Azərbaycan, Bakı, 14 oktyabr/ Trend /
Ellada Xankişiyeva, Trend -ın Analitik Mərkəzinin direktoru
Dünya maliyyə böhranının Ermənistan iqtisadiyyatı üçün, bu ölkənin təsəvvür etdiyindən daha ciddi nəticələri olacaq. Dünya bazarının hazırki tendensiyaları saxlanılarsa, tezliklə Ermənistan erməni diasporu tərəfindən xüsusi transfertlərin kəskin azalması perspektivi ilə qarşılaşacaq.
Heç kəsə sirr deyil ki, Ermənistan iqtisadiyyatı erməni diasporası tərəfindən böyük həcmdə sərmayələrin üzərində dayanır. Əsasən transfertlərin gəldiyi və ermənilərin daha çox təmsil olunduğu Rusiya və ABŞ- ın erməni diasporunun sayəsində, Ermənistan müstəqillik illəri ərzində ilk dəfə olaraq istehsalı və özünün alıcılıq qabiliyyətini bərpa edib. Məlum olduğu kimi, ermənilərin 2/3 hissəsi xaricdə yaşayır və onların iqtisadi və maliyyə vəziyyəti yaxşılaşdıqca, onlar Ermənistana daha fəal surətdə sərmayə yatırırlar.
2007-ci ildə xüsusi transfertlər xətti ilə Ermənistana $1,3 mlrd.-dan çox (ÜDM-in 13 faizindən çoxu) vəsait daxil olub. 2008-ci ilin əvvəlindən yalnız ABŞ - da maliyyə böhranında artıq 15 bank müflis olub. Beləliklə, erməni diasporunun bu bankda təmsil olunmuş xarici sərmayələri də risk qrupuna düşüb.
Xüsusi transfertlər Ermənistanın sosial siyasətində əsas amildir. Ölkənin yüz minlərlə vətəndaşı dövlət sosial proqramları hesabına deyil, özlərinin qohum və tanışlarının xaricdən daimi pul köçürmələri sayəsində yaşayırlar.
Ermənistan Mərkəzi Bankının məlumatlarına əsasən, 2008-ci ilin yanvar-avqustu ərzində ölkənin bank sistemi vasitəsilə fiziki şəxslərin adına $1035,3 mln. qeyri - kommersiya xaraketrli vəsait daxil olub. Bu göstərici ötən ilin yanvar-avqust ayının səviyyəsini 33,9 faiz və ya $261,9 mln. qabaqlayıb. Ermənistandan xaricə 2007-ci ilin yanvar-avqustunda $173,9 mln.-a qarşı $152,6 mln. vəsait köçürülüb (12,3 faiz azalma).
Əvvəlki illərdə olduğu kimi, ən böyük xalis axın Rusiya və ABŞ - dan gəlib. Ölkəyə daxil olan vəsaitlərin 90,8 faizi bu ölkələrin payına düşüb. 2007-ci ilin analoji dövründə bu rəqəm 95,9 faizə bərabər olub. Qeyd etmək lazımdır ki, ötən ilki göstəricilərlə müqayisədə, Ermənistanda daxilolmalarda bu ölkələrin payı 5,1 faiz azalıb ki, bu da ABŞ - da və Rusiya bazarında böhranın nəticəsidir.
Bütün dünya üzrə erməni diasporunun sayı Ermənistanın özünün vətəndaşlarının sayından iki dəfə çoxdur. Belə ki, Ermənistanda 3 mln. etnik erməni yaşadığı halda, xaricdə bu rəqəm 7,5 mln.-dan çoxdur (maksimal hesablamalara əsasən - 10 mln. nəfərədək). Sayca ən böyük erməni diasporu Rusiyada yaşayır.
Rəsmi məlumatlara əsasən, Rusiyada 600 min, qeyri - rəsmi məlumatlara əsasən, milyondan çox erməni yaşayır. Bəzən bu rəqəmin 2,5 mln. olduğunu bildirirlər. Amerikada ermənilərin sayı təxminən 600 min nəfər, Fransada 300 min nəfərədək, İranda 250 min nəfərdir.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: с[email protected]