...

Rusiya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində uğurlu "mizrab" ola bilər – ekspertlər

Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi Materials 20 Aprel 2009 20:14 (UTC +04:00)

Azərbaycan, Bakı, 20 aprel / Trend , müxbir E.Tariverdiyeva /

Rusiya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üzrə səylərini gücləndirərək tərəflərin danışıqlarında irəliləyişə nail olmaq üçün uğurlu "mizrab" ola bilər.

"Moskva Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinin açarıdır, - Cənubi Qafqaz üzrə avropalı ekspert Amanda Akçakoça hesab edir. - Rusiya Ermənistana lazımi təzyiqi göstərsə, biz indikindən daha yaxşı nəticə görərdik".

Aprelin 16-17-də Rusiyaya işgüzar səfəri zamanı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev rusiyalı həmkarı Dmitri Medvedyevlə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli yollarını müzakirə edib. Danışıqlardan sonra İlham Əliyev Rusiyaya Dağlıq Qarabağ probleminin həlli məsələsindəki səylərinə görə təşəkkür edib.

"Rusiya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üzrə danışıqlarda maksimal irəliləyişə nail olmaq istəyir", - jurnalistlərə Medvedyev Azərbaycan Prezidenti ilə görüşdən sonra deyib.

"Ermənistan Prezidenti Serj Sarkisyan da aprelin 23-də Rusiyaya işgüzar səfər edəcək", - Kremlin mətbuat xidməti məlumat verir. Səfər Rusiya Prezidenti Medvedyevin dəvəti ilə baş tutacaq.

İki Cənubi Qafqaz ölkəsi arasında münaqişə 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası irəli sürməsi zəminində yaranıb. 1991-ci ilin dekabrında Şuşa və Xocalı istisna olmaqla, Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın nəzarətindən çıxıb. 1992-1993-cü illərdə Şuşa, Xocalı və Dağlıq Qarabağa bitişik yeddi rayon işğal olunub.

1994-cü ilin mayında tərəflər atəşkəs rejiminə dair razılaşma əldə ediblər və o vaxtdan bəri ATƏT-in Minsk Qrupunun himayəsi altında, Rusiya, Fransa və ABŞ-ın həmsədrliyi ilə hələ də nəticəsiz sülh danışıqları aparılır. 

Rəsmi Bakı Moskvanın Dağlıq Qarabağ probleminin həlli məsələsindəki səylərini yüksək qiymətləndirir.

"Azərbaycan Prezidentinin Rusiyaya səfəri, aparılan uğurlu danışıqlar, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı çoxtərəfli müzakirələr bizə imkan verir ki, münaqişənin həllinə nikbin yanaşaq", - bazar ertəsi Prezident Administrasiyasının beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin rəhbəri Novruz Məmmədov Trend -a deyib.

Onun fikrincə, Rusiya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində tarixi missiyanı yerinə yetirə bilər. "Azərbaycan və Rusiyanın çoxtərəfli əlaqələrinin xarakteri, Rusiyanın Minsk qrupunun həmsədri olması çox böyük təsirdir və Rusiyanın Ermənistanın müttəfiqi olaraq Yerevana təzyiq etmək imkanları, regionda sülhün bərpa olunmasının vacibliyi Rusiyanın tarixi missiyanı yerinə yetirməsi üçün zəmin yaradır", - Məmmədov qeyd edib.

Müşahidəçilərin fikrincə, Moskvanın problemin həllində iştirak etmək istəyi münaqişənin həlli məsələsində irəliləyiş yarada biləcək müsbət trenddir.

Akçakoçanın fikrincə, Moskvanın səyləri münaqişənin həlli prosesini sürətləndirə bilər. Onun sözlərinə görə, Rusiya ciddi olduğunu, regionda etibarlı tərəfdaş olduğunu nümayiş etdirir və münaqişənin həlli yollarını tapmağa çalışır. "Deyərdim ki, Moskva Cənubi Qafqazda öz təhlükəsizlik maraqlarını nəzərə alacaq", -  Avropa siyasət mərkəzinin eksperti Akçakoça Trend -a bildirib.

"Bundan belə Moskva Qarabağ münaqişəsinin həllində maraqlı tərəfdir", - azərbaycanlı ekspert Tofiq Abasov hesab edir.

Abbasovun fikrincə, bir vaxtlar Kreml qaynar münaqişələr hesabına regionda nəzarəti əlində saxlamaq istəyirdi. "Bu siyasət özünü doğrultmadı və Moskva müttəfiqi olan Ermənistanı blokadaya məhkum etdi", - Lider Media-Holdinq analitik qrupunun eksperti Abbasov Trend -a bildirib.

Rusiyalı politoloq Azər Mürsəliyevin fikrincə, bu səfər və onun gedişində əldə olunmuş razılıqlar şübhəsiz ki, danışıqlar prosesinə mane olmayacaq. "Nəzəri cəhətdən münaqişənin həlli yolunda bəzi irəliləyiş mümkündür", - Trend -a Moskvadan telefonla Rusiyanın "Kommersant" qəzetinin baş redaktoru deyib.

Analitiklərin fikrincə, Moskvanın fəallığı Kremlin regionda əsas oyunçuya çevrilmək istəyindən irəli gəlir.

"Moskva Dağlıq Qarabağ probleminin həlli məsələsində əsas oyunçuya çevrilməyə səy göstərir", - Akçakoça hesab edir.

Abbasovun fikrincə, münaqişəyə cəlb olunmuş iki Cənubi Qafqaz ölkələri ilə Moskva arasında danışıqlar prosesindəki fəallıq Rusiyanın ciddi şəkildə özünə vacib regionda yeni geosiyasi konfiqurasiyanın formalaşdırılması barədə düşündüyündən xəbər verir.

"Rusiya diplomatiyası başa düşdü ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin durğunluğundan müsbət heç bir şey əldə edə bilməyəcək", - Abbasov qeyd edib.

Ekspertin fikrincə, münaqişəni blokadadan çıxarmaq lazımdır ki, Rusiya Azərbaycan və Ermənistanın iştirak etdiyi bir vaxtlar dondurulmuş və sərfəli iqtisadi vasitələr işə düşsün. 

Onun sözlərinə görə, Ermənistan Rusiya üçün az səmərəlidir. Azərbaycan isə Moskva üçün nəinki cəlbedicidir, hətta perspektivlidir. "Azərbaycanın enerji, nəqliyyat və digər sahələrdəki imkanları Moskvaya iqtisadi və geosiyasi qazanc vəd edir", - Abbasov deyib.

Lakin rusiyalı politoloqun fikrincə, istənilən halda Rusiya münaqişəni tək həll edə bilməyəcək.

"Dağlıq Qarabağ probleminin həlli məsələsində nikbin olmaq lazımdır, çünki bu gün heç bir dövlət, regionunda nə qədər qüdrətli olsa belə, müstəqil şəkildə, təkbaşına bu problemi həll edib ona təminat verməyə qadir deyil", - Mürsəliyev deyib.

Onun fikrincə, sülhməramlılıq - müasir dünyada rəqabət üstünlüklərini almaq yollarından biridir.

"Rusiya ABŞ-la razılığa gələ bilməyərək, sülh prosesini sürətləndirməyə çalışsa, istisna deyil ki, danışıq prosesinin qərb iştirakçıları tərəfindən hansısa problemlər üzə çıxa bilər", - Mürsəliyev bildirib.

Materialın hazırlanmasında iştirak edib Y. Ostapenko

Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]

Xəbər lenti

Xəbər lenti