçilər Şurası Xamneyinin idarəçiliyi altındadır.
Lakin digər ekspert Əli Mərzuyinin rəyinə görə, Rezayinin seçkilərdə qələbə qazanma şansları barədə danışmaq hələ tezdir, çünki ölkənin əsas siyasi partiyaları öz rəsmi dəstəklərini hələ bildirməyib. "Nə zaman ölkənin əsas siyasi partiyaları hansısa namizədin ünvanına öz dəstəklərini ifadə etsələr, o zaman Rezayinin prezident seçkilərində qələbə şansları barədə danışmaq olar", - deyə İranın Jurnalistlər Birliyinin sədri Marzui bildirib.
Mühafizəkarlar düşərgəsindən vahid namizədin olmamasına gəldikdə isə, ekspertlər onların əvvəllər də vahid mövqedən çıxış etmədiklərini bildirirlər. Bir çox mühafizəkarlar Əhmədinejadın siyasətindən narazıdır və bu səbəbdən onu dəstəkləmək istəmirlər.
"Bəzi mühafizəkarların Əhmədinejadın siyasətindən narazı olması onların prezident postuna vahid namizəd irəli sürmək barədə razılıq əldə etməmələsinə sübutdur", - deyə Trend -a telefonla Marzuyi bildirib. İranın daxili siyasi məsələlər üzrə eksperti Əhməd Zeydabadi də bildirib ki, düşərgədaxili bir çox mühafizəkarlar Əhmədinejadın apardığı siyasətdən çox narazıdırlar və seçkilərdə onu dəstəkləmək istəmirlər.
Mətininin sözlərinə görə, Rezayi İranın istehsal fəaliyyəti və sərmayə yatırımı sahələrində daha fəal iştirak edən burjua təbəqəsinə yaxındır və bunun nəticəsində də onlar Əhmədinejadın təcridedici siyasətini zərərli hesab edirlər.
Ölkənin iqtisadi cəhətdən təcrid edilməsinin səbəbi BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən İranın nüvə proqramının inkişafının qarşısını almaq məqsədilə tətbiq etdiyi iqtisadi qadağalardır. ABŞ və Avropa ölkələri İranın nüvə proqramını dinc məqsədlə inkişaf etdirdiyinə şübhə ilə yanaşır. Tehran isə öz növbəsində onun dinc mahiyyətlə inkişaf etdirildiyini bəyan edir.
Digər tərəfdən, Rezayi müstəqil namizəddir və mühafizəkarların heç bir qruplaşması onun namizədliyini dəstəkləməyib. "Rezayi özü namizədliyini irəli sürdüyündən mühafizəkarların heç bir qruplaşması onu dəstəkləməyib ", - deyə Trend -a telefonla Zeydabadi bildirib.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]