Azərbaycan, Bakı, 7 may/Trend, müxbir İ.Xəlilova/
Uzunmüddətli perspektivdə Azərbaycan Mərkəzi Bankı çevik məzənnə siyasəti fonunda milli valyutanın məzənnəsinin sərbəst üzməsi rejiminə keçməyi planlaşdırır.
Belə vəzifələr Azərbaycan İqtisadi İnkişaf Nazirliyi tərəfindən hazırlanan 2011-2025-ci illər üçün Azərbaycanın iqtisadi inkişafının uzunmüddətli strategiyası layihəsində qoyulub.
Strategiya layihəsində manatın məzənnəsinin nominal ortaillik dəyişməsi 1 faiz səviyyəsində proqnozlaşdırılır. 2009-cu ilin yekunları üzrə milli valyutanın məzənnəsi 1,8 faiz, 2010-cu ildə 0,6 faiz möhkəmlənəcək.
Ölkənin Mərkəzi Bankı manatın həddən artıq möhkəmlənməsindən yayınmaq məqsədilə milli valyutanın məzənnəsinə nəzarət edir. Daxili valyuta bazarında dolların təklifinin artması müşahidə olunur. Bu, manatın məzənnəsinin dərinləşməsinə səbəb olub, lakin Mərkəzi Bank vəziyyəti nəzarət altında saxlayır və ötən ildə edildiyi kimi, manatın həddən artıq möhkəmləndirilməsinin qarşısını alır.
Manatın məzənnəsinin möhkəmlənməsi müəyyən qədər ölkənin qeyri-neft ixracının inkişafına kömək edə bilər, lakin inflyasiya məsələsində bu sözsüz ki, müsbət faktdır, çünki valyutanın möhkəmlənməsi idxalın ucuzlaşması deməkdir.
Buna görə hazırda Mərkəzi Bankın qarşısında duran əsas vəzifə inflyasiyanın birmənalı olaraq stabil vəziyyətdə saxlanılmasıdır. Bu, uzunmüddətli perspektivdə proqnozlaşdırılır. Hökumət inflyasiyanı aşağı səviyyədə saxlmaq və milli valyutanın məzənnəsinin həm ucuzlaşma, həm də bahalaşma tərəfinə kəskin dəyişməsinin qarşısını almaq vəzifəsini qoyur.
Startegiya layihəsində 2025-ci ilədək istehlak qiymətlərinin illik dəyişiklik indeksinin templəri 3 faiz səviyyəsində proqnozlaşdırılır.
Çevik məzənnəyə keçidlə yanaşı, inflyasiyanın məzənnəsinin ikitərəfli hədəflənməsinin daha effektiv təmini məqsədilə pul siyasətinin yeni çərçivəsinin formalaşdırılması və onun effektiv tətbiqinə başlanılması, inflyasiya məqsədlərinin həyata keçirilməsi vasitəsilə sinxron şəkildə faiz dərəcələrinina azaldılması planlaşdırılır. Startegiya layihəsində digər monetar tədbirlər sırası ilə yanaşı, banklararası pul bazarının dərinləşdirilməsi və iqtisadiyyatın pul olan tələbatının ödənilməsi, real sektorun dəstəklənməsi üçün teni likvidlik mexanizmlərinin hazırlanması və istitutsional islahatların davam etdirilməsi daxil edilib.
Yeni monetar siyasət çərçivəsində ilkin mərhələdə böhrandan sonrakı dövrün tələblərinə uyğun olaraq inflyasiya və makroiqtisadiyyatın məqsədlərinə adekvat tənzimləyiçi çərçivələrin tətbiqi nəzərdə tutulur. İkinci mərhələdə risklərin idarə edilməsi, maliyyə sektorunun sabitliyinin saxlanılması və sektorun aktivliyi üçün kontrsikl xarakterli makroprudensial alətin tətbiqi nəzərdə tutulur.
Qlobal böhranın mənfi təsirlərinin artıq neytrallaşdırıldığını nəzərə alaraq, 2011-ci ildə Mərkəzi Bank pul siyasətini makroiqtisadi sabitliyin təmin olunmasına yönəldəcək, - 2011-ci il üçün pul və maliyyə sabitliyi siyasətinin əsas istiqamətlərinə dair bəyanatında deyilir.
Uzunmüddətli dövrdə Mərkəzi Bankın strateji məqsədi maliyyə sisteminin iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi prosesində fəal rolunun təminidir.
AMB bank sektorunda maliyyə sabitliyinin təmini üçün 2011-ci ildə bu məqsədləri həyata keçirməyi planalşdırır: kapitalın adekvatlığının saxlanılması, likvidliyin optimal səviyyəsinin saxlanılması, yenidən stukturlaşdırmanın aparılması.
2011-ci ildə tənzimləmə və nəzarət üzrə tədbirlər sabitlik və artım arasında optimal münasibətin təmininə yönəldiləcək. Böhrandan sonrakı dövrdə bank sektorunun stabil və davamlı artıma güvənməsi mühümdür. Bu, sağlam və uzunmüddətli iqtisadi inkişaf üçün maliyyə resurslarından istifadənin zəruri şərtidir. Bunun üçün bankların resurs bazalarında, o cümlədən kapital bazarında uzunmüddətli toplayıcı mənbələrin rolunun artırılması lazımdır.